Modelspoormagazine forum

Modelspoor, praktijk => KISS en andere simpele elektronica => Topic gestart door: PeterC op 16 januari 2017, 19:32:09 PM

Titel: Elektronische schakelingen met strokenprint
Bericht door: PeterC op 16 januari 2017, 19:32:09 PM
Iedereen die met elektronica bezig is, kent ze wel.  Wie met elektronica wil beginnen, zal ze wel leren kennen: de stroken printen (https://www.google.be/search?q=strokenprint&biw=1366&bih=609&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwj5066Lm8fRAhUPahoKHf9cDacQ_AUIBigB#tbm=isch&q=stroken+printplaat).  Veel elektronici hebben een liefde- haatverhoudingen met dergelijke printplaten.

In het begin van mijn elektronicastappen (nu zo'n 37 jaar geleden) ontwierp ik mijn eerste schakelingen op dergelijke printjes.  Feit is dat na al die tijd die werkwijze nog steeds gretig wordt gebruikt.  Na verloop van jaren ben ik dan overgestapt op het werkelijk tekenen van PCB's (met alle rompslomp die erbij komt kijken: masker, belichten, ontwikkelen, etsen, boren, ...).
En... ...Uiteindelijk is de cirkel rond en ontwerp en maak ik nu nog enkel schakelingen op 'strokenprint'.

De laatste tijd heb ik tijdens het ontwerpen en maken van diverse schakelingen heel wat foto's genomen en wil ik mijn kennis dan ook graag via enkele afleveringen met jullie delen.  Hoe, wat, waar en de voor- en de nadelen.

Binnenkort deel 1...
Titel: Re: Elektronische schakelingen met strokenprint
Bericht door: Steam.N op 16 januari 2017, 20:05:29 PM
Daar kijk ik naar uit, Peter.
Laat maar komen !
Titel: Re: Elektronische schakelingen met strokenprint
Bericht door: PietB op 16 januari 2017, 20:50:21 PM
Kijk er ook naar uit.
Titel: Re: Elektronische schakelingen met strokenprint
Bericht door: Frank_N op 16 januari 2017, 20:51:54 PM
Kijk er ook naar uit ;)
Titel: Elektronische schakelingen met strokenprint: Deel 1
Bericht door: PeterC op 16 januari 2017, 21:38:23 PM
Elektronische schakelingen met strokenprint: Deel 1

Strokenprinten...

Wat kan je ermee?  Elektronische schakelingen mee bouwen.  Meestal als experiment voor een eigenlijke PCB ontstaat maar eigenlijk kan je er ook een kleine serieproductie mee starten (voor eigen gebruik, want het oogt niet zo mooi).

Voordelen?  Geen rompslomp met grafisch ontwerpen van een PCB (= printed circuit board), het belichten, ontwikkelen, etsen en uiteindelijk boren.  Geen rompslomp met chemicaliën, kan gemakkelijk gemaakt worden met een eenvoudige printer en met een boormachine (best een kolomboormachine of een boormachine met kolomhouder en met een dieptestop).

Nadelen: grote afmetingen, veel draadbrugjes (via's) en tamelijk wat werk.  Bij complexe schakelingen en zonder een degelijke voorbereiding wordt het vrij vlug een draadsalade (https://www.google.be/search?q=wire+wrapping+electronics&biw=1366&bih=609&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwiXgLDxosfRAhUEcBoKHVoyA-0Q_AUIBigB).  De grote afmetingen spelen voor mij geen rol want het zijn meestal zaken die zich onder de modelbaan bevinden (en daar heb ik wel wat plaats om een grote printplaat te monteren).

Genoeg geschreven.  De strokenprint:

(http://www.pctoytoy.be/2017/20170116_1.jpg)

In heel veel verschillende soorten verkrijgbaar maar ik opteer voor de kartonnen platen met koperen langs-sporen.  Deze zijn oa bij Conrad (529544 (http://www.conrad.be/ce/nl/product/529544/WR-Rademacher-WR-Typ-710-7-Printplaat-Hardpapier-l-x-b-500-mm-x-100-mm-35-m-Rastermaat-254-mm-Inhoud-1-stuks/SHOP_AREA_14742)) verkrijgbaar.  50x10 cm voor (jan 2017 8,47€ = 1,7 Euro-cent per vierkante centimeter).

