max. amperage op modelbaan

[conducteur]

Ik weet niet of het waar is, maar om een  zelfde reden zou een windmolen maar twee snelheden hebben...

[ysbeer]

Er zijn zowel DC als AC molens.
Beide hebben echter een omzetter die van AC eerst DC maakt.
Daarna wordt deze DC omgezet naar 50Hz blokspanning,die dan weer door filters tot (een soort) sinus wordt vervormd.
wim

[Gerolf]

Blijkbaar is elektrolyse door gelijkstroom niet zo'n grote boosdoener als verhitten door wisselstroom. Dat is me dan ooit ergens fout verteld tijdens mijn opleiding 
Het doel van de elektrische stoel (elektrocutie komt trouwens van electro-executie) is de hersenen verhitten en vernietigen.

Het hartritme is niet 50Hz, maar de zenuwprikkel naar het hart pulst wel met ongeveer 50Hz. Dat is waarom 50Hz eigenlijk een hele gevaarlijke frequentie is.

Jep, dat was het. Ik wist dat er iets met het hartritme was, maar kennelijk niet fris genoeg meer. 60 Hz is trouwens niet beter.

Eh, nee, nogmaals nee. Er bestaat trouwens geen "zenuwprikkel naar het hart", de basisfrequentie wordt in het hart zelf gemaakt (sinusknoop boven in de hartspier). Het ritme van die knoop is geen 50 of 60 Hz, maar ongeveer 70 ppm (per minuut, zoals de hartfrequentie zelf dus)

Wat er wel gebeurd bij wisselstroom doorheen het hart is dat het (nieuwe en hogere) ritme "opgelegd" wordt. Het hart gaat proberen dat te volgen en fibrilleren: Veel te snel pompen (>300ppm) en daardoor niet efficiënt meer. Kleppen kunnen niet volgen, en het bloed staat virtueel stil.

[Huugooke]

Hz (Hertz, genoemd naar de wetenschapper) is de eenheid van trillingen per seconde. Ons hartje klopt 70 keer per minuut; iets sneller bij het zien van een nieuwe loc.
Voor al uw vragen over het lichtnet, over spanning en frequentie en zo:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Lichtnet
Voor wie te moe is om het te lezen: het is allemaal historisch gegroeid. Over heel de wereld is het lichtnet wisselspanning, met een spanning tussen 100 en 240 volt en een frequentie van 50 of 60 Hz.
Mijn vader vertelde wel dat in de jaren '20 er ook nog een gelijkstroomnet was van 100 volt.
Waarom die 50 of 60 HZ: hing af van wie de installatie heeft gelegd: was het een Europeaan dan was het 50, was het een amerikaan dan was het 60 Hz !
Die arme Japanners zitten nu met een dubbel net: in het noorden 50 en in het zuiden 60 Hz!!! En dat alles bij 100 volt netspanning.
Waarom wisselstroom? Omdat men dat kan transformeren, met een transformator, naar een andere spanning.
Intussen is de technologie wel zover gevorderd dat het er weinig toe doet wat er op het stopcontact zit. de meeste toestellen zijn geschikt voor 100-240 volt /50-60 Hz. Hoe doet men dat? Kijk hieronder.

[Huugooke]

Ondanks de tegenwerking van Edison, verdediger van gelijkstroom, maakte men de keuze voor wisselstroom, omdat men dat kan omzetten naar een andere spanning. Zonder hier een cursus elektriciteit te geven, moet je even aannemen dat: hoe hoger de frequentie, hoe kleiner (van formaat) de transformator zal zijn. Een Amerikaanse transfo is ( voor dezelfde specificaties) kleiner dan een Europese: er zit namelijk minder draad op.
In een moderne "voeding" (PC, laptop, DVD...) doet man als volgt: De netspanning, eender welke waarde of frequentie, wordt gelijkgericht. Dat geeft zo'n 350 volt gelijkspanning. Hierachter zet men een oscillator, dat is een schakeling die de gelijkspanning weer omzet in een wisselspanning, maar nu met een heel hoge frequentie: b.v. 1000 Hz .
Met een transfo zet men de wisselstroom om naar de gewenste lagere spanning, die dan weer wordt gelijkgericht.
Vanwege de hoge frequentie kan de transfo heel klein gehouden worden. Niet verwonderlijk dat men dergelijke schakelingen tegenwoordig in zo'n klein "blokske" kan stoppen. Evenmin verwonderlijk dat je zoiets niet open kan prutsen: er zijn werkelijk levensgevaarlijke spanningen aanwezig; 380 volt gelijkspanning!
En waarom die hele schakelreeks? Omdat door de aanwezigheid van de transfo, de uitgangsspanning gescheiden is van de netspanning!

