Modelspoormagazine forum

De doelstelling van dit topic is uitgebreid en diep te laten zien hoe de, op dit moment, 19 treinen op mijn baan veilig en mooi gestuurd worden, naast hoe de Raptor dat regelt zit er natuurlijk ook veel algemene digitale, automatiserings en logisch denken "kunde" in die voor alle systemen bruikbaar is.

Ik begin met een aantal overzichtsfoto's van mijn baan, in de loop van de tijd weten jullie precies hoe de baan  er uit ziet, sinds 2007 doe ik verslag van de bouw in http://forum.3rail.nl/index.php?topic=6647.0.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/905/RTtV9M.jpg) (https://imageshack.com/i/p5RTtV9Mj)

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/905/49CX9K.jpg) (https://imageshack.com/i/p549CX9Kj)

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/910/rYiTwI.jpg) (https://imageshack.com/i/parYiTwIj)

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/910/z3iMnQ.jpg) (https://imageshack.com/i/paz3iMnQj)

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/911/8hQkMO.jpg) (https://imageshack.com/i/pb8hQkMOj)

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/907/Zyih2b.jpg) (https://imageshack.com/i/p7Zyih2bj)

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/907/uTRXb5.jpg) (https://imageshack.com/i/p7uTRXb5j)

Verder is het wel nuttig/leuk om mijn achtergrond even te beschrijven:

Sinds ik in 1978 mijn carrière als zeeman afsloot en in 1979 begon in de verkoop van scheepsmotoren, ben ik bezig gegaan met de modelspoorhobby.

Ik bouwde op basis van het boekje Märklin Bahn + Landschaft uit 1979 een baan op de zolder van mijn huis een baan, reed de treinen op een impulsbreedband geregelde gelijkspanning en automatiseerde het bedrijf m.b.v. logische poorten (ic's die logisch schakelen).

Ik heb hier veel van geleerd op het gebied van elektronica en logisch denken, echter kwam ook tot de slotsom dat het systeem heel goed werkte maar niet flexibel genoeg was, deze conclusie kwam op het moment dat de digitale techniek doorgebroken was en dat het hobbyblad van de elektronica hobbyisten, Elektuur, ook een digitaal systeem met de naam Edits ontwikkelde.

In 1988 ben ik verhuisd naar mijn huidige woonplaats, heb ik de inmiddels afgebroken baan weer opgebouwd en ben ik het digitale systeem van Elektuur gaan bouwen, wat me wonderwel goed lukte.

Toen diende zich de vraag aan hoe het bedrijf geautomatiseerd moest worden, op één van de Rail tentoonstellingen in de negentiger jaren in de Brabanthallen in Den Bosch stond een modelspoor-automatiseerder met de naam "Trainbrain" en daarmee ben ik toe in zee gegaan.

Ook dat ging wonderwel goed, alhoewel zich wel een probleem voordeed in het kopstation, wat een wijziging in de Edits centrale nodig had, ik heb tot 2007 goed gereden met de Edits centrale en Trainbrain, maar toen begonnen toch een aantal zaken tegen te werken:

Edits was een pure Märklin "kloon" en begon achter te lopen.

Mijn laptop begon ernstige ouderdomskuren te vertonen.

Op nieuwe computers was het DOS systeem waarop Trainbrain reed, een ondergeschoven kindje geworden.

Inmiddels waren de makers van Trainbrain ook tot de conclusie gekomen dat de diverse fabrikanten van digitale systemen en computers ieder hun eigen weg gingen en dat dat voor hun veel extra werk zou geven, ze hadden dus al besloten om een eigen centrale te ontwikkelen met daarin opgenomen de software voor de automatisering, zodat er van communicatieproblemen tussen software en centrale geen sprake meer kon zijn.

In het voorjaar van 2007 mocht ik één van de eerste Raptors mee naar huis nemen om de werking te gaan testen, sindsdien rijd ik met de Raptor en heb ik veel testwerk voor de makers gedaan.

Wat gebruik ik aan digitale apparatuur?:

Van mijn 19 locomotieven en treinstellen hebben er een aantal Märklin MFX decoders (rijden op Motorola), een aantal hebben Esu V3.0 of V4.0 M4 Lokpilots/Loksounds en er is nog één lok met een Märklin 6090X decoder.