Wat kan je ermee bouwen?  Van heel eenvoudige schakelingen:


(http://www.pctoytoy.be/2017/20170116_2.jpg)
(http://www.pctoytoy.be/2017/20170116_4.jpg)

Tot vrij complexe

(http://www.pctoytoy.be/2017/20170116_6.jpg)

Het maken van dergelijke printplaat kan op verschillende manieren.  Een blad papier nemen en een schema beginnen 'vertalen' naar het printontwerp of iets moderner werken.
Software maakt het meestal gemakkelijker en door een artikeltje in Elektor heb ik kennis gemaakt met LochMaster (http://www.abacom-online.de/uk/html/lochmaster.html) van Abacom (https://www.google.be/search?q=lochmaster&biw=1366&bih=609&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwjggKOMwsfRAhUCMBoKHT88BUAQ_AUIBigB).  Er zijn nog andere dergelijke programa's op het net te vinden (zelfs open-source) maar daarmee heb ik geen ervaring.

Met Lochmaster maak ik mijn ontwerp op de PC en dan kan het werk beginnen...  ...Zie vervolg...
Titel: Re: Elektronische schakelingen met strokenprint
Bericht door: Klaas Zondervan op 16 januari 2017, 21:44:31 PM
Zelf maak ik schakelingen al 30 jaar op strokenprint. Belangrijkste reden voor mij: geen gedoe met etsen en bijbehorende toestanden.
In de loop van de tijd heb ik er een zekere ervaring in opgebouwd. Ik ga dit volgen, want het is altijd goed om te zien hoe een ander het doet.
Titel: Re: Elektronische schakelingen met strokenprint
Bericht door: Michiel op 16 januari 2017, 21:50:45 PM
Ik heb er ook m'n stoel bij geschoven. Ik volg dit met veel belangstelling, Peter.
Titel: Re: Elektronische schakelingen met strokenprint
Bericht door: BC911 op 16 januari 2017, 21:52:51 PM
Nog een volger hier. Helemaal geen ervaring mee, maar wat niet is kan natuurlijk altijd komen  ;).

Vooral leuk dat je er tijd in wil steken om het te delen!
Titel: Re: Elektronische schakelingen met strokenprint
Bericht door: dani op 16 januari 2017, 22:19:09 PM
Laat maar komen .. ik ben fan :-)
Titel: Re: Elektronische schakelingen met strokenprint
Bericht door: Frank_N op 16 januari 2017, 23:03:27 PM
""""(best een kolomboormachine of een boormachine met kolomhouder en met een dieptestop).""""
Ja das het mooiste, maar:
Ik heb geloof ik eens een stukje gereedschap gezien waarmee je het koper rond een gaatje kan weg halen, Iemand enig idee??

Thnx, Peter.
Titel: Re: Elektronische schakelingen met strokenprint
Bericht door: Klaas Zondervan op 16 januari 2017, 23:25:40 PM
De gangbare manier om een onderbreking in een strook te maken is met een 3mm boortje. Dat boortje moet wel scherp zijn, anders trek je rafels aan het koper en die kunnen sluiting maken met een naastliggende strook.

Heel vroeger hadden ze voor Veroboard een handfreesje. Dat stak met een centrale pen in een gaatje van de printplaat. Veroboard had een rastermaat van 4 mm of zoiets. Volgens mij wordt dat niet meer gemaakt.

Zelf heb ik een 3mm schroevendraaier tot een beiteltje geslepen, en daarmee steek ik een stukje uit de koperbaan. Je moet er nogal wat kracht op uitoefenen, daarom werkt het het beste als er nog geen onderdelen op zitten, dan kan je de print plat op tafel leggen.
Titel: Re: Elektronische schakelingen met strokenprint
Bericht door: Geert op 17 januari 2017, 07:16:15 AM
Mooi initiatief Peter, zo breng je elektronica weer iets dichter bij de elektronica leken onder de modelbouwers.

