Foto's nemen

[Herwig]

Goedemiddag,
28 mei 2013,

Model(bouw)-fotografie-onderwerp (topic):  boeiend, leerrijk, instructief,...doe gerust voort & verder.... . Maar a.u.b. niet té professionele terminologie gebruiken, indien mogelijk, bitte... .

.......misschien dan       "Babbelhoek"       wijzigen in       "Fotografie"      ,  of iets dergelijks?

Toevallig heb 'k zojuist 'n Sony Alfa (relatief eenvoudige versie) aangekocht bij 'n      "uitverkoop-wegens-verbouwingen"     van een Sony-winkel. Het Sony-menu &  de Sony-functies blijken    uiteraard    weer juist ànders dan op m'n Fuji-bridge-met-mankementen... .
De macro-stand is niet combineerbaar met diafragma-aanpassingen voor scherpte-diepte-regeling, maar dit is gebruikelijk, vermoed
ik?
Middaggroeten,
Herwig.

[Huugooke]

Een pin hole is geen lens alsdusdanig maar een heel klein gaatje in een dun plaatje (een pin hole of speldegaatje dus).
Heeft de leuke eigenschap om oneindige scherptediepte te geven, maar heeft verschrikkelijk lange belichtingstijden nodig vanwege de kleine lichtopbrengst. Bij natuurlijke belichting (zon) geeft dit dus een raar effect met de schaduw.

Wat de "grote" treinen betreft is snelheid inderdaad prioritair, tenzij hij stilstaat natuurlijk.
Een geringe scherptediepte kan hier beter ogen, om de trein van de achtergrond "los te maken"

[Sattrickske]

Klopt allemaal, maar zoals eerder gezegd we beginnen met kleine stapjes.  Eens we die basisprinccipes overbrugd hebben, gaan we meer naar de geavanceerde onderwerpen.  We gaan eerst proberen om het aantal variabelen zo beperkt mogelijk te houden.  Eens we de 3 voornaamste (ISO, sluiter en diafragma) onder de knie hebben, stappen we over naar de meer geavanceerde.
Ik weet dat het voor sommigen een beetje op de papschool kan lijken, maar ik denk dat er nood is om met kleine stapjes te gaan.
Hoe de instellingen op de camera dienen te gebeuren, doen hier niet ter zake; we hebben allemaal wel een verschillend modelletje dat zich anders gedraagt.  Daarvoor dient de handleiding die bij je camera zit.  Maar als je basisbeginselen niet begrijpt, heb je ook niks aan de handleiding.

Hugo, begrijp met niet verkeerd, ik waardeer je bijdrage ten zeerste, maar 'k ga 't nog effe opzij schuiven.  Het is er nu nog effe te vroeg voor, maar 't komt later zeker aan bod.

Jammer genoeg, heb ik niet zoveel tijd, want overdag werk ik; ben dus nu van op 't werk effe wat berichtjes aan 't posten (foei!! ben eigenlijk aan 't wachten op een server upgrade).  Maar vanavond zal ik proberen wat sample fotos te maken die de 2 van de 3 principes zal verklaren (ISO waarde bevries ik).

[dani]

Jammer genoeg, heb ik niet zoveel tijd, want overdag werk ik; ben dus nu van op 't werk effe wat berichtjes aan 't posten (foei!!)

Haha, zo herkenbaar... tussen 2 vergaderingen door even snel komen kijken of er wat nieuws te lezen is ...   man, man, wij zouden een tweeling kunnen zijn :-)  (afgezien van gewichtsverchil dan toch)

[Huugooke]

Hoe de instellingen op de camera dienen te gebeuren, doen hier niet ter zake; we hebben allemaal wel een verschillend modelletje dat zich anders gedraagt.  Daarvoor dient de handleiding die bij je camera zit.  Maar als je basisbeginselen niet begrijpt, heb je ook niks aan de handleiding.