Alles rijdt op Motorola 27 of 28 stappen, afhankelijk van welke decoder het is, sinds een aantal maanden laat ik de Raptor zowel Motorola alswel DCC uitsturen, dit omdat er een collega is die problemen heeft met een Märklin lok als hij Motorola/DCC uitstuurt.

Bij mij kom ik geen problemen tegen, sterker nog, omdat DCC een vollediger signaal uitstuurt met minder pauzes, schakelen mijn wissels beter/krachtiger, één dezer weken zal ik één van mijn loks met een Esu decoder eens met DCC gaan rijden om te kijken of hij nog mooier gaat rijden.

Als booster gebruik ik de Edits booster, daarbij deed zich een aansluit probleem voor, de Edits booster kan niet direct op de digitale data uitgang van de Raptor (en andere centrales) worden aangesloten o.a. wegens een verschil in spanningsniveau.

Dus heb ik een LDT DB2 booster aangeschaft, deze op de Raptor aangesloten en op de railuitgangen van de LDT booster heb ik de Edits booster aangesloten, ook is de ringleiding voor de wissel/schakel/sein decoders aangesloten op de LDT booster, de bediening van deze decoders is dus onafhankelijk van de digitale rijspanning.

De Edits booster kan een stroom leveren van 10A, een beetje veel waardoor het risico van "lassen" bij kortsluitingen bestaat, ik heb dat ondervangen door de uitgang van de Edits booster naar een verdeelpaneel voor 5 secties te brengen, de baan in 5 secties te verdelen en de secties in het verdeelpaneel te voorzien van zelfherstellende zekeringen, alle secties hebben voor de bewaking een ledje en een schakelaar, waarmee ik afzonderlijke secties af kan schakelen, zeer nuttig in het geval dat er iets fout is gegaan, ontsporing of zo.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/151/img1171ur.jpg) (https://imageshack.com/i/47img1171urj)

De linkerschakelaar is de hoofdschakelaar, hiermee schakel ik de rijstroom af (zit dus tussen de Edits booster en dit verdeelpaneel), de volgende vijf schakelaars schakelen de 5 secties: links, midden, rechts, station en nog toe te wijzen, boven de schakelaars zitten ledjes die aangeven of er spanning op de desbetreffende sectie staat en dus ook of de zelfherstellende zekering niet door een kortsluiting/overbelasting "aan het werk is".

De vier ledjes rechts zijn van twee optionele software modules in de Raptor, van alle rijwegen heb ik ingegeven hoe lang de langzaamste trein er over doet, mocht een trein er dan langer over doen, wat meestal betekent dat de trein stilstaat door stroomgebrek, gaan die vier ledjes branden en kan ik op het scherm zien welke trein in welke rijweg te laat is, meestal zijn de ledjes uit en staat er in het scherm: geen treinen vertraagd.

In dit geval zijn het de software modules:

43E-1.0 Maximale verlaattijd + extra display.

63E-1.0 Externe verlaat en aankomstsignaal aansluiten.

Hier en daar zullen jullie verwijzingen vinden naar de catalogus waar de standaard en optionele software modules beschreven zijn, zie http://www.raptor-digital.eu/Raptor_Module_Catalogus.pdf

Tot zo ver het eerste stuk, de volgende keer gaat het over de gebruikte digitale componenten.

Groet, Anne W

Citaat van: anne w op 21 december 2015, 23:54:47 PM
omdat DCC een vollediger signaal uitstuurt met minder pauzes, schakelen mijn wissels beter/krachtiger

Dit snap ik echt niet. De wissels hangen toch niet aan het digitale signaal, er zit toch een wisseldecoder tussen? En die schakelt of die schakelt niet afhankelijk of hij een datapakket op zijn adres ziet of niet ziet.
Hoe leg je dat uit?

Of gebruik je (tegen beter weten in) het digitale signaal om je wissels mee te bekrachtigen ipv. een aparte voeding (wat ik toch zou verwachten op een baan met 19 treinen en van iemand met zo een lange ervaring)?