Ik ben ook al een 40 tal jaar bezig met electronica, ooit begonnen met die Philips elektronica dozen waar je de componenten en verbindingsdraden tussen veertjes moest steken. Op deze manier ooit een AM-ontvanger nagebouwd.

Succes met je reeks bijdragen...

Geert
Titel: Re: Elektronische schakelingen met strokenprint
Bericht door: Michiel op 17 januari 2017, 07:31:47 AM
Niet alleen voor de elektronica-leken hoor. Door de lage investeringskost (goedkoop, geen ets-gedoe, eenvoudig concept) is het ook interessant voor de iets mindere leek. Ik heb toch wel een notie van elektronica, maar deze methode staat me wel aan.   :)
Titel: Re: Elektronische schakelingen met strokenprint
Bericht door: railrunner op 17 januari 2017, 10:12:04 AM
Interessante rubriek, daar kan ik ook wel iets van leren!
Titel: Re: Elektronische schakelingen met strokenprint
Bericht door: dani op 17 januari 2017, 10:51:28 AM
goedkoop stripboard ? :   


http://www.benl.ebay.be/itm/5pcs-70mm-x-90mm-DIY-Prototype-Strip-Copper-PCB-Printed-Circuit-Board-Stripboard-/122049170673?hash=item1c6ab28cf1:g:Oz4AAOSwFfhXjLaN

http://www.benl.ebay.be/itm/10pcs-70mm-90mm-DIY-Prototype-Strip-Copper-PCB-Printed-Circuit-Board-Stripboard-/122079805353?hash=item1c6c85ffa9:g:WCsAAOSwqfNXjLaJ

http://www.benl.ebay.be/itm/5x-Stripboard-Prototyping-6-5x14-5cm-uncut-pcb-platine-Single-Side-circuit-board-/321739745537?hash=item4ae92ee901:g:YeQAAOSwQYZWzbkq

en de "groothandel" : 100 stuks

http://www.benl.ebay.be/itm/100pcs-Wholesale-70mm-90mm-DIY-Soldering-Prototype-Strip-Copper-PCB-Stripboard-/112068697128?hash=item1a17d09c28:g:OBEAAOSwR5dXTVGN

Titel: Elektronische schakelingen met strokenprint - Deel 2
Bericht door: PeterC op 17 januari 2017, 15:45:41 PM
Ik houd mij aan twee soorten printplaten: volle breedte (10 cm = 39 banen) en halve breedte (49mm = 19 banen).  Nu de vraag en het antwoord: waarom zijn 2 keer 19 banen (38 banen) niet gelijk aan een volle breedte (39 banen).  Door het in de lengte doorzagen verdwijnt er één baan.  Dat zagen is trouwens een fluitje van een cent met een ijzerzaag en zelfs met een figuurzaagje (het zijn 'geperste kartonnen' printplaatjes – geen pertinax of glasvezel die heel vlug je zaag bot maken).

Het ontwerpen van een printje gaat in het begin vrij moeizaam en je maakt vlug fouten maar zoals met alles: al doende leert men.

Potlood en papier werkt ook, maar met een stukje software gaat het toch iets gemakkelijker.  Wanneer het uiteindelijke ontwerp klaar is, heb ik twee aanzichten: de bovenkant met de componentenopdruk en de koperzijde met de isolatiesplaatsen.

Dat isoleren kan tussen twee gaatjes of in een gaatje.  Tussen twee gaatjes in kan een deel van het koper worden weggesneden met een cutter of een slijpschijfje.  Voorzichtigheid is hierbij geboden want de gaatjes staan slechts op 2,54 mm van elkaar (1/10 inch).  Ikzelf vind het gemakkelijker om een isolatie op een gaatje aan te brengen.  Het nadeel is dan wel dat het uiteindelijk ontwerp van de print wat groter wordt.  Voordeel is dat het gemakkelijker werken is.

De twee aanzichten (op schaal 1/1):

(http://www.pctoytoy.be/2017/20170116_7.jpg)

Nu moeten de isolatieplaatsen en boorgaten worden overgebracht op de strokenprint.
Bij een eenmalige print is de hard way de vlugste manier van werken.  Wat is die hard way?  Het papieren ontwerp naast je (reeds gezaagd) printje leggen en alle isolatieplaatsen en boorgaten met een viltstiftje op het koper tekenen.  Fouten zijn vlug gemaakt!