Maar het is wel belangrijk te weten met welke camera je werkt; zoals hierboven in mijn betoog al aangekaart.
Het verschil in werken met een reflex of een zak-volautomaat is heel groot.
Het belangrijkste basisbegrip op dit moment is volgens mij: hoe kleiner de brandpuntsafstand van je lens, hoe groter de dieptescherpte (dus het gebied waarin alles scherp wordt weergegeven van voor tot achter).
Dit zal ook van belang blijken als je een reflexcamera met verwisselbare lens hebt.

[Huugooke]

Toevallig heb 'k zojuist 'n Sony Alfa (relatief eenvoudige versie) aangekocht bij 'n      "uitverkoop-wegens-verbouwingen"     van een Sony-winkel. Het Sony-menu &  de Sony-functies blijken    uiteraard    weer juist ànders dan op m'n Fuji-bridge-met-mankementen... .
De macro-stand is niet combineerbaar met diafragma-aanpassingen voor scherpte-diepte-regeling, maar dit is gebruikelijk, vermoed ik?

Een Alfa is ,dacht i,k een reflexcamera met verwisselbare lens? Je opmerking over macrostand moet je toch eens verduidelijken.

[Sattrickske]

Haha, zo herkenbaar... tussen 2 vergaderingen door even snel komen kijken of er wat nieuws te lezen is ...   man, man, wij zouden een tweeling kunnen zijn :-)  (afgezien van gewichtsverchil dan toch)

Inderdaad de verleiding is zeer groot om hier eens te komen neuzen.  En dat gewichtsverschil kan ik rap bijbenen zenne, effe wat meer pizzas of meeneem chinees laten aanrukken... (doen we hier al 2x per week).

Maar het is wel belangrijk te weten met welke camera je werkt; zoals hierboven in mijn betoog al aangekaart.
Het verschil in werken met een reflex of een zak-volautomaat is heel groot.
Het belangrijkste basisbegrip op dit moment is volgens mij: hoe kleiner de brandpuntsafstand van je lens, hoe groter de dieptescherpte (dus het gebied waarin alles scherp wordt weergegeven van voor tot achter).
Dit zal ook van belang blijken als je een reflexcamera met verwisselbare lens hebt.

Je hebt 100% gelijk, maar eerst moet je basis begrijpen.  Als je daar geen snars van begrijpt, wat baat dan een handleiding of een superdure camera. En de basisprincipes blijven evenzeer gelden voor pocket camera als voor de duurste reflex.  Als je een beetje geluk hebt gebruiken de pockets gelijkaardige instellingen als de reflexen en kan je daar je fotos ook heel wat bijsturen.  De meeste fout die gemaakt wordt is om eender welke camera in volautomatisch te laten staan.  Maar hoe in godsnaam kan die camera nu weten wat jij exact wil doen?  Dikwijls zijn die volautomatische standen niet meer dan een verzameling van compromissen en in 90% van de gevallen komt het nog goed ook.  Maar wat als je nu net iets anders wou?  Dat gaan we proberen om in dit draadje aan te pakken.

Een Alfa is ,dacht i,k een reflexcamera met verwisselbare lens? Je opmerking over macrostand moet je toch eens verduidelijken.

Is inderdaad een reflex met verwisselbare lens.  Maar naast de klassieke 'exposure modes' heeft de alpha ook nog 'scene modes'.  Ik denk dat Herwig deze laatste bedoelt; dat zijn instellingen waarbij de software van de camera vaste waarden voor de exposure modes gaat ingegeven.  Dus de instellingen die wij manueel doen, doet deze camera gedeeltelijk voor jou.  Dit draadje houdt het op de exposure modes en niet op de voorgeprogrammeerde instellingen, die zijn voor iedere camera anders (als die instellingen al bestaan).

[Sattrickske]

Maar nu moet ik daad bij woord gaan voegen want ik wat voorbeelden beloofd (en ben vanavond eens op thuis geraakt, ondanks de monsterfiles in Brussel)...

