Mallen gieten.

Gestart door Stefan Appelmans, 20 februari 2010, 11:12:46 AM

Stefan Appelmans

Dag iedereen!
Laatste week kwam er op TMM forum een bericht van een jongen die uitleg vroeg over mallen en gieten.
Om de kist van een motorstel na te maken!
Ik heb hem eerst uitgelegd dant men zo niet onmiddelijk met iets moelijks moet beginnen, enz...enz...
En van t'een en t'ander heb ik besloten het ding VOLLEDIG en NAUWKEURIG uit te leggen, niet aan hem alleen, maar aan alle lezers van het Forum, nu de gelegenheid daar was.
En dat is nu zover op TMM Forum.

Ik ga dat nu ook beginnen op MSM Forum (Gerolf heeft me ja gezegd:)).
Het is wel een  fameuse "boterhem", maar ik hoop dat velen onder U daar belangstelling in gaan vinden.
Het zal natuurlijk over "MIJN" werkmanier gaan, jaaaren testen en ondervindingen.
Allee, het is begonnen...
stefan.

ERVIN

Wij zijn in blijde verwachting Stefan , dus laat maar komen die uitleg.[:p]

Gerolf

citaat:
Geplaatst door Stefan Appelmans
Ik ga dat nu ook beginnen op MSM Forum (Gerolf heeft me ja gezegd [:)]).
Ik denk dat het halve forum "ja" zou zeggen op zo'n initiatief [:X] [;)]
Groeten uit "Marche-en-Bières"   ** Modelspoor is plezant **   TPIII-H0-DC-Zelfbouw

doomslu

citaat:
Geplaatst door Gerolf

citaat:
Geplaatst door Stefan Appelmans
Ik ga dat nu ook beginnen op MSM Forum (Gerolf heeft me ja gezegd [:)]).
Ik denk dat het halve forum "ja" zou zeggen op zo'n initiatief [:X] [;)]

Ik heb het op TMM meegevolgd. Het is gewoonweg fantastisch. Hou jullie vast mannen! [:p]
luc    * MODEL RAILROADING IS FUN *

Stefan Appelmans

Een kleine "apero" met iets gemakkelijk: Melkkannen.
Daar het onderste op de grond ligt, kunnen de oorspronkelijke simpel op een stukje 1mm "plasticard" gekleefd worden, 5mm den eene van de andere.
Men maakt daar een "bakje" rond, ook met 1mm plasticard, 5mm ver van de melkkannen, en 5mm hoger. Goed overal kleven. Men rekent de inhoud van het bakje en mengt die hoeveelheid silicoon met de harder. GOED MENGEN, ongeveer 2 minuten.
Dat wordt in het bakje gegoten, een beetje te veel, en men dekt met een ander sukje plasticard, gewicht er op, dat het "teveel" er uit loopt. De boven plasticard heeft de neiging te "hoverkraften" op de silicoon. Wacht dus dat het tegen het bakje ligt, en dus niet meer beweegt, eer het op zij te leggen.
Na 16/24 uren is het verhard, en je kunt het bakje openen en de melkkannen verwijderen.
De resin kan dan in de gaatjes gegoten worden (een beetje te veel) en gedekt worden met een stukje PVC plastiek op voorrand bespoten met "trennspay" dat vermijdt de resine op de PVC te kleven.
De resin overloopt een beetje. 2/3 uur later mogen de kannen uit de mal genomen worden.

Al die dingen van bakske, trennspray, PVC, leg ik later verder uit. Dat was juist om iets te tonen.
De kannen hebben vershillende kleuren omdat ze gegoten zijn met overschot van resine van iets anders.

stefan.

marc goovaerts

Stefan, ook ik heb het al regelmatig bekeken op het TMM-forum, en het is inderdaad een fantastische reeks ! Hopelijk worden er nu wat woordjes uitgeklaard die ik niet in mijn school-Frans kon terugvinden.

Stefan Appelmans

Nu gaan we met het echt beginnen.
Mallen en gieten in resin is heel interessant.
De producten zijn niet echt goedkoop, maar als men meerdere exemplaren trekt, is het niet duur.