Ik verkies de easy way.  Het is wat meer werk maar fouten tijdens het over tekenen zijn bijna uitgesloten.
Voor die easy way maak ik een sjabloontje waarna ik met dat sjabloontje de gaatjes op de print kan aanduiden.

Het sjabloontje is een dun maar stevig stukje karton waar het afgedrukt gedeelte van het sporenplan wordt opgekleefd.  Een gewone lijmstift is daarvoor ideaal.  Met een rubberen rolletje aandrukken om eventuele luchtbellen te verwijderen.

(http://www.pctoytoy.be/2017/20170117_1.jpg)

(http://www.pctoytoy.be/2017/20170117_2.jpg)

Met een cutter en een stevige lat wordt het sjabloontje netjes uitgesneden op de werkelijke grootte van de printplaat.

(http://www.pctoytoy.be/2017/20170117_3.jpg)

Nu kunnen we beginnen met een geduldwerkje.  Met een holpijpje (https://nl.wikipedia.org/wiki/Holpijp_(gereedschap)) van 2 mm worden alle isolatieplaatsen en boorgaten uitgestanst.  Het kartonnen sjabloontje wordt daarbij best op een harde houten plaat gelegd.

(http://www.pctoytoy.be/2017/20170117_4.jpg)

(http://www.pctoytoy.be/2017/20170117_5.jpg)

En we gaan door tot alle gaatjes zijn uitgestanst.

(http://www.pctoytoy.be/2017/20170117_6.jpg)

De kartonnen 2 mm rondjes zijn misschien nog voor één of andere modelbouwtoepassing geschikt?

(http://www.pctoytoy.be/2017/20170117_7.jpg)

Door het uitstansen van de gaatjes is het karton aan de achterkant van het sjabloontje lichtjes vervormd.  Even overgaan met wat fijn schuurpapier rond een blokje gewikkeld en het sjabloon is terug effen.

(http://www.pctoytoy.be/2017/20170117_8.jpg)

Het sjabloontje is nu klaar en kan voor een kleine serieproductie van printjes worden gebruikt.




Om de boor- en isolatiegaatjes op de print te transfereren klemmen we het sjabloontje op de reeds op maat gezaagde print vast met modelbouwklemmetjes (of met wasknijpers).  Met een fijn viltstiftje duiden we al die gaatjes aan.


(http://www.pctoytoy.be/2017/20170117_9.jpg)

(http://www.pctoytoy.be/2017/20170117_10.jpg)

(http://www.pctoytoy.be/2017/20170117_11.jpg)

En het printje is klaar om onder de boormachine te gaan...

Titel: Re: Elektronische schakelingen met strokenprint
Bericht door: dani op 17 januari 2017, 16:17:57 PM
handige manier om een sjabloontje te maken inderdaad.
Je zou ook kunnen overwegen om er met een spuitbus wat zwarte verf op te spuiten ipc met je stiftje in de gaatjes te gaan.  Dat gaat wslk een stukje sneller, maar moet dan weer langer drogen.  voordelen/ nadelen ..  :-)