Beste Franky,

Eén van de verschillen tussen DCC en Motorola is dat het Motorola signaal pauzes heeft op 0 Volt, DCC heeft dat niet, als je beide signalen in een grafiek zet, dan zul je zien dat het DCC signaal altijd spanning "levert" en Motorola geregeld niet.

De digitale spanning doet twee dingen: hij brengt de boodschappen over van de centrale aan de diverse decoders en hij levert de "kracht" om loks te laten rijden en wissels e.d. te schakelen, DCC levert dus meer "kracht".

Ik gebruik geen hulpspanning voor mijn wisseldecoders omdat ik èn de oude Edits decoders gebruik (klonen van de oude Märklin K83 decoder), die hebben geen ingang voor hulpspanning èn ik toch een aparte booster nodig heb om mijn Edits booster aan te sturen die ook  mooi gebruikt kan worden om de wissels te schakelen.

Groet, Anne W

OK. Je gebruikt dus het digitale signaal om mee te schakelen zoals ik al dacht (maar eigenlijk niet verwacht had).
Maar als je al verschil merkt in kracht tussen MM en DCC kun je denken hoeveel beter het is een aparte voeding te gebruiken.
Ik gebruik ook Edits decoders maar stuur daar enkel kleine relais mee die op hun beurt de wissels schakelen op een aparte krachtige voeding. Werkt veel beter.

Mooie baan Anne, ik kijk uit naar het vervolg.

In principe is er bij gebruik Marklin Motorola formaat ook altijd spanning aanwezig op de rails. Maar het kan zijn dat jou booster in combinatie met Raptor anders werkt?

Geert

Citaat van: anne w op 22 december 2015, 09:40:51 AM
Eén van de verschillen tussen DCC en Motorola is dat het Motorola signaal pauzes heeft op 0 Volt,

Geen idee waar je dit vandaan haalt, maar dat is gewoon niet waar. Pauzes op nul volt zitten in Selectrix en FMZ, maar niet in Motorola.
Het is wel zo dat Motorola asymmetrisch is. Het aandeel negatief is groter dan het aandeel positief.

Beste Klaas,

Het is mijn interpretatie in 1992 van het volgende zinnetje op pagina 34 van het Edits boek uit 1991: "en dat er tussen de kommando's een pauze aanwezig is".

Natuurlijk kan het een foute interpretatie zijn van deze scheepswerktuigkundige, maar het sluit mooi aan op mijn gevoel dat mijn wissels krachtiger schakelen nu ik de centrale zowel Motorola alswel DCC laat uitsturen, ook is het een goede verklaring voor de knipperende lampjes bij de oude Märklin loks.

Beste Franky,

Afgezien van één Märklin 2260 kruiswissel (eigenlijk mechanisch een onding) heb ik geen problemen met mijn wissels.

Beste Geert,

Nee hoor, de booster doet niets anders als het versterken van het digitale signaal en de Raptor levert gewoon een Motorola en DCC signaal volgens de norm af, er is natuurlijk één ding niet genormeerd: hoe zet je een gecombineerd Motorola en DCC signaal op de rails?

Groet, Anne W

Citaat van: anne w op 22 december 2015, 18:02:50 PM
...Het is mijn interpretatie in 1992 van het volgende zinnetje op pagina 34 van het Edits boek uit 1991: "en dat er tussen de kommando's een pauze aanwezig is".

Anne, draai het blad eens om  ;)
Pagina 35 rechts bovenaan: "Het zij hier nog eens expliciet vermeld dat ook bij dit systeem van gelijkstroom op de baan geen sprake is, het signaal schakelt lustig tussen een positieve en een negatieve spanning".  Er zijn inderdaad 'pauzes' maar die zijn dus volledig negatief (een negatieve spanning is ook een spanning).

Citaat van: anne w op 22 december 2015, 18:02:50 PM
...maar het sluit mooi aan op mijn gevoel dat mijn wissels krachtiger schakelen nu ik de centrale zowel Motorola alswel DCC laat uitsturen...

