Loksound tutorials

[D_Loc]

Naar aanleiding van mijn reactie in het topic over een Loksound voor de HLR 80 start ik dit topic.

Ik zal hier zo nu en dan een Loksound tutorial plaatsen of misschien is het handiger als iemand een specifieke Loksound vraag heeft en ik deze beantwoord in de vorm van een tutorial (mits ik de vraag kan beantwoorden natuurlijk  ).
In dit topic wil ik de scope beperken tot geluid, aangezien ik daar heb ik ook de meeste kennis van heb.

Menu:
Tutorial 1: Soundslots vervangen
Tutorial 2: Eigen opname aan een Loksound project toevoegen (deel 1) - Audio bewerken
Tutorial 2: Eigen opname aan een Loksound project toevoegen (deel 2) - Geluid importeren en sound slot maken
Tutorial 2: Eigen opname aan een Loksound project toevoegen (deel 3) - Mapping aanmaken en sound slot settings
Tutorial 3: Automatische coasting implementeren (optie 1)

De PDF's van de tutorials:
PDF tutorial 1: Soundslots vervangen
PDF tutorial 2: Een eigen opname toevoegen

[D_Loc]

Tutorial 1: Soundslots vervangen

In deze tutorial gaan we in het Loksound 5 project van de DB V60 de Duitse horns vervangen door Belgische horns uit project van de reeks 62.

De leerpunten van deze tutorial zijn de volgende:
1) Template pack leren gebruiken
2) soundslot van een bestaand project vervangen met een soundslot uit een ander bestaand project

Voor deze tutorial hebben we de Lokprogrammer software nodig en het template pack
Als deze nog niet op uw computer staan zijn deze hier te downloaden:
http://www.esu.eu/en/downloads/software/lokprogrammer/



De geluidsprojecten die we gaan gebruiken zijn de DB V60 en de NMBS HLD 62:

De DB V60 sound kan hier worden gedownload: http://projects.esu.eu/projectoverviews/search?cat=7&q=S0031
De reeks 62 sound kan hier worden gedownload: http://projects.esu.eu/projectoverviews/search?cat=7&q=S0109

Als eerste oefening gaan we de Belgische horn uit het template pack toevoegen.
Start de Lokprogrammer software en open het bestand S0031-LS5H0M4-Diesel-V60-V3-R3.esux (of dubbelklik vanuit de verkenner op dit bestand, dan zal Lokprogrammer automatisch starten)

Onderstaand scherm verschijnt, klik hier op Sound (zie pijl):


Om te weten te komen hoe de Duitse horn klinkt gaan we deze eens afspelen, dit kan via de simulator.

Selecteer als eerste het soundslot dat je wilt simuleren, in dit geval "high air horn signal *" (pijl 1)
Klik vervolgens op "Simulator" (pijl 2)
Nu kan het geluid worden afgespeelt door op de knop Function te klikken (pijl 3)

Bij dit soundslot blijft het geluid actief zolang de functie actief is, er zijn echter ook soundslots die na het uitvoeren stoppen zoals bijvoorbeeld "Airhorn short (high)" in soundslot 26.
Om eventueel een ander soundslot af te spelen zal eerst de simulator gestopt moeten worden (je kan wel een anders slot selecteren als de simulator actief is maar dat wordt niet afgespeeld zolang de simulator niet is herstart op dat soundslot).

Nu gaan we een Duits horn vervangen door een Belgische horn uit het template pack.
Indien het template pack juist geïnstalleerd is, is deze rechts te zien in de Sound project overview als "Sound library (Loksound Template Pack 1.9)"



Selecteer als eerste het soundslot dat vervangen moet worden, in dit geval "high air horn signal *" (pijl 1)
Klik nu op de + bij Airhorns in het Template Pack, het mapje klapt open (pijl 2)
Klik vervolgens op de + bij Belgium en ook dit mapje klapt open en we zien twee Belgische Airhorns staan (pijl 3)
Selecteer nu "Belgian Airhorn #1" (pijl 4)
Klik vervolgens op de pijl van rechts naar link om het soundslot "high air horn signal *" te vervangen door "Belgian Airhorn #1" (kader 5)

Er zal om een bevestiging worden gevraagd.

Beantwoord deze met Ja/Yes

Nu het soundslot is vervangen kunnen we deze testen via de simulator.