Goed bezig Peter !
Titel: Re: Elektronische schakelingen met strokenprint
Bericht door: peterzoetermeer op 18 januari 2017, 12:46:03 PM
ik gebruik tot nog toe eilandjes-printplaten. Het lastige is dat je elke doorverbinding moet maken door met tin de eilandjes te verbinden (kost veel tin) of overal draadjes overheen solderen.
Daarvoor zijn nou deze stroken-printplaten uitgevonden, een hoop verbindingen zijn er al als koperstrip, die hoef je dus niet zelf te maken en waar je geen verbinding wilt, haal je die gewoon weg.
Als ik het voorbeeld zo zie, vraag ik me af wat handiger is, gezien de vele plaatsen waar de strip weggehaald moet worden en weg is weg he, als je een foutje maakt kun je er alsnog draadjes overheen solderen.
Er moet dus een manier zijn om het slim aan te pakken en dus slim je componenten plaatsen zodat je optimaal gebruik maakt van die koperbanen.
Alleen hoe, ik kan daar nog steeds niet achter komen, iemand een goed idee?
Trouwens, met een flinke kras kun je die koperbanen al onderbreken, zijn zelfs apparaatjes voor in de handel (of die nou makkelijk werken is punt 2) er staat geen hoge spanning op bij dit soort elektronica, je hoeft dus niet alles weg te boren en een foutje is dan makkelijker hersteld.
Titel: Re: Elektronische schakelingen met strokenprint
Bericht door: Klaas Zondervan op 18 januari 2017, 14:21:17 PM
Citaat van: peterzoetermeer op 18 januari 2017, 12:46:03 PM
ik gebruik tot nog toe eilandjes-printplaten. Het lastige is dat je elke doorverbinding moet maken door met tin de eilandjes te verbinden (kost veel tin) of overal draadjes overheen solderen.
Zo ben ik ook begonnen, maar ik vond dat uitermate onhandig, vooral als je een component moet uitsolderen. Dus ben al spoedig overgestapt op strokenprint.

CiteerEr moet dus een manier zijn om het slim aan te pakken en dus slim je componenten plaatsen zodat je optimaal gebruik maakt van die koperbanen.
Alleen hoe, ik kan daar nog steeds niet achter komen, iemand een goed idee?
Ik begin op ruitjespapier met een potlood, en dan bouw ik zoveel mogelijk op volgens schema. Na de eerste poging zie je al snel waar de ruimte niet optimaal wordt gebruikt, en dan maak ik een tweede versie om de print nuttiger in te delen. En soms een derde, vierde, vijfde versie. Je moet er even voor gaan zitten, maar zoals ik eerder zei, als je het vaak doet krijg je er handigheid in.
Titel: Re: Elektronische schakelingen met strokenprint
Bericht door: bumper op 18 januari 2017, 15:39:33 PM
Nu pas ontdekt.
Prachtig initiatief Peter. Zeer leerrijk en bruikbaar zeker voor elektronica beginners.
Ik blijf aandachtig volgen.
Ludo.
Titel: Re: Elektronische schakelingen met strokenprint
Bericht door: PeterC op 20 januari 2017, 19:56:21 PM
Citaat van: peterzoetermeer op 18 januari 2017, 12:46:03 PM
...als je een foutje maakt kun je er alsnog draadjes overheen solderen...

En dat gebeurd!  Pas dan het originele ontwerp aan en de volgende keer hoef je geen draadjes meer bij te solderen.


Citaat van: peterzoetermeer op 18 januari 2017, 12:46:03 PM
...Er moet dus een manier zijn om het slim aan te pakken en dus slim je componenten plaatsen zodat je optimaal gebruik maakt van die koperbanen...

ruitjespapier (5*5mm) en je componenten op tape tekenen.  Eerste ontwerp vrij groot maken en daarna optimaliseren door alles te verplaatsen en je componenten te herschikken.  Of papier en potlood vervangen door (een vrij goedkoop) stukje software.

Citaat van: Klaas Zondervan op 18 januari 2017, 14:21:17 PM
...Ik begin op ruitjespapier met een potlood, en dan bouw ik zoveel mogelijk op volgens schema. Na de eerste poging zie je al snel waar de ruimte niet optimaal wordt gebruikt, en dan maak ik een tweede versie om de print nuttiger in te delen. En soms een derde, vierde, vijfde versie. Je moet er even voor gaan zitten, maar zoals ik eerder zei, als je het vaak doet krijg je er handigheid in...

Ervaring opbouwen door te doen!




Er is van Lochmaster (http://www.abacom-online.de/uk/html/demoversionen.html) ook een demoversie verkrijgbaar.  Ik weet niet wat de beperkingen zijn.  Als iemand zich geroepen voelt om de demoversie te proberen?  Laat dan ook weten wat de eventuele beperkingen zijn.


Citaat van: dani op 17 januari 2017, 16:17:57 PM
...Je zou ook kunnen overwegen om er met een spuitbus wat zwarte verf op te spuiten ipc met je stiftje in de gaatjes te gaan.  Dat gaat wslk een stukje sneller, maar moet dan weer langer drogen.  voordelen/ nadelen ..  :-) ...