[Huugooke]

Zoals hierboven opgemerkt is het voordeel van een transfo (een ouderwetse) dat de uitgangsspanning gescheiden is van het lichtnet. Dat is echter niet voor alle transfo's waar!!!
Wat men in Nederland een "verhuistransfo" noemt, iets dat in de 60er jaren bij ons veel gebruikt werd omdat men van 127 naar 240 volt overging, en die naaimachine, mixer enz toch wel wou blijven gebruiken, zit anders in elkaar!
Dat soort transfo's heeft maar één wikkeling met aftakkingen en is dus niet veilig!!!

[Huugooke]

Die schok die je wel eens krijgt als je de deurkruk van je auto vastpakt, heeft met de inwendige elektriciteit niks te maken. Het is statische lading die ontstaat door de wrijving met de lucht, meestal bij droog weer.
Vandaar dat "lapje" dat bij sommige auto's achteraan tegen de grond hangt: dat is de afleider.

[Huugooke]

En om terug even naar het topic de draaien: of je spanning kan "voelen" is allemaal een kwestie van de weerstand van de huid. Als  ik mijn handpalm om de sporen van een digitale baan leg, dan voel ik het even "kietelen'. Met mijn duimen voel ik niets.
Voedingen die een stroomsterkte van vele ampères kunnen geven zijn op een andere manier gevaarlijk. Waarschijnlijk zullen ze wel allemaal beveiligd zijn tegen kortsluiting en overbelasting; de commerciële dus, over zelfbouw spreek ik me niet uit.
Ik dacht het hier al eens aangekaart te hebben: als je een zware transfo gebruikt om b.v. alle lampjes van je baan te laten branden, en ergens onderweg zit een slecht contact met warmteontwikkeling, dan zou je wel eens een ongewenst diorama kunnen overhouden! Peventief: vanzelfsprekend voor goede verbindingen zorgen, voldoende dikke draad en onderverdelen in afzonderlijkverzekerde circuits (zoals dat thuis met je lichtnet is). Liever LED's dan lampjes, geen brandbare materialen en licht ontvlambare materialen gebruiken.
Om een beter tot de verbeelding sprekende vergelijking te gebruiken: in een elektrisch lasapparaat werk men met lage spanning en hoge stroom: duidelijk?

[janieburton]

Van wettelijke maxima voor stroomsterktes bij laagspanning heb ik nog nooit gehoord.

Ik wel.
Het gaat hier overigens niet om laagspanning, want dat is alles tot 1000V.
Hier gaat het om veilige lage spanning, dat maakt taalkundig niet veel uit, mar praktisch is het een wereld van verschil.
Er bestaat een Europese richtlijn voor veiligheidstransformatoren, en daarin staan maxima voor aanraakbare spanning.
Die maxima zijn: 24V, 20A, 200VA. Die grenzen moeten allemaal in acht genomen worden. Dat betekent dus, als de spanning 24V is, dan mag de stroom maximaal 8A zijn om onder de 200VA te blijven. Als je toch 20A wil, dan mag de spanning dus niet hoger zijn dan 10V.

Om hierop terug te komen wat Klaas shreef, zou er een Europese richtlijn zijn mbt de maxima.

Nu is de vraag dan, als men de Europese richtlijn in acht neemt, is het dan onwettig/illegaal om transfo's te gebruiken van meer dan 200VA om een modelbaan te voeden?

Zimo raad aan om een trafo te gebruiken van 500VA om de niewe MX10 te voeden als men op beide stroomkringen de volle 12A en 8A wil gebruiken.

[Huugooke]

Wel even duidelijk maken dat er een onderscheid te maken is tussen een speelgoedtransfo en een veiligheidstransfo!
Er is een woud van Europese normen waar ik de juiste boom maar niet kan vinden (maximaal vermogen van een SPEELGOEDTRANSFO). Is er daar ergens een specialist?

Wel deze interessante discussie gevonden:

http://forum.beneluxspoor.net/index.php?topic=21020.0%3Bwap2

[janieburton]

Wel even duidelijk maken dat er een onderscheid te maken is tussen een speelgoedtransfo en een veiligheidstransfo!Er is een woud van Europese normen waar ik de juiste boom maar niet kan vinden (maximaal vermogen van een SPEELGOEDTRANSFO). Is er daar ergens een specialist?

Wel deze interessante discussie gevonden:

http://forum.beneluxspoor.net/index.php?topic=21020.0%3Bwap2

Een transfo is een transfo volgens mij of dat nu een speelgoedtransfo is of een veiligheidstransfo, de veiligheidstransfo kan ook gebruikt worden om ons "speelgoed" (waaronder onze modeltreinen vallen ) te voeden als die tussen de 12 en 24V kan leveren.

Dat er een wirewar van regels is en dat men de juiste boom niet kan vinden in het woud van Europese regels kan ik best begrijpen.

Ergens moet er toch iets van terug te vinden.

Klaas waar heb jij die regel gevonden?