Eerste serie: spelen met de sluitersnelheid.  Dit heeft natuurlijk alleen maar zin als je onderwerp beweegt, op een stilleven zou je hier weinig van merken.  Dus het onderwerp is hier een druppelende waterkraan (heb nog rap effe eerst de afwas moeten doen ):

Trage sluiter: 1/20 seconde (f/11 en ISO-1000, maar deze doen niet echt terzake):

Let vooral op de 'streep' die de vallende druppel vormt.  Door de trage sluiter wordt de beweging mooi weergegeven; dus hiermee kan je beweging min of meer in je foto weergeven

Snelle(re) sluiter: 1/640 seconde (f/4 en ISO-2000):

Hier zie geen 'streep' meer, maar echt de druppel met de rimpels.  Merk ook op dat de achtergrond iets waziger geworden is door het grotere diafragma

************

Tweede serie: spelen met diafragma met en gewone (zoom) lens.  Hiervoor gebruiken we wel een een stilleven en evt. ook een statief om alle bewegingsonscherpte uit te schakelen.  Hier is het ook belangrijk om te weten op welk punt scherp gesteld werd; voor alle volgende fotos is dat op de 'a' van microscale, bovenaan het flesje.

Grote opening (groot diafragma): f/4 (ISO-2000 en 1/640 seconde, 45mm):

Let vooral op het flesje, overal haarscherp.  En de tube lijm achteraan, redelijk wazig.  Ik heb hier ook de focale lengte meegegeven, deze is belangrijk om te bepalen welke zone we scherp kunnen krijgen -zoals Hugo al aangaf-; maar voorlopig niet op letten...

Kleine opening: f/22 (ISO-2000 en 1/20 seconde, 45mm):

Nu zie je dat tube lijm al veel scherper geworden is, terwijl het flesje een klein beetje aan scherpte moet inboeten.  Merk ook op dat het klavier en de rommel links achter zeer herkenbaar beginnen te worden.

*************

Derde serie, weerom met de opening spelen, maar ditmaal met een macro lens (vaste 100mm).  De macro lens is zeer gevoelig aan diafragma wijzigen; mijn macro in het grootste diafragma heeft maar een depth-of-field van 1.5mm.  Dat wil dus zeggen dat elk onderdeel van de foto dat 1.5mm verwijderd van m'n focus punt zowiezo onscherp wordt.  Bij kleinere diafragmas wordt de depth-of-field veel groter.

Grote opening: f/2.8 (ISO-2000 en 1/1250 seconde):

De tube lijm is onherkeenbaar geworden en zelfs het flesje verliest grote stukken aan de onscherpte.  Enkel de zone rond de letter 'A' van microscale blijft haarscherp.  Moest de camera volledig horizontaal tgo het flesje gestaan hebben, was een hele kolom scherp geweest.  Nu was ie naar beneden gericht en zie je duidelijk dat er een ongeveer een cirkel rond de letter 'A' scherp blijft.

Kleine opening f/22 (ISO-2000 en 1/20 seconde):

De tube lijm wordt al herkenbaarder, maar ligt nog buiten het bereik van de 'depth-of-field' voor deze lens.  Het flesje is nagenoeg overal even scherp geworden (met uitzondering van de linker onderkant).


Bovenstaande series zouden moeten weergeven wat de invloed van sluitersnelheid en diafragma (opening) zijn op de fotos.  Hopelijk snapt nu idereen een beetje waarvoor beiden dienen.  De opmerkzame lezer heeft misschien ook al gezien dat er een relatie is tussen beiden; zoals ik eerder al gezegd heb, de hoeveelheid licht dient constant te zijn.  Dus als we het diafragma verkleinen komt er minder licht binnen en dienen we dus de sluiter te vertragen.  Als het diafragma vergroot komt er meer licht binnen en kunnen we de sluiter versnellen.  In de fotografie wordt die formule iets vereenvoudigd door de term 'stop' in te voeren; maar da's voor een volgende post...