Vandaar dat je je wissels best met een externe (geen digitale) spanning aanstuurt.  Ik heb het ook eens geprobeerd om wissels via een Viessman decoder en een IB als centrale te sturen maar meer dan 20% van de keren schakelde de wissel niet (wel ingesteld op een vrij korte 'actieve' puls).  Met een externe voeding (oude Marklin trafo) geen enkel probleem meer.

Citaat van: anne w op 22 december 2015, 18:02:50 PM
...er is natuurlijk één ding niet genormeerd: hoe zet je een gecombineerd Motorola en DCC signaal op de rails?

Daar is inderdaad geen 'norm' voor maar Uhlenbrock zet die combinatie al sedert hun eerste versies van hun oude IB op de rails: gebruik je enkel MM dan verschijnt er op de bus toch nog een DCC dummy commando (ik heb er een ganse studie van gemaakt en mij meerdere keren afgevraagd wat die ongewenste rotzooi op de bus kwam doen, tot ik doorhad dat het een DCC dummy commando was).

---

(!) Ik hoop dat dit draadje geen 'verborgen' reclame is/wordt voor een commercieel product (Raptor)?  Een zoektocht op 'Raptor' en als gebruiker jou profielnaam levert niets anders op dan reclame voor dat product...

Citaat van: anne w op 22 december 2015, 18:02:50 PM
Het is mijn interpretatie in 1992 van het volgende zinnetje op pagina 34 van het Edits boek uit 1991: "en dat er tussen de kommando's een pauze aanwezig is".

Die pauze bestaat uit het uitzenden van logische nullen. Maar ook daarin is er altijd spanning aanwezig. Zie ook het hoofdstuk over digitale spanning (http://people.zeelandnet.nl/zondervan/digispan.html) op mijn website, eerste plaatje.

Citeerer is natuurlijk één ding niet genormeerd: hoe zet je een gecombineerd Motorola en DCC signaal op de rails?

Die signalen worden niet gecombineerd, ze worden na elkaar uitgezonden. Net als wanneer je meerdere locs tegelijk bestuurt. Die berichten komen ook na elkaar. Maar dat gaat zo snel dat het voor je gevoel gelijktijdig gebeurt.

Citaat van: PeterC op 22 december 2015, 19:01:37 PM
(!) Ik hoop dat dit draadje geen 'verborgen' reclame is/wordt voor een commercieel product (Raptor)?  Een zoektocht op 'Raptor' en als gebruiker jou profielnaam levert niets anders op dan reclame voor dat product...

http://www.raptor-forum.nl/index.php?topic=542.0 (http://www.raptor-forum.nl/index.php?topic=542.0)

De liefhebbers kunnen het hier ook volgen ...  ;)

mvg,

Patrick Smout

Beste Peter,

Jouw opmerking over pagina 35 staat onder de titel "Märklin digital = H0, N, Z, Arnold, dus slaat op een ander digitaal systeem.

Beste Klaas,

Graag hoor ik van je wat de oorzaak is van het knipperen van de lampjes van oude Märklin loks als er altijd spanning aanwezig is.

Inderdaad de signalen worden natuurlijk niet gecombineerd, maar komen achter elkaar.


Dit topic maak ik t.b.v. het Raptor Forum, is naar mijn mening leerzaam voor iedereen die digitaal en geautomatiseerd rijdt, loopt op drie andere Nederlandse Forums, als het Beheer van dit Forum meent dat dat het te veel "reclame" maakt, dan hoor ik dat wel en zal ik onmiddellijk stoppen en mag Beheer het topic verwijderen.

Groet, Anne W

Citaat van: anne w op 22 december 2015, 23:23:09 PM
Graag hoor ik van je wat de oorzaak is van het knipperen van de lampjes van oude Märklin loks als er altijd spanning aanwezig is.

De oorzaak zit in het feit dat de lampjes aan één kant vast aan het chassis verbonden zijn. Dat is de ene poot van de stroomafname. De andere kant zit aan de min van de decoder.
ik had alo gezegd dat het signaal van Motorola asymmetrisch is. In de pauzes is het voornamelijk min omdat er alleen maar nullen worden uitgzonden. Maar als er een opdracht naar een decoder wordt gestuurd, dan zitten er ook enen in. Dan is de spanning dus minder min, en dat varieert ook nog eens afhankelijk van de gestuurde opdracht. In de verschillende opdrachten zit een verschillend aantal enen. Die variatie in totale spanning veroorzaakt het flakkeren van de verlichting.