Zie volgend stukje uitleg  ;)

Titel: Re: Elektronische schakelingen met strokenprint
Bericht door: peterzoetermeer op 21 januari 2017, 09:42:46 AM
bedankt voor de tip van die demoversie van Lochmaster, kon ik niet vinden.
De beperkingen zijn dat je ze niet kan saven en printen en exporteren.
Jammer dan, moet je het even afmaken, alt+printscreen en je kunt het in paint of zo  wel lezen (en printen).

edit: na een uurtje had ik het wel door, jammer dat een handleiding ontbreekt.
Titel: Re: Elektronische schakelingen met strokenprint
Bericht door: Havoc op 21 januari 2017, 20:08:41 PM
Citaat van: peterzoetermeer op 18 januari 2017, 12:46:03 PM
ik gebruik tot nog toe eilandjes-printplaten. Het lastige is dat je elke doorverbinding moet maken door met tin de eilandjes te verbinden (kost veel tin) of overal draadjes overheen solderen......

Trouwens, met een flinke kras kun je die koperbanen al onderbreken, zijn zelfs apparaatjes voor in de handel (of die nou makkelijk werken is punt 2) er staat geen hoge spanning op bij dit soort elektronica, je hoeft dus niet alles weg te boren en een foutje is dan makkelijker hersteld.

Heb ook een voorkeur voor de eilandenprint, liefst die met 2 of 3 gaatjes per eiland. Maar ik zet alles langs de koperzijde. Op die manier moet je geen onderbrekingen maken en kan je ook relatief gemakkelijk smd componenten erop zetten. Gebruik meestal wire-wrap draad voor de verbindingen of soldeer als er wat stroom doormoet. Ook gemakkelijk om isolatiestroken te maken door de eilandjes rondom met een hete soldeerbout weg te doen (oververhitten tot de lijm loslaat).

Als ik dan eens strokenprint gebruik snijd ik de banen door met een breekmes aan een gaatje: 2 snedes in V en je haalt 1mm koper weg in geen tijd.

Maar tegenwoordig gebruik ik die printen nog zelden omdat een pcb tekenen en maken bijna even lang duurt en als je een tweede moet maken het véél sneller gaat. Zeker met smd als je bijna niet moet boren.
Titel: Elektronische schakelingen met strokenprint. Deel 3
Bericht door: PeterC op 22 januari 2017, 19:30:39 PM
Elektronische schakelingen met strokenprint. Deel 3

(http://www.pctoytoy.be/2017/20170117_12.jpg)

De bedoeling is nu om de isolatiegaatjes te maken.  Op bovenstaande foto is deuidelijk te zien dat de koperstroken zijn onderbroken.  Die kleine stipjes aan de rand van de through holes zijn ontstaan omdat op dat printje de isolatie gaatjes niet met de sjabloonmanier werden aangebracht.  In mijn zoektocht naar een gemakkelijke manier voor een kleine serieproductie had ik in een masterprint de isolatiegaatjes volledig doorgeboord.  Die doorboorde print op een blanco print gelegd en met een verfspuitbus de isolatiegaatjes aangeduid.  Het resultaat was dat de isolatiegaten duidelijk zichtbaar waren, maar door de through holes van de sjabloonprintplaat kwam ook verf terecht op de kopersporen van de nog te bewerken print.  Die verf gaat er wel af met staalwol of iets dergelijk maar dat was weer extra werk.

Isolatiegaatjes maken.

Zoals reeds gezegd gaat dat het eenvoudigst met een kolomboor (of elektrische boormachine in een boorhouder).  Een dieptestop op de boormachine is daarbij handig zodat telkens tot op dezelfde diepte kan worden geboord.  Een 2,8 mm boortje is hierbij ideaal maar daar dit geen standaardmaat is, nemen we een 3 mm metaalboortje.

Zoals door Klaas (http://forum.modelspoormagazine.be/index.php/topic,25659.msg364927.html#msg364927) reeds aangehaald is dat best een scherpe boor.  Met een botte boor kan je nu eenmaal geen mooi gat boren.