[Huugooke]

Een transfo is een transfo volgens mij of dat nu een speelgoedtransfo is of een veiligheidstransfo, de veiligheidstransfo kan ook gebruikt worden om ons "speelgoed" (waaronder onze modeltreinen vallen ) te voeden als die tussen de 12 en 24V kan leveren.

Nee, je vertrekt van een verkeerd uitgangspunt. Speelgoed moet aan strenge eisen voldoen. Een speelgoedtransformator zal zodanig uitgevoerd moeten zijn dat hij voor kinderen veilig is; ook mechanisch: geen scherpe kanten bijvoorbeeld. Misschien zitten er ook thermische en andere beveiligingen in, waardoor de transfo tegen wat "geëxperimenteer" bestand is. De juiste regels hiervoor zullen wel ergens te vinden zijn.
Als daar iets mee mis is zal de producent op het matje kunnen geroepen worden.

Een veiligheidstransformator is zodanig gebouwd dat hij
1/ van het lichtnet gescheiden is
2/ een veilige spanning uit geeft
Dit zijn de voornaamste regels, hoe hij verder is uitgevoerd kan nog via allerlei bijkomende regels vastgelegd zijn: zie de normen.
Wat de gebruiker er mee uitricht is, indien het toestel aan de normen voldoet,  verder volledig tussen hem en zijn verzekering!

[Havoc]

Nu is de vraag dan, als men de Europese richtlijn in acht neemt, is het dan onwettig/illegaal om transfo's te gebruiken van meer dan 200VA om een modelbaan te voeden?

Neen. Zolang je voldoet aan de LVD is er niets aan de hand.

Je gebruikt hier ook het woord "speelgoed" verkeerd. Dat is een veel te algemene term.

Die veiligheidstransfo heeft hier ook niets te zoeken. Dat is gewoon een transfo die aan bepaalde voorschriften voldoet. Maar er is nergens bepaald dat je zo'n transfo moet gebruiken. Gewoon ben je zeker dat als je zo'n transfo gebruikt, dat de fabrikant garandeerd dat die transfo aan die welbepaalde regels voldoet. Maar dat wil niets zeggen over het finale apparaat! Er is een verschil tussen een "veiligheidstransfo" en een "modelbaantransfo". Het eerste is gewoon een losse transfo met aansluitingen (losse draad of pinnen), maar die heeft zelfs geen stekker om in het stopcontact te steken. Het tweede is een volledig afgewerkt toestel met bepaalde functionaliteiten dat aan een eindgebruiker wordt verkocht. Met een veiligheidstransfo op zich kan je geen modelbaan voeden. Tenminste niet zonder dat je er zelf nog een aantal zaken rondbouwt, maar dan wordt jij de fabrikant van een modelbaantransfo en moet je -als je die zou verkopen- aan CE (en dus LVD) voldoen.

Hier een fotootje van een veiligheidstransfo: http://www.gotron.be/veiligheidstransfo-230-400v-2x12v-30va.html http://www.conrad.be/ce/nl/product/710732/VSTR-veiligheidstransformator-230-V-12-V-15-A-180-VA-Weiss-Elektrotechnik/2170284&ref=list;jsessionid=2AB3CECEA8E4E413946ED5FC895A3545.ASTPCEN24 Zoals je ziet zijn dat geen modelbaantransfos.

[Huugooke]

Maar is een modelspoorvoeding (zullen we dan maar zeggen) van zo'n groot vermogen dan gevaarlijk op de modelbaan?
Nee en ja. Bij regelrechte kortsluiting (een tang op de rails) en grove overbelasting (teveel loc's) zal de voeding zich razendsnel uitschakelen.
In een zuiver hypothetisch geval: laat ons zeggen een defecte loc, met een kortsluiting in de decoder, wordt op het spoor gezet. Door de inwendige weerstand van de onderdelen kan het zijn dat  het verbruik van de loc beperkt blijft tot een waarde die net onder het maximale blijft wat de voeding kan leveren: bijvoorbeeld 4.5 A bij een 5A voeding. Als er zeer dunne draad is gebruikt in de loc kan die heel warm worden en een flink gat in uw carrosserie smelten; als die van plastic is tenminste

[Havoc]

Ja, maar datzelfde kan je voorhebben met de gewone bedrading en zekeringen in je huis. Heb het zelf al gezien: een stopcontact met slecht contact dat zich helemaal in elkaar gesmolten had, samen met de stekker die erin zat. Geen enkele zekering of differentiaal die dit gemerkt heeft. Enkel de stank van gesmolten plastic en een gevaarlijke situatie.

Het maakt niet uit hoeveel beveiligingen je voorziet, alles kan in de "juiste" omstandigheden gevaar opleveren. Je mag er gewoon niet van uitgaan dat er wel regels genoeg zijn zodat er niets is dat gevaar oplevert.

Gebruik steeds je eigen verstand, want een toestel heeft er geen.