Beste Klaas,

Een logische verklaring, dank je, dat er meer "negatief" in het Motorola signaal zit is me uit het Edits boek bekend, de wisseldecoders gebruiken alleen het negatieve deel van het signaal, ook de kortsluit-signalering werkt alleen op het negatieve deel.

Wat jij me vast wel kunt vertellen of het bij de Viessmann 5211 decoders ook zo is?

Waar ik wel mee blijf zitten is de vraag waarom mijn wissels op een ingeschakeld Motorola en DCC signaal wel hoorbaar sterker schakelen, ik heb niet geanalyseerd of dat met de Edits decoder of met de Viessmann decoder is, vandaar bovenstaande vraag.

Groet, Anne W

Op mijn website staat het inwendig schema  (http://people.zeelandnet.nl/zondervan/viessmann5211.html) van de Viessmann  5211.
Aan de richting van de gelijkrichtdiode D2 kun je zien dat die decoder ook alleen maar het negatieve deel van de spanning gebruikt.

Wat het beter schakelen van de wissels betreft kan ik alleen maar bedenken dat dit aan de hoogte van de spanning ligt. Ik zou niet weten hoe het gebruikte protocol hier invloed op kan hebben.

Beste Klaas,

Dank je wel, weer wat geleerd, ook de "hulpspanning" is enkelzijdig zie ik, dus je zou er ook een gelijkspanning (meer kracht) op kunnen zetten denk ik.

Als er spanningsverschil zit tussen het DCC en het Motorola signaal, dan moet dat uit de centrale komen, is er standaard een spanningsverschil tussen DCC en Motorola signaal?

Groet, Anne W

Anne,

Het uitgangssignaal wordt toch bepaald door je Edits booster? De schakeltransistoren van de eindtrappen worden gewoon aan-uit geshakeld, anders worden ze veel te warm, een booster is geen analoge audioversterker maar een doodeenvoudige schakelversterker.
Wat er dus uit komt als MM of DCC signaal zal dezelfde amplitude hebben.
De amplitude kan zelfs niet lager worden want dan treedt de kortsluitbeveiliging in werking, die ziet een dalende uitgangsspanning van de gestabiliseerde booster als een overbelasting.

Digitale spanning dient twee doelen. Enerzijds is het de energievoorziening, anderzijds zit er een code in die het adres en de stuuropdracht bevat. Voor locs is dat prima, je hebt maar twee geleiders die de spanning aanvoeren.
Maar bij wisseldecoders is het verstandig om het digitaal signaal alleen maar te gebruiken voor de code. De energie haal je dan uit een separate voeding die wisselspanning of gelijkspanning levert, al naar gelang wat de fabrikant van de decoder voorschrijft.

Beste Franky en Klaas,

Ik interpreteerde de opmerking van Klaas over de hoogte van de spanning helemaal verkeerd, waardoor mijn domme vraag ontstond, ik rijd al sinds de negentiger jaren met Edits wisseldecoders en een aantal jaren met de Viessmann 5211, beide halen ook hun "krachtstroom" uit de digitale spanning, sinds 2006 overigens uit een aparte LDT DB2 booster, alles werkt naar tevredenheid.

Groet, Anne W

Terugmeldsysteem, ook hier zijn bij mij de zelfbouw producten van Edits in gebruik, in principe niet echt verschillend van die van Märklin en andere merken.

Op dit onderwerp ga ik wat dieper in omdat dit èn het grote verschil is met 2-rail èn het een bron is van veel discussie, storingen, verkeerde meldingen enz.

De computer en het bijbehorende programma zijn hele goede dingen met een paar nadelen: ze kunnen alleen maar uitvoeren wat je ingevoerd hebt, dus doen ook iets bij een verkeerde/valse melding, daarnaast zijn ze kompleet blind, je moet ze alles vertellen.