Wat mogelijk opvalt is dat de kwaliteit van de Belgische horn beduidend slechter is dan die van de oorspronkelijke Duitse horn.
Dit wordt veroorzaakt door de bitrate van de samples, de samples van het template pack zijn nog in 8 bit 15kHz (Loksound V4 kwaliteit) terwijl Loksound 5 overweg kan met 16bit 32kHz samples wat bijna CD kwaliteit is.
Dit is te zien in onderstaande afbeelding waar naast de naam en grootte van de samples ook de kwaliteit wordt weergegeven:


De Belgische horns zijn echter wel in 16bit 32kHz beschikbaar in Loksound 5 projecten, we gaan daarom de horns uit het project van de HLD 62 gebruiken.
Deze gaan we eerst aan het Template pack toevoegen en vervolgens vanuit het Template pack weer toevoegen aan het V60 project.

Sluit het bestand S0031-LS5H0M4-Diesel-V60-V3-R3.esux zonder op te slaan (opslaan hoeft niet want we gaan het toch opnieuw uitvoeren)

Open het bestand S0109-LS5H0M4-Diesel-SNCB-NMBS-HLD62_HLD63-V1-R1.esux

Ga naar Sound door op Sound te klikken

Nu gaan we de Belgische horns toevoegen aan het template pack:

Selecteer het soundslot met de naam "high air horn signal *" (pijl 1)
Klik op + bij Airhorns in het template pack (pijl 2)
Selecteer Belgium (klap eventueel het mapje open door op de + te klikken) (pijl 3)
Kopieer nu het soundslot naar het template pack door op de pijl van links naar rechts te klikken (kader 4)

Er zal worden gevraagd een naam op te geven voor de template:

Ik gebruik dezelfde naam alleen zonder de * en aangevuld met LS5 zodat ik direct kan zien dat dit een Loksound 5 template is (mogelijk is dat ook de reden van de * in de naam).

Herhaal deze stappen voor soundslot "low air horn signal *"


Beide Belgische horns zijn nu toegevoegd aan het template pack en kunnen nu dus eenvoudig worden toegevoegd aan andere projecten
Ter info: Ik had de template naam uitgebreid met LS5 maar ook aan het icoontje is te zien dat de template voor Loksound 5 is bedoeld door de 5 die in het icoontje is verwerkt.

Het project S0109-LS5H0M4-Diesel-SNCB-NMBS-HLD62_HLD63-V1-R1.esux kunnen we nu weer sluiten.

Open project S0031-LS5H0M4-Diesel-V60-V3-R3.esux
Nu gaan we de Duitse horns definitief vervangen door Belgische horns.


De stappen zijn dezelfde als die we al eerder hebben gedaan.
Selecteer als eerste het soundslot dat vervangen moet worden, in dit geval "high air horn signal *" (pijl 1)
Klik nu op de + bij Airhorns in het Template Pack, het mapje klapt open (pijl 2)
Klik vervolgens op de + bij Belgium en ook dit mapje klapt open en we zien nu vier Belgische Airhorns staan (pijl 3)
Selecteer nu "high air horn signal LS5" (of de naam die u aan het template heeft gegeven als u een andere naam heeft gebruikt) (pijl 4)
Klik vervolgens op de pijl van rechts naar link om het soundslot "high air horn signal *" te vervangen door "high air horn signal LS5" (kader 5)

Wederom zal om een bevestiging worden gevraagd:

Beantwoord deze met Ja/Yes.

Herhaal bovenstaande stappen voor "low air horn signal *"

Nu zijn de Duitse horns vervangen voor Belgische horns in 16bit 32kHz kwaliteit


Met de simulator kunnen deze worden getest.

[Edit]
Nog een kleine toevoeging
Omdat we de soundslots hebben vervangen hoeft er in de function mapping niets gewijzigd te worden:
De betreffende horns zijn toegewezen aan F2 en F3.

[/Edit]

Het project kan worden opgeslagen en worden geprogrammeerd in de decoder.

Nog even een opmerking, ik heb hier expliciet gesproken over het vervangen van soundslots en niet over het vervangen van samples.
Dit laatste is namelijk niet gebeurd, de samples van de Duitse horns zijn nog nog steeds aanwezig in het project alleen worden deze niet meer gebruikt in soundslot 3 en 4
De samples van de Belgische horns zijn extra toegevoegd aan het project.