Om kopijen te maken van tonnen, vatten, kisten enz...Kopi?ren? Zeker, het is menselijk met al die onderdeeltjes, waar altijd "een zeker aantal" nodig is, maar dat moet voor persoonlijk gebruik blijven natuurlijk.
Ik zou ook niet graag hebben dat iemand mijn kleine dingskes zou namaken.
Maar het beste is van zichzelf een model te ontwerpen en er dan een heel aantal te gieten, om bijvoorbeeld de vrienden plezier te doen.
Ah!? Zeker. Als je daarmee geld denkt te verdienen, vergeet! Als je je uren telt wordt je bewust dat het beter is een ander werk te doen.[:D]

Hier is het gereedschap dat je zult nodig hebben en in een gespecialiseerde winkel kunt vinden:

-Malling silicone "uiterst bestand tegen het scheuren"
-Polyurethane resin semi-traag (7/8 minuten leven in pot)
-Een spray van lossinsmiddel (trennspray)
-Een of twee spuiten van 20cc.
-Een potje zwarte kleurmiddel voor PU resin.
-Een pot speciale kuisdoekjes.

In een "Brico" winkel:
-Een liter Aceton.
-Een potje vaseline.
-Latex handschoenen.
-Stukken (afval) "m?lamin?" paneel, om er de mallen op te leggen, alvorens er de resin in te gieten.

Bij de apotheker:
-Spuiten "alles plastiek"(NIET met zwarte zuigers) van 2 en 5cc. Goedkoop, ongeveer 4 euro de 100.

In een speelgoedwinkel: Plasticine (echte).

Bij een "plastiekverkoper":
-Plasticard van 1 en 2mm (vraag polystyr?ne in vel, plasticard is niet noodzakelijk begrepen...) Als het per 2 vierkante meter verkocht is, laat het in twee snijen om het in uw wagen te krijgen. Laat het NIET oprollen! dat wordt nooit meer terug vlak!
-Doorschijnende PVC van 1mm, een stuk van 50x50 cm moet genoeg zijn.
Dat dient , met trennspray er op, om de "simpele kant" mallen te dekken, de plasticard wordt opgevreten door de trennspray.
-Enkele flesjes van 100cc en, laat ons zeggen, twee van 250cc.
Die dienen om een kleine hoeveelheid resine op voorand te kleuren en ook te vermijden dat de GROTE pot omvalt.....
Men gaat er ook gemakkelijker in met de spuit.


-Verder, potjes om de silicone in te mengen (dessert choclat...) potjes om de resin in te mengen (Printil-spray deksels en fimpotjes), een glazen potje met deksel (Lump eieren)(oude inktpot) om er aceton in te gieten en er de spuiten mee te kuisen.
Gewichten van 150/180 gram om op de gedekte mallen te plaatsen. Ik had er gemaakt met drukkers letters gesmolten en gegoten in een kleine ronde mal.

EN DUS een vacu?m klok, mar dat is niet absoluut nodig! Ik heb jaren en jaren zonder gewerkt. Laatst heb ik iets geprobeert op de luchtingang van mijn compresseur (membrane- compresseur) En dat werkt, maar niet sterk genoeg, ver van daar. Het schijnt dat frigo-moteurs goed werken. Als ik er een vind...

Dat moet normaal alles zijn.[:)]

Niet vergeten werkkleren te gebruiken, een vlek resin op uw schone broek en het wordt een werkbroek...

Een beetje algemeen uitleg:
De silicone is zelf-ontmallend, behalve op zichzelf. met dubbele mallen heeft men dan de vaseline nodig, dat zal verder getoond worden.

De trennspray is voor op de PVC te spuiten en op de m?lamin? blokken, want die zijn in contact met de resin, en zo kleven ze er niet op.

De spuitjes zijn om de hoeveelheid resin te meten. Op de bussen staat dat altijd in hoeveelheid/gewicht (meestal 1/1), maar dat is vlug vervelend...
Ik doe dat dus hoeveelheid/cm3. Er is altijd een beeje meer in de bus van A product dan in dat van B. Met de gewoonte neem ik 6 voor A en 5 voor B. Maar dat kan anders zijn met andere merken resin. Het beste is dan een zelfde hoeveelheid A en B te wegen en het verschil in gewicht beperkt dan de cm3.
Voor de silicone gebruik ik 7% hardener, soms 50% voor een hele kleine hoeveelheid, om een mal te herstellen.
De spuitjes zijn "alles plastiek" omdat de andere onmiddelijk vastzitten (de zuiger zwelt).
De spuiten van 20 cc zijn voor de silicone: Het "tutje" afsnijen en in de plaats een gat van ongeveer 10mm dia maken.