Een andere zaak die belangrijk is om je te realiseren, is dat elektrische stroom altijd terug moet naar de bron waar het vandaan komt, kijk maar naar je stopcontact, twee gaten en je accu, twee polen.

Een moderne digitale centrale heeft minimaal twee aansluitingen, één voor de digitale stroom en één voor het terugmeldsysteem, beide aansluitingen hebben minimaal één pen voor de toevoer en één voor de afvoer, de laatste wordt "massa" genoemd.

Belangrijk voor het door mij gebruikte terugmeldsysteem met de naam "massa-detectie- systeem" is dat de afvoer van het terugmeldsysteem verbonden is met de afvoer van het digitale systeem, deze centrales en boosters worden dan ook gekenmerkt doordat ze een gemeenschappelijke massa hebben (in het Engels "Common Ground")

Ik rijd met Märklin K-Rails, daarbij maak je het makkelijkste gebruik van de melders op basis van massadetectie: de terugmeld uitgang van de centrale zet + 5 Volt op één van de aders van de aansluitkabel, in de meldeenheid komt deze spanning via een grote weerstand op een stukje geïsoleerde railstaaf te staan en op één van de ingangen van een IC.

Als op de geïsoleerde railstaaf een niet geïsoleerd (dus een Märklin) wielstel komt, verbindt dit wielstel het geïsoleerde stukje railstaaf met de tegenover liggende "massa" railstaaf, die via, via weer verbonden is met de massa van de centrale.

Bij de centrales/boosters met een gemeenschappelijke massa komt de stroom dan ook weer op de afvoer van het terugmeldsysteem, bij de centrales/boosters die geen gemeenschappelijke massa hebben (de Ecos en het CS dacht ik), moet je de verbinding tussen de twee massa's één keer zelf maken door een draadje te leggen tussen de massaklem van de eerste terugmeldeenheid en de massa van het digitale systeem.

Dan wordt de spanning na de b.g. grote weerstand  0 Volt en hebben we twee toestanden: geen wielstel: 5 Volt, wel een wielstel: 0 Volt, precies wat een computer nodig heeft, twee unieke toestanden.

Het IC schakelt op die twee toestanden en geeft de toestand door aan een schuifregister IC, de centrale zendt heel erg vaak een bevel aan dit schuifregister om de toestanden van alle IC's (en dus alle geïsoleerde railstaven) naar de centrale te zenden, dat gebeurt dan ook en daarna zendt de centrale een bevel aan het schuifregister om zich te resetten en begint de cyclus opnieuw.

De nummering van de meldpunten wordt bepaald door de volgorde waarin je de geïsoleerde railstaven (meldrailstaven) hebt aangesloten op de meldeenheid en de volgorde waarin je de meldeenheden hebt aangesloten op de centrale en op elkaar, de nummering begint met het nummer van de desbetreffende meldeenheid gevolgd door het nummer van het meldpunt op die meldeenheid, bij Raptor bijvoorbeeld 2,15 – dit is aansluitpunt 15 van de tweede meldeenheid.

Een meldeenheid invoegen betekent dan ook dat de achterliggende meldeenheden automatisch een hoger meldeenheid nummer krijgen.

Het is een oud en redelijk inflexibel systeem, maar het is technisch ook redelijk eenvoudig systeem, vandaar dat er nog geen echte, betere, opvolgers zijn, het is aan te bevelen om op de één of andere manier bij het invoeren van je baan, ergens een papier te hebben waarop je kunt zien waar welk terugmeldpunt ligt, anders is het steeds zoeken.

Er is een systeem wat de inflexibiliteit wat minder erg maakt, de naam is Loconet, het is toepasbaar op een paar centrales, maar niet op de Raptor.

Het systeem is soms ook storingsgevoelig, de moderne terugmeldeenheden hebben dan ook een aansluitbus (S88-N) voor een bepaald type kabel die ongevoeliger is voor storingsinvloeden die kunnen ontstaan doordat er in de buurt een digitale draad ligt waarin heel veel wisselingen zijn in de stromingsrichting, waardoor wisselende magnetische velden worden opgewekt, die in de draden van het terugmeldsysteem weer een spanning kunnen opwekken wat kan leiden tot een valse melding.