In soundslots 26 en 30, de zogenaamde korte horns, zijn de Duitse horns nog wel (gedeeltelijk) in gebruik, namelijk de init en exit van beide Duitse horns.
De "loop" sample wordt nergens meer gebruikt, dit is te zien aan de grijze kleur.

Het vervangen van samples zal ik eventueel in een volgende tutorial bespreken.

[DelticPower]

Dank je wel Dirk, fijn om in begrijpelijke taal te lezen hoe om te gaan met de loksoundprogrammer. Hoop dat er nog enkele tutorials meer gaan volgen. Alvast bedankt voor al je inspanningen.

Groeten Jan.

[Fretbol]

Bedankt Dirk, heel mooi initiatief!

Hopelijk kunnen we allemaal veel bijleren van jou ervaring met de Loksound Programmer en decoders

Grtn,

Anthony

[pandur]

Super bijdrage Dirk ,
Kunnen ook V4 soundslots geconvergeerd worden naar V5 projecten ?
Eric

[D_Loc]

Super bijdrage Dirk ,
Kunnen ook V4 soundslots geconvergeerd worden naar V5 projecten ?
Eric

Hoi Eric,
Je kan een Loksound V4 soundslot aan het template pack toevoegen en deze vervolgens importeren in een Loksound V5 project.
Je kan echter (helaas) geen Loksound V5 soundslot importeren in een Loksound V4 project, sterker nog de Loksound V5 soundslots in het template pack zijn niet zichtbaar als je een Loksound V4 project opent.

Wat wel kan is samples uit een Loksound V5 project importeren in een Loksound V4 project, de samples worden dan automatisch geconverteerd naar 8bit, 15kHz. Ik heb dit zojuist geprobeerd met de horn uit het V60 project, de conversie ging bij dit voorbeeld niet helemaal vlekkeloos want in het gedeelte wat loop'ed is een tik ontstaan maar dit lijkt eerder een probleem van de wijze waarop de sample wordt geloop'ed (niet geknipt op de x-as) dan van de conversie zelf.

[B_Modelbouw]

Schitterend en verstaanbaar geïllustreerd en uitgelegd... hier ben ik wat mee.

Andere sound en Loksound thema's kunnen zijn:
- kan ik eigen opnames gebruiken en opladen in een loksound, en waaraan moet deze voldoen
  (Vb. Eigen omroepberichten)
- kan ik zelf motorgeluiden pimpen door te spelen in de sound mapping, do's and don't
  (Vb. Kleine aanpassingen in optrek, remming ... al is dit misschien niet direct voor de basis gebruiker)
- kan ik volumes individueel aanpassen, sound aan/uit in functie van rijdende snelheid ipv standaard 
  opstarten
- ...

[Thommy]

Dirk, dit is super uitgelegd.

[D_Loc]

Fijn om te lezen dat de bijdrage wordt gewaardeerd en dank voor de feedback voor toekomstige tutorials.

De eerste volgende tutorial die ik zal maken is het toevoegen van een eigen opname aan een Loksound project.
Hierin zullen de volgende onderwerpen worden behandeld: type geluidsbestand, opname toevoegen, soundslot aanmaken, mapping aanmaken voor het soundslot.

Wordt vervolgd...

[svvander]

Heel duidelijk uitgelegd! Dit zal zeker nog van pas komen!

[nmbssncb]

Uitstekend initiatief.

Willy

[D_Loc]

Tutorial 2: Eigen opname aan een Loksound project toevoegen (deel 1)

In deze tutorial gaan we aan een Loksound project een eigen opname toevoegen.
Deze tutorial is bruikbaar voor zowel Loksound V4 als V5

De leerpunten van deze tutorial zijn de volgende:
1) Een opname bewerken met Audacity (ik behandel alleen de meest elementaire zaken)
2) De bewerkte opname importeren in een Loksound project
3) Een sound slot aanmaken (voor de geïmporteerde opname)
4) Een mapping aanmaken (voor het aangemaakte soundslot)

Deze tutorial zal worden opgesplitst in 3 delen.
In dit eerste deel zal het bewerken van een geluidsopname in Audacity worden behandeld.
In deel twee zullen we het geluid toevoegen aan het Loksound project en een sound slot maken voor de geluidsopname.
In deel drie zal het aanmaken van de mapping en de sound slot settings worden besproken.