[Huugooke]

Zonder nog eens een citaat van een citaat enz... te citeren.
@ Patrick:
ik zie bij de nieuwste, zelfs zeer dure, compacte alleskunners die PSAM instelling verdwijnen.
Nu kunnen we hier dus uren bomen over basisbegrippen als die niet meer instellingen niet meer bereikbaar zijn. Die camera's proberen meer en meer slimmer te zijn dan hun eigenaar.
Als je basisbegrippen wil bespreken van fotografie zal je toch moeten beginnen met de optica.
Het lijkt me daarom iets eenvoudiger om die basisbegrippen "aan te nemen"; zoals je aanneemt dat je auto sneller rijdt als je het gaspedaal indrukt, zonder daarom iets van carburators te kennen.
Daarom denk ik dat je eerst moet weten met wat voor camera je gaat werken. Het begrip sluitersnelheid is bij de compact bijvoorbeeld anders dan bij de systeemcamera, een compact heeft namelijk meestal geen sluiter.
Ook het diafragma is anders: bij een systeemcamera gaat dat meestal tot F22, bij een compact is F8 al een maximum.
Het begrip groothoek is bij een DSLR zoiets als 18mm, bij een compact misschien 5mm, maar het afbeeldingseffect is wel hetzelfde.
Herwig heeft in elk geval een goede koop gedaan met zijn Alfa. (met 18-55 lens?)
Je foto's zijn zeer ophelderend, maar niet iedereen heeft een EOS 5D hé

[Havoc]

Opletten met diafragma teveel dicht te draaien. Eenmaal de f/16 voorbij neemt de scherptediepte wel toe, maar de scherpte zelf begint weer af te nemen.

Er is echter bij compacts en dichtbij opnames nog iets anders aan de hand. Omdat compacts vaak een kleine sensor hebben, hebben deze "automatisch" een grote scherptediepte. Scherptediepte is nl enkel afhankelijk van brandpuntsafstand en diafragmaopening. Een kleine brandpuntsafstand heeft bij gelijke opening steeds een grotere scherptediepte dan een lange brandpuntsafstand. anders gezegd, een groothoek heeft altijd meer scherptediepte dan een tele bij dezelfde diafragma.

Maar een kleinere sensor gebruikt een kleinere brandpuntsafstand om hetzelfde gezichtsveld (perspectief) te krijgen dan een grote sensor. Dus als een toestel met een kleine sensor een 50mm lens gebruikt dan moet een ander toestel met grotere sensor een 75mm gebruiken om hetzelfde beeld te zien. Als dan voor een correcte belichting te krijgen 1/250s en f/8 nodig zijn (en belichting is onafhankelijk van brandpuntsafstand (**)) dan gaat het toestel met de kleinste sensor de grootste scherptediepte geven. Dus voor macro met grote scherptediepte zijn compacts in het voordeel tegenover DSLRs. Er zijn andere factoren waar ze dan weer slechter scoren.

(*) indien dit niet klopt graag correctie
(**) als je dat met een camera en zijn ingebouwde lichtmeter doet gaat dit meestal niet zo zijn. Een camera meet het gereflecteerde licht en die meting kan verschillen bij andere brandpuntsafstanden. Zeker als je dezelfde camera met verschillende lenzen gebruikt omdat er dan andere zaken in beeld komen die anders licht naar de camera weerkaatsen. Als je dat met dezelfde camera wil proberen moet je bvb een egaal verlichte muur gebruiken of een grasveld of nog beter een grijskaart. Meting van invallend licht is steeds onafhankelijk van brandpunt.

[Huugooke]

Over sensorgrootte en scherptediepte: klopt als een bus! (of een zwerende vinger)
Meer diafragmeren geeft inderdaad soms meer ONscherpte, maar dat komt door buiging, en dat kan in speciale lenzen gecorrigeerd zijn.
Lichtmeting is tegenwoordig geen kwestie meer van grijskaarten, alhoewel het een goede test is. De matrixmeting neemt zeer complexe lichttoestanden waar en past de belichting toe.
Maar we zijn hier sterk van "basisgegevens" aan't afwijken.

[Sattrickske]

Opletten met diafragma teveel dicht te draaien. Eenmaal de f/16 voorbij neemt de scherptediepte wel toe, maar de scherpte zelf begint weer af te nemen.

Klopt, zie maar naar de opmerking bij m'n 4e foto: het flesje moet inleveren qua scherpte...