Ook in de centrales wordt zo hier en daar wat gedaan om valse meldingen te elimineren, over het algemeen "leeft" een valse melding maar één cyclus, Raptor zet een melding in een register en wacht af of de melding in de daarop volgende cyclus nog bestaat, zo ja, dan is hij niet vals en wordt hij verwerkt.

Een nadeel van het massa detectie systeem is dat het een voordeel van Märklin wegneemt: de massa van de digitale spanning wordt ter plaatse van de meld railstaven maar gevormd door één railstaaf (normaal heb je bij Märklin alle twee de railstaven als massa), wat kan leiden tot een stotterend rijgedrag of zelfs stoppen van de treinen.

Omdat de digitale spanning heel vaak wisselt tussen een positieve en een negatieve waarde is het zo dat de massa railstaaf heel vaak een hogere waarde heeft als de middencontacten, de digitale stroom loopt dan van de massa railstaaf naar de middencontacten.

Hiervan kunnen we gebruik maken door als de spanning op de massa van het digitale systeem hoger is als op de middencontacten een verbinding te maken tussen de massa van het digitale systeem en de meld railstaaf, dit doen we d.m.v. een diode (een component wat de stroom maar in één richting doorlaat), de lok krijgt in het geval dat hij geen verbinding maakt met de normale massa railstaaf toch een beetje spanning, rijdt iets verder en maakt dan weer verbinding met de normale massa railstaaf.

Hieronder een foto van een Edits terugmeldeenheid en de bijbehorende diodes.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/633/WzTi1w.jpg) (https://imageshack.com/i/hlWzTi1wj)

Ja, jullie zien het goed, bij de terugmeldeenheid loopt een stel dikke kabels, wat het nog erger maakt is dat het de ringleiding is van de digitale rijstroom, maar nee, ik rijd al sinds midden jaren 90 met deze terugmeld eenheden en kabels/draden, maar ik heb nog nooit een valse melding gehad.

Overigens is er een fabrikant die de b.g. diodes in zijn terugmeld eenheden heeft gebouwd

Als bijna laatste het verschil tussen massadetectie systeem, te gebruiken bij Märklin K en C rails en stroom detectie systemen, te gebruiken bij 2-rail en Märklin M rails, eigenlijk bestaan de stroom detectie eenheden uit twee gescheiden eenheden: de detectie eenheid en de registratie eenheid.

De detectie eenheid detecteert of er vanaf het geïsoleerde stuk railstaaf stroom gebruikt wordt door een lok of een lampje of iets anders, als dat zo is dan gaat er in de detectie eenheid een ledje branden, in de registratie eenheid zit een lichtgevoelige cel, die pikt dat licht op en de rest van het systeem registreert dan dat er een lok op de meld railstaaf is.

Uiteindelijk is er dan geen verschil met het massa detectie systeem, de registers worden uitgelezen op dezelfde manier.

Als echt laatste een belangrijke opmerking over het isoleren van een railstaaf d.m.v. zagen, slijpen, knippen e.d., controleer m.b.v. een universeel metertje altijd of het werk wat je gedaan hebt ook het goede resultaat heeft: een oneindig hoge weerstand t.o.v. de tegenoverliggende railstaaf en t.o.v. de beide buur-railstaven, doe deze controle voordat je de geïsoleerde railstaaf aangesloten hebt op de meldeenheid.

Het is een heel lang verhaal geworden, maar omdat er zonder betrouwbaar terugmeldsysteem geen goede automatisering mogelijk is, is het de moeite waard voor jullie om het goed te lezen en voor mij om het te schrijven.

Groet, Anne W

eigen systeem met 3  draden en ik werk met pwm signalen
de masters zijn baas en delen bevelen uit de slaven handelen daar naar als de mogelijkheid bestaat
stel je wil een rijpad programmeren in een rangeer depot
je drukt vertrek en eind knop in en de master begint bevelen uit te geven en berekend zo het rijpad
de wissel decoders staan in om het stellen van hun wissel meer doen ze niet en de master interesseert zich ook niet aan de stand van de wissel want gegeven bevel is