Voordat een eigen opname gebruikt kan worden in een Loksound project zal deze waarschijnlijk eerst enkele bewerkingen moeten ondergaan.

Voor het bewerken van opnames maak ik op dit moment gebruik van Audacity, dit is een open source audio bewerkingsprogramma en kan eigenlijk alles wat noodzakelijk is voor het maken van Loksound geluidsbestanden.
Andere bekende audio bewerkingsprogramma's zijn WaveLab (Steinberg) en Sound Forge (Magix) deze zijn echter niet gratis.

Audacity kan hier worden gedownload: https://www.audacityteam.org/

In deze tutorial gaan we een toeter van de reeks 55 toevoegen die galmt in een tunnel.
De opname heb ik in 1989 of 1990 gemaakt met een casseterecoder bij de spoorwegoversteekplaats op Camping Kautenbach (inmiddels is deze oversteekplaats verwijderd).

De betreffende opname kan hier worden gedownload: https://www.dropbox.com/s/21hb5adhb3b4z5k/55-5.wav?dl=0
Helaas tikt het cassetebandje in de recorder maar dat maakt voor deze tutorial niet zoveel uit.

Wie geen zin heeft om de opname zelf te bewerken kan hier mijn bewerkte versie downloaden: https://www.dropbox.com/s/18lyxe8pgf37uia/Tunnel-Horn.wav?dl=0
En kan vervolgens gelijk naar deel 2 stappen (zodra deze online staat natuurlijk  ).

Geluidsopname bewerken in Audacity

Open de geluidsopname in Audacity

Speel de opname eens af door op de Play knop te drukken

We gaan alleen het stukje gebruiken waarop de toeter te horen is.
Hiervoor gaan we dit deel van de opname selecteren, dit kan door de linkermuisknop ingedrukt te houden en te slepen.
Na het selecteren zou het scherm er ongeveer zo uit moeten zien:


Om de selectie nauwkeuriger te kunnen uitvoeren kan eventueel wat ingezoomd worden, rechts staat een lint-menu met enkele hulpfuncties waaronder zoomfuncties:

1. Inzoomen
2. Uitzoomen
3. Selectie inzoomen
4. Volledig uitzoomen
Andere functies:
5. Knippen (cut)
6. Kopiëren (copy)
7. Plakken (paste)
8. Alles buiten de selectie afsnijden (trim audio outside the selection)
9. Maak een stilte van de selectie (silence audio selection)
10. Ongedaan maken (undo)
11. Herstellen (redo)

Als je niet tevreden bent over de selectie kan je deze nog aanpassen door met de muisaanwijzer boven de randen van de selectie te zweven tot er een handje met vinger verschijnt, druk dan de linkermuisknop in en sleep naar links of rechts om de selectie aan te passen

Als de selectie naar wens is kan deze worden gekopieerd:

Uiteraard kan ook de sneltoets combinatie <CTRL> + C worden gebruikt of de kopieer knop in het lint-menu

Vervolgens maken we een nieuwe document aan:

Of gebruik <CTRL> + N

Hierin plakken we de selectie:

Of gebruik <CTRL> + V of de plakken knop in het lint-menu

Dit betreft een stereo opname, maar Loksound verwacht een mono opname (je kan stereo opnames in een Loksound project importeren maar deze worden automatisch omgezet naar mono)
We gaan daarom deze opname splitsen in 2 mono kanalen.
Klik hiervoor op het driehoekje (zie pijl), een menu klapt nu open en selecteer hier "Split stereo to mono"


Het scherm zou er nu als volgt uit moeten zien:


Nu gaan we beide kanalen afzonderlijk beluisteren welke van de twee het beste klinkt.
Dit kan door de kanalen één voor één solo af te spelen:

Klik op "Solo" van het bovenste kanaal (1) en druk op Play (2), herhaal dit voor het onderste kanaal (3 en 4)


Het blijkt dat het bovenste kanaal het beste klinkt, hier is de tik van het cassetbandje veel minder aanwezig dan bij het onderste kanaal.
Het onderste kanaal hebben we daarom niet meer nodig, deze kunnen we sluiten.
Klik hiervoor op het kruisje van dat kanaal (zie pijl):


We houden één kanaal over waar we mee verder gaan.
We gaan nu het volume maximaliseren, dit kan via het effect Normalize:


Voor het normaliseren moeten de volgende parameters worden aangevinkt/opgegeven:

Als deze zijn ingevuld kan op OK worden geklikt.