@Hugo
Inderdaad optica is de basis van alles, maar voor de leek iets  minder goed te vatten.  En daarom ben ik begonnen met iets simpelers.  Maar zoals ik m'n vorige post al zei, het gaat zeker aan bod komen, want dieptescherpte is ook zeer afhankelijk van de brandpuntsafstand.  Zoals je al aangaf, een breedhoek foto is meestal scherp van hier tot in Tokio; terwijl een macro of zoom-opname (het andere uiterste) enkel maar korte zones rond het focus punt scherp krijgt.
Een kleine correcte, in DSLR wordt alles <35mm (effectief) als groothoek beschouwd.  En nu we er toch over beginnen zal ik al meteen iets lossen over de brandpuntsafstand en de relatie tot de sensor (CCD of tegenwoordig meestal CMOS); en dan komt er al een stukje optica bij kijken.  Want we zijn nu aan 't rondgooien met focale lengtes (brandpuntafstand) en dergelijke en hier komt heel snel het verschil met de DSLR en de compact camera naar boven.  Kijk effe naar Wikipedia om de interne constructie van een DSLR te begrijpen, voor een compact mag je de nummertjes 2, 5-8 weglaten (en soms 3 ook nog).  De lenzen in de lens zorgen ervoor dat het licht mooi gefocused op de sensor terecht komt.  In den beginne waren de sensoren gewone negatief filmen en voor reflex camera waren die exact 36x24mm groot (=full frame).  Om die film te simuleren werden eerst CCDs ontwikkeld en later CMOS sensoren, laar die waren (en zijn nog steeds) relatief duur.  Dus werden ze in een kleinere uitvoering gemaakt, maar dan had men meteen een probleem: de bestaande lenzen vulden meer dan de chip omdat die voorzien waren voor 36x24mm.  Dus werd er optisch en digitaal een mouw aangepast: via software (voor de chip) en een prisma (voor de viewfinder) werd het beeld 'uitgesneden' zodat het precies op de chip past.  Zo kon men dus kleinere (en dus goedkopere) formaten van chips gebruiken, maar hierdoor werd de brandpuntsafstand van de oude lens gewijzigd.  Deze wijzigng wordt weergegeven door de crop factor, deze factor geeft aan met welk getal je de focale lengte van je lens dient te vermenigvuldigen om het full frame equivalent te kennen.  Bv. Canon EOS 550D heeft een crop factor van 1.6, dus een 18mm lens wordt dan 29mm; de Nikon D3200 heeft crop factor van 1.5, dus 18mm wordt dan 27mm.  Voor de compact cameras zijn deze factoren veel groter, omdat de chip veel kleiner is.  Bv. Panasonic Lumix DMC-FH6 heeft een CCD chip van 6x4.5mm en hierdoor een crop factor van 5.69; een 18mm lens zou hier 102mm worden.  Dus moest men hier naar oplossingen zoeken door de lenzen kleiner te maken, voor de Panasonic heeft men dan een zoom lens van 4.3-21.5mm (24-120mm in full frame).
Maar wat geldt voor de brandpuntsafstand geldt ook voor het diafragma, je dient de waarde van het diafragma ook te vermenigvuldigen met diezelfde crop factor om z'n full frame equivalent te achterhalen. De Panasonic heeft volgende lens: 4.3-21.5mm bij f/2.5-f/6.4 dus in full frame: 24-120mm bij f/14.2-f36.4 (!!!!).
Dus wie is een goede leerling en wat betekent dit voor de dieptescherpte?
In principe vermeldt elke lens deze waarden (brandpuntsafstand(en) en diafragma(s)).  Op deze manier kom steeds terug op de waarden die ik m'n oorspronkelijke uitleg gebruikt heb.