Voor we gaan boren, stellen we eerst de diepte in.  In een stukje overschot van dezelfde soort printplaat (zelfde printplaat = zelfde dikte) boren we tot de koperstrook volledig weg is.  Dieper hoeft niet en verzwakt de print.  Op die diepte stellen we de dieptestop in.  Boren zonder dieptestop gaat ook, alleen moet er bij elk gat worden gekeken of er genoeg materiaal is weggenomen.

In het verleden bestond er inderdaad een kleine handtool om die gaatjes mee te maken maar dat is blijkbaar niet meer verkrijgbaar.


(http://www.pctoytoy.be/2017/20170117_13.jpg)

Nu is de plaat klaar om alle isolatie gaatjes te boren.  Print onder de boor.  Printplaat niet te hard vastnemen zodat het plaatje zichzelf kan centreren onder de boor.

(http://www.pctoytoy.be/2017/20170117_14.jpg)

Scherpe boor of niet, er ontstaan gemakkelijk braampjes aan het dunne doorboorde koperlaagje.  Eenvoudig op te lossen door even stevig met een messingborstel op het kopervlak te schuren.  Eventuele oxidatie verdwijnt op die manier ook en bevordert het solderen.

(http://www.pctoytoy.be/2017/20170117_15.jpg)

De bovenkant van het printje verder afwerken is voor een volgende keer...
Titel: Elektronische schakelingen met strokenprint: Deel 4
Bericht door: PeterC op 24 januari 2017, 22:31:33 PM
Elektronische schakelingen met strokenprint. Deel 4

Nu de onderkant van de print klaar is, kunnen we met de bovenkant beginnen.  De werkwijze is een beetje gelijklopend als die van het sjabloon (http://forum.modelspoormagazine.be/index.php/topic,25659.msg364967.html#msg364967).  Nu nemen we echter de bovenkant van de print.


(http://www.pctoytoy.be/2017/20170117_16.jpg)

Terug de lijmstift en de achterkant van het afgedrukt gedeelte deftig instrijken met de lijmstift.  Nu is het de bedoeling om de print deftig uit te lijnen met de strokenprint.  Een heel eenvoudige manier hiervoor is om de printplaat met opdruk in een sterk licht te houden (zonlicht of sterke lamp) en de opdruk zodanig op de printplaat te verschuiven tot de gaatjes overeenkomen.  Een lijmstift laat toe om nog een tijdje uit te lijnen en te verschuiven.


(http://www.pctoytoy.be/2017/20170117_17.jpg)

Wanneer de opdruk mooi op de printplaat ligt, wordt die deftig aangedrukt met het rubberen drukrolletje en dan haal ik een prikkertje boven waar kinderen tekeningen mee uitprikken.  Met een ander scherp prikkertje lukt dat ook.

(http://www.pctoytoy.be/2017/20170117_18.jpg)

En in alle gaatjes waar een component of draadbrugje wordt geplaatst, wordt het papier doorprikt.


(http://www.pctoytoy.be/2017/20170117_19.jpg)

En dan kunnen de draadbugjes en componenten worden geplaatst.

Ik begin steeds met de draadbrugjes, gevolgd door de laagste onderdelen om uiteindelijk te eindigen met de hoogste onderdelen.  Waarom die volgorde?  Om alles mooi op zijn plaats te kunnen houden tijdens het solderen.

(http://www.pctoytoy.be/2017/20170117_20.jpg)

Om de draadbrugjes (en ook de andere componenten) netjes te kunnen plooien op de juiste afstand (het aantal te overbruggen gaatjes) maak ik gebruik van enkele hulpstukjes.  Voor de overbrugging van 2 tot 6 gaatjes (afstand 4 tot 8 gaatjes) maak ik gebruik van een buigmal van Conrad (http://www.conrad.be/ce/nl/product/425869/Buiginrichting-Inhoud-1-stuks).  Voor alle grotere overbruggingen heb ik uit overschotten van strokenprint zelf enkele malletjes gemaakt.


(http://www.pctoytoy.be/2017/20170117_21.jpg)

Na het plaatsen van de draadbrugjes en de componenten zet ik die stevig op hun plaats vast met wat schilderstape.  Wanneer de print wordt omgedraaid om te solderen blijft alles mooi op zijn plaats.  Vandaar dat ik begin met de draadbrugjes (heel laag) en nadien steeds hogere componenten plaats.