Het is niet prettig als het geluid direct hard begint en abrupt stopt daarom gaan we een Fade-in en Fade-out uitvoeren.
Als eerste de Fade-in, selecteer vanaf positie 0 tot aan het begin van de toeter (stap 1).
Ga vervolgens naar Effect en selecteer Fade-in (Stap 2):


Voor Fade-out doen we iets soortgelijks, selecteer vanaf het punt waar de toeter uitsterft tot het einde van de opname(stap 1, niet echt goed te zien valt achter het Effect menu).
Ga vervolgens naar Effect en selecteer Fade-out (Stap 2):


De uiteindelijke opname zou er na de bewerkingen ongeveer als volgt uit moeten zien:


Indien gewenst kunnen de laagste en hoogste tonen nog worden verwijderd door een equalizer effect toe te passen.
Selecteer de volledige audio door dubbel te klikken op de audio of door het knopje "select" te klikken welke zich linksonder naast de audio-opname bevindt.
Kies nu in het Effect menu voor Graphic EQ ...


Er verschijnt een equalizer scherm, stel de schuifjes naar wens in.
Ter illustratie: ik heb onderstaande instelling gebruikt:


Als de instellingen zijn gemaakt kan er eerst nog worden voorbeluisterd door op de Preview knop en te drukken (1) en indien nodig de instellingen nog worden aangepast alvorens definitief te bevestigen met OK (2)

Na het toepassen van het equalizer effect kan eventueel nog een keer opnieuw het volume gemaximaliseerd worden (Effect -> Normalize).

De audio is nu gereed en kan worden geëxporteerd als wave bestand.
Ga naar File -> Export as WAV


Kies een locatie en bestandsnaam en zorg ervoor dat "Signed 16 bit PCM" is geselecteerd (zie kader) en sla het bestand op:

De frequentie van mijn opname is 44 kHz en dat kan zo blijven. De Lokprogrammer software past de frequentie en indien nodig de bitdiepte automatisch (naar beneden) aan bij het importeren, voor een Loksound V5 project wordt dit dan 16bit 31kHz en voor voor een Loksound V4 project 8bit 15kHz.

Er verschijnt nog een scherm met Metadata tags, hier hoeft niets ingevuld te worden. Gewoon OK klikken (vink eventueel "Don't show this when exporting audio" aan zodat dit scherm de volgende keer niet meer verschijnt).


Audacity kan nu worden gesloten, de projecten hoeven niet te worden opgeslagen.

In deel 2 gaan we dit audio bestand toevoegen aan een Loksound project.

[eve]

Heel sterk, Dirk.
Mvg, Erik.

[755philippe]

Dirk, ik volg met zeer veel belangstelling dit draadje en uitleg over het werken met de locprogrammer. Voor vele mensen hier op het forum ook een veel betere uitleg dan de handleiding die op het net staat. Ik denk dat dit een mooie bijdrage zou zijn in meerdere afleveringen voor modelspoormagazine.
Het zou mooi zijn wanneer je alles hebt uitgelegd in dit draadje er een pdf van te maken voor later opzoekwerk.
Echt een zeer mooie bijdrage en initiatief Dirk.
Mvg


755philippe

[D_Loc]

Dirk, ik volg met zeer veel belangstelling dit draadje en uitleg over het werken met de locprogrammer. Voor vele mensen hier op het forum ook een veel betere uitleg dan de handleiding die op het net staat. Ik denk dat dit een mooie bijdrage zou zijn in meerdere afleveringen voor modelspoormagazine.
Het zou mooi zijn wanneer je alles hebt uitgelegd in dit draadje er een pdf van te maken voor later opzoekwerk.
Echt een zeer mooie bijdrage en initiatief Dirk.
Mvg


755philippe

Ik speelde inderdaad ook al met het idee om er PDF's van te maken.
Ik heb sowieso in de eerste bijdrage van dit topic menu-links gemaakt waarmee direct de betreffende tutorial wordt geopend.
Ik hoop deel 2 voor het toevoegen van een geluid vandaag of morgen te plaatsen.