De kleurstof is om de resin te kleuren, zefs lichtjes. Zonder kleurstof is de resin melkkleurig en men ziet er niet goed de eveentueele kleine luchtbellen of gebrekken, en het is soms als men verft dat men het waarneemt... Een beetje vergrijst is de resin meer ondoorschijnend, en men merkt de gebrekken gemakkelijk.
Behalve het "heel zwart" of "heel rood", met 2% kleurstof, moet men niet zoeken een echt bepaalde kleur te hebben, want de resin verwit al verhardend je hebt nooit de oorspronklijke kleur.

Een licht-grijze kleur voldaat voor vele onderdelen, als die toch moeten geverft worden. Het is dus gemakkelijker "een zeker aantal" product A vooraf gereed te maken met kleurstof.

Oef, al een serieuze boterham![:D]
De volgende keer met fotos!

stefan.

Stefan Appelmans

Enkele fotos dus. (Ik maak veel tijpfouten, ik moet opletten)

Eerst simpele onderdelen, malling ??n kant, anders gezegd, onderdelen dat op een stuk plasticard mogen gekleefd worden, er een bakje rond bouwen (van die bakjes hoort je nog[:I]), silicone in het bakje gieten (een beetje te veel), dekken met een andre stuk plsticard, en een gewichtje er op.
Wanneer de mal goed verhard is kan het bakje verwijdert worden.
Daarna resin gereed maken, het in de mal gieten (een beetje te veel), dekken met PVC gespoten met trennspray (hier is het in contact met de resin) en een gewichtje er op.
Hier een bogie flange, foto een beetje donker, maar men ziet dat de rechtse de kant is om tegen de bogie te kleven (plat).



Een aantal onderdeeltjes voor de baan: Tonnen, vatten, kisten, zetels, kasten, een bureel en zijn "master" in het bakje, materiaal voor beenhouwer.
Een liggende koe (dat is een blokje, de rechtstaande koeien, dat is iets anders!),

Je ziet dat de kisten lagen van verscillende kleuren hebben, dat is omdat die met het overschot van teveel gemengde resin gegoten zijn, dat houdt vast omdat het massief is, maar voor het gieten van een loc bvb mag dat niet[:D]
Dat is allemaal "malling een kant". Dat is gemakkelijk. Iedereen kan dat doen.



Mallen van een huisje, een zekere tijd geleden gegoten voor Ricky.
Niets ingewikkeld, maar wel altijd zorgvuldig werken!



Meer "praktijk", het is interessant u dit te tonen:



Het is nodig altijd iets onder de hand te hebben om vlug een dikke vlek, of overloop te kunnen kuisen. Eerst gebruikte ik "menagepapier", in 4 gesneden want een blad kan gewoon maar een keer gebruikt worden. Na een beetje nagedacht te hebben, heb ik dit gemaakt (de hanger is scratch) en het is echt goedkope wc papier, die dat niet echt dik genoeg is[:I]...Maar hier past het uitstekend.

Iets anders: het is voorzichtig op het deksel van de flesjes te noteren wat er in is, en dus niet een deksel product B op een flesje product A vijzen, men weet nooit!



Nog erger, ga ik zeggen: De spuiten markeren. De rooie is voor product A, die met niets voor product B en die met tape er rond voor gemengde resin.
Niets aan het toeval laten.



Het is genoeg voor vandaag. Morgen gaan we met serieuse dingen beginnen.
Stel vragen: Ik ben dat allemaal gewoon en zie soms het problema niet meer, OK?



stefan.

PeterC

Stefan,
Ik kijk al vol ongeduld uit naar het vervolg.  Ik heb wel al wat mallen gemaakt, maar ik leer graag bij!
Groetjes, Peter


Stefan Appelmans

Allee, we gaan naar de volgende stap. gelukkig had ik materiaal te mallen, zo kan alles step-by-step uitgelegd worden.

Hier dus een beetje moeilijker: Mallen "twee kanten".

Een bogie voor een motorwagen, oorspronkelijk voorzien voor 26mm tussen-punt assen, maar direct in de "white metal". Dat is niet het beste, dus de bogie flanges werden herwerkt om er messing lagers in te bouwen, en dit voor assen van 24mm tussenpunt, anders moet men de aspotten doorboren!

Hier moet men de twee kanten mallen, want er zijn belangrijke details aan beide kanten. Daar het niet mogelijk is dat "in de lucht" te mallen, zullen de onderdelen op plasticine geplaatst  worden, of lichtjes in de plasticine geduwt, waar er details uitsteken.
De plasticine werd eerst goed geprest tussen twee 2mm stukken plasticard, tot een platte oppervlakte van regelmatig (het beste mogelijk...) 10mm dik te verkrijgen.
Alle onderdelen worden op of lichtjes in de plasticine geduwt, met hun platste kant. Het zal nuttig zijn voor het vervolg.
Je ziet dat ik herkenning tekens (gaatjes) gemaakt heb in de plasticine, met een conisch gevormde staaf. Dit opdat daarna de twee halve-mallen precies juist op elkander passen.
De kleinere mal is voor koplampen "4 per kant", want er zullen er ook zeker "2 per kant" zijn.