(http://www.pctoytoy.be/2017/20170117_22.jpg)

En na wat plaats-, kleef- en soldeerwerk is er terug een tamelijk propere printplaat klaar.


(http://www.pctoytoy.be/2017/20170117_23.jpg)




Einde van deze serie.  Ik hoop met deze bijdrage dat er toch enkele mensen terug de strokenprint gaan (her)ontdekken.

Vragen of verdere uileg: shoot!

Titel: Re: Elektronische schakelingen met strokenprint
Bericht door: dani op 25 januari 2017, 09:24:14 AM
GEWELDIG !!!

Wat zou je er van denken als dit in een PDF formaat zou gegoten worden ?
Stuur je me eens je email adres door (per pb) dan  mail ik je een eerste probeersel door.
Titel: Re: Elektronische schakelingen met strokenprint
Bericht door: just4fun op 25 januari 2017, 13:07:46 PM
Citaat van: dani op 25 januari 2017, 09:24:14 AM
GEWELDIG !!!

Wat zou je er van denken als dit in een PDF formaat zou gegoten worden ?
Stuur je me eens je email adres door (per pb) dan  mail ik je een eerste probeersel door.
... en kan dat misschien ook in een artikel voor MSM gegoten worden.
Paul
Titel: Re: Elektronische schakelingen met strokenprint
Bericht door: Geert op 25 januari 2017, 15:05:42 PM
De truk om draden op de juiste afstand te buigen kende ik niet. Zeer handig, ga ik zeker aanschaffen.

Die RJ12 connectors, zijn die 3 verbindingsdraden 1 3 5 lang  genoeg als je deze los maakt uit hun houder?

Geert
Titel: Re: Elektronische schakelingen met strokenprint
Bericht door: Frits. op 25 januari 2017, 17:37:00 PM
Dat is zeker een handig hulpstuk. Meteen besteld.
Titel: Re: Elektronische schakelingen met strokenprint
Bericht door: PeterC op 26 januari 2017, 20:17:40 PM
Citaat van: dani op 25 januari 2017, 09:24:14 AM
...Wat zou je er van denken als dit in een PDF formaat zou gegoten worden ?...

Dani, het document (http://www.pctoytoy.be/2017/strokenprinten.pdf) in pdf-formaat.


Citaat van: Geert op 25 januari 2017, 15:05:42 PM
...Die RJ12 connectors, zijn die 3 verbindingsdraden 1 3 5 lang  genoeg als je deze los maakt uit hun houder?...

Geert, het is een beetje foefelen maar het lukt: door de 1, 3 en 5 uit zijn bevestiging te trekken (met een pincet) en ze rechtover de 2, 4 en 6 te plaatsen schiet er onderaan aan de print nog een kleine millimeter over, genoeg om vast te solderen.  Het is wel wat prutsen!
Titel: Re: Elektronische schakelingen met strokenprint
Bericht door: dani op 26 januari 2017, 20:34:54 PM
thanks P
Titel: Re: Elektronische schakelingen met strokenprint
Bericht door: modelbaanHO op 26 januari 2017, 22:43:56 PM
Bedankt om dit in een PDF te gieten en te publiceren. Ik heb het gedownload en in mijn map "Tips en Tricks" gezet.
Het zal zeker van pas komen.
Titel: Re: Elektronische schakelingen met strokenprint
Bericht door: mahtoska1 op 27 januari 2017, 01:20:08 AM
Mooie reeks. Zal zeer behulpzaam zijn bij een volgend elektronica project.
Titel: Re: Elektronische schakelingen met strokenprint
Bericht door: Frank_N op 29 oktober 2020, 22:06:11 PM
Al een tijdje geleden gevonden, maar bovenstaande draadje zoekgeraakt, Bij deze:
https://www.softpedia.com/get/Others/Home-Education/DIY-Layout-Creator.shtml

freeware en werkt goed ;)

De handleiding om te werken met strokenprint is in reactie #29 van PeterC te vinden.