Nu voor velen onder ons, zeggen al die cijfertjes weinig of niet veel en wordt heel deze poeha veel te complex om begod 'een stom fotooke te trekken'.  En net daarom zijn de fabrikanten zo vriendelijk geweest omdat allemaal in voorgelepelde instellingen in de camera te stoppen; deze noemt men meestal de scenery settings.  En nu hoop ik dat ik niemand tegen z'n schenen ga stampen, de compacte camera zijn mijns inziens minder geschikt om gespecialiseerde fotos te maken door het (meestal) ontbreken van volledige instellingen en de optische beperking van het diafragma.  Met een beetje geluk heb je er (nog) eentje waarbij je nog veel manueel kan instellen.  Dus vergeef me als ik een beetje teveel doorboom over de DSLR ipv de compact; als je goede, niet dagdagelijkse fotos wil maken, zal met een compact zeer dikwijls tekort schieten (letterlijk ).

[Herwig]

Goedenavond,
28 mei 2013,

Nog 'n meevaller dat 'k bijna een mensengeneratie geleden, nog de bezitter/gebruiker was van een   "Kamille"  (*)   met rasterscherpstelling en bijna niks automatisch.  Anders begreep 'k van al jullie info, een fikse    "dosis"    minder dan nu... . Eén-en- ander is toch wel   "relatief"    complex, niet ?

De Sony Alfa was de allerlaatste in de uitverkoop-toonbank in een  "set"   met een handige, bescheiden zoom Sony 18/135mm.
Als je dan vaststelt dat deze Sony-lens op tele een groter/langer    "kanon"     blijkt te zijn dan de  24-720mm van m'n Fuji-met-mankementen, hoop 'k dat het Sony-lenzenpakket solider en kwaliteitsvoller zal zijn dan die van Fuji?

Avondgroeten,
Herwig.
(  (*)  voor de jeugdigen onder jullie:  een    "Kamille"    is/was een conventionele Pentax-reflex  K 1000.  Een alternatief toen was een Oosteuropese Practica,..........)

[Dirky]

waarmee je tevreden bent maakt iedereen voor zichzelf wel uit!

Deze grondige uitleg interesseert me ten zeerste alhoewel ik zeker geen 1000-den euro's meer zal spenderen aan een camera.
2 redenen: Door mijn bril heb ik al een portie ruis en vervorming die ik met photoshop zelfs niet weg kan kijgen  en de laatste 20 jaar heb ik niet één dia of foto herbekeken van de duizenden die ik vroeger gemaakt heb dus lijkt opnieuw beginnen me een beetje een zotte kost.

en een leuke anekdote: toen ik een A-1 e.a. had heb ik ooit een wedstrijd gewonnen met een foto die ik "toevallig" gemaakt had op reis in Hongarije met mijn "Kodak instamatic cameraatje..."

Laat je vooral niet afremmen Patrick e.a. en laat de technische uitleg maar komen!

[Havoc]

Maar wat geldt voor de brandpuntsafstand geldt ook voor het diafragma, je dient de waarde van het diafragma ook te vermenigvuldigen met diezelfde crop factor om z'n full frame equivalent te achterhalen. De Panasonic heeft volgende lens: 4.3-21.5mm bij f/2.5-f/6.4 dus in full frame: 24-120mm bij f/14.2-f36.4 (!!!!).
Dus wie is een goede leerling en wat betekent dit voor de dieptescherpte?

Opgepast, die berekening van het diafragma gaat enkel op als je de scherptediepte wil kennen. Voor de belichting is het diafragma onveranderd! Dus zo'n 4.3-21.5 met f2.5-f6.4 voor een kleine sensor is wat betreft gezichtsveld hetzelfde als 24-120 in full-frame en zou bij een full-frame een scherptediepte zoals een f/14.2-f36.4 geven, maar voor belichting blijft het een f2.5-f6.4. De waarde die een lichtmeter aangeeft moet je zo overbrengen op de lens, ongeacht de maat van de sensor.

Dus werd er optisch en digitaal een mouw aangepast: via software (voor de chip) en een prisma (voor de viewfinder) werd het beeld 'uitgesneden' zodat het precies op de chip past.

Wordt niks aangepast, licht schijnt gewoon naast de sensor/spiegel als je een full-frame lens op een crop sensor zet. Het enige dat aangepast wordt (bij nikon) is als je het omgekeerde doet, een crop sensor lens op een full-frame zetten, dan schakelt hij een deel van de sensor uit.