Daarna, zonder de onderdelen te doen bewegen, worden de kanten van de plasticine schoon recht gesneden, om er gemakkelijk de boorden van het bakje er tegen te kunnen plaatsen. Het dubbel van de hoogte: 20mm.
In het algemeen zegt men "minimum 10mm silicone", maar als er op een zekere plaats een klein detail uitsteekt van 5mm, moet er geen 5mm meer over de hele oppervlakte gegoten worden, op die plaats zal er maar 5mm zijn, dat is niet erg.
In feit is het "de cas en cas", voor simpele mallekes voor tonnen en dat allemaal is 5mm aan alle kanten genoeg.



Je ziet dat de boorden van het bakje te lang zijn. Inderdaad, met de plasticine zelfs het best gesneden is het onmogelijk de juiste afmeting te vinden. Op deze manier is het gemakkelijk overal tegen de plasticine te komen.
Nu wordt de silicone gegoten tot het bovenste van de onderdelen, opletten dat alle onderdeel-gaatjes vol zijn, en dan toch een beetje in de (relatieve) vacu?m klok, als er ooit luchtbellen waren blijven steken.



Daarna het bakje vol gieten (een beetje meer), dekken en gewicht er op. Je ziet dat het "teveel" langs de wanden uitloopt.
Als men de JUISTE hoeveelheid probeert te vinden, zal er meestal een beetje te weinig zijn[xx(] en dan hebt je een "blaas" in de mal.



En nu wachten dat het verhard. geduld!
stefan.

Stefan Appelmans

16 uren later. Ik dank je allemaal voor je geduld![:D]

Men heeft altijd (in het begin teminste) de neiging om de mal te vlug open te doen...en als het niet goed verhard is is het virtueel "vuilbak"! Eerst de overloop silicone er af trekken, zo beseft je al als het goed verhard is, en gaan kijken in het mengpotje als het overschot van gisteren ook goed hard is.
Ik zal het nooit genoeg zeggen: De silicone GOED mengen, langs de wanden en diep tegen de bodem van het mengpotje, gedurende 2 minuten.
Als de gemengde silicone een beetje juist is in hoeveelheid en dat je "het laatste" van de pot nodig hebt om de mal te vullen, is er interest dat het ook goed gemengd is! OK?[:)]
Wanneer de hardener op de silicone gegoten word, opletten, want de hardener heeft de neiging van terug te stuiten op de silicone als men te fel spuit, en je hebt er zoveel op je teeshirt dan in de pot! Dus  dat geleidelijk gieten. Eens de hardener op de silicone ligt, onmiddelijk beginnen te roeren, want met puure hardener op de oppervlakige silicone begint het dan snel te verharden.

Nu, dus, het onderste van het bakje verweideren, en er zorvuldig de plasticine uithalen, zonder de onderdelen "mee te nemen", het is soms moeilijk die terug juist op de goed plaats terug te zetten, vooral met onderdelen vol kleine detais. Dus piano, piano.



Alle stukjes plasticine zorgvuldig verwijderen. Ook nakijken of er geen silicone onder de oderdelen heeft kunnen kruipen, daar er hier zijn dat just boven de plasticine geplaatst zijn. Foto hieboven, dat wit stukje op de koplampen, dat moet weg. Er is ook een lager-gat vol, dat moet ook weg. Er zijn hier en daar kleine velletjes op het metaal. dat kan gemakkelijk maar zorgvuldig verwijdert worden met het plat van een cutter, tegen de boord van het onderdeel.

Op de kleine mal ziet je van een kant 2 herkenning tekens en van de andere kant 3, dat is een manier om zich later van kant niet te vergissen, daar deze mal symetrisch is.

Na al dat gepruts, nazien als de mal zich nog op de juiste plaats bevind in het bakje, dat hij niet een beetje gezakt is tussende boorden. Eventueel zorgvuldig rectificeren...

Nu de mallen goed plat op de "m?lamin?" terug plaatsen en de hele binnen oppervlakte (in de gaatjes ook) doorvrijven met vaseline,(anders gaat de tweede laag silicone met de eerste een blok maken!) met een zacht penseel. Er genoeg gebruiken, en daarna met het gekuist penseel het teveel af nemen. Zorgvuldig...



Dit gedaan, men mengt de goede hoeveelheid silicone en men giet het in het bakje (een beetje te veel), over het eerste gedeelte. Dekken, gewichten. En wachten opnieuw.[:D]

Gaat het tot nu toe? Luc Dooms ook?[:D]
stefan.

doomslu

luc    * MODEL RAILROADING IS FUN *

Stefan Appelmans

Tijdens dat we wachten, een echt speciaale "dubbele mal":
De geschiedenis van "De Brug". Hier niet te ver, maar TE GROOT. [:D]

Mijn vriend Laurent had een grote brug, een van 60 cm, in ??n stuk, nodig voor zijn baan.
Hij vond er geen, behalve duure messing...en vond eindelijk een Faller, waar hij 2 exemplaren van kocht. Twee exemplaren van 30 cm. Maar trapeziumvormig. Hij toonde me dat.

Ik zeg hem:"met van een kant het trapezium-stuk uit te snijen, gaat je hem kunnen aanpassen tegen de andere kant..."
"Ja maar dan is het geen 60 cm niet meer!"
We besloten dus een "bijstuk" te maken, gemallen op de faller onderdelen, om precies hetzefde structuur te hebben.

"Mag ik er toch in snijen?" "NEEN!!!"

En ja, ik begon dus het ding in gang te zetten![:(]
De plasticine, de bakjes! De bakjes zonder te snijen, amusant, zie maar! Dat allemaal dicht krijgen![xx(][xx(]



Gieten en dekken, laten verharden....
Daarna omdraaien, de plasticine er uit, vaseline en gieten. Je ziet hier goed de "dikte" van de silicone.



Vol gieten, een beetje te veel, hier ook zichtbaar met de glans van het licht.



En dekken met gewichten. Het teveel sproetcht er uit.



En daar zijn de mallen.



En de onderdelen!



Het stuk perfect op plaats bevestigd, langs een rechte lat en met versterkingstukken (de lengte...[:(!])



En eindelijk de brug!



Schoon, niet?
Maar de "30 cm" gescheven op de doos, was 30cm van het BOVENSTE gedeelte!!! Niemend had natuurlijk gedacht de stukken te meten, waarom hermeten?  
De brug was nu feitelijk in de 70cm! Het was dus goed mogelijk simpel een stuk af te snijen van de oorspronkelijke stukken en 60cm te hebben.
De zoon van Laurent heeft de vallei moeten verbreden![:o)]

Maar we hebben er goed van gelachen![:D][:D]


stefan.

Stefan Appelmans

Terug naar onze bogie onderdelen!
Alles is vehard (dat gaat vlug, niet?)Dus ontmallen, alles is OK.



Ik ga nu dus resin gieten, maar eerst, alle bovenste puntjes van de positieve tuutjes met een schaar afsnijen, zo zullen ze niet tot aanslag gaan in de gaten.

Ik meng dus 8 cc zwarte resin (de stukken zullen zwart moeten zijn, dus niet nodig die te verven.)
De halve mal met de diepste details zal GOED vol gevuld worden (een beetje in de hoeken, de details helpen) en zal op het stuk m?l?min? blijven. Het tweede stuk zal ook goed "volgeplakt" worden, om luchtbellen te vermijden wanneer het op het eerste stuk gaat omgedraait vorden.



De tweede mal wordt nu op het eerste gedraait, op de goede plaats, in een keer. Men ademt goed in, en hop! Met de gewoonte gaat dat gemakkelijk[8D]



En dekken en gewichten. Hier mag men plasticard gebruiken, het is niet in contact met de resin.
Het teveel "sproetscht" Nu ziet je de reden van de stukken m?lamin? met trennspray er op.[:D]

Ontmalling: Het "vel" tussen de ondrdelen is een beetje dik, dat is omdat ik fotos genomen heb...
Als ik met resin bezig ben, geen telefoon opnemen noch gaan opendoen als men aan de deur belt...Zo is dat.



Het resultaat van de kleien mal is beter, je ziet de hele fijne vellekes dat er "zo" afvallen.



Wa pe?sde doovan?

Maar mijn echtgenote komt thuis en ik ben verplicht van te gaan eten[:o)]

Tot straks dan, of tot morgen, voor het GROTE stuk.
stefan.

b-shunting

van welke trein zijn die deeltjes ?
minibaantje tp 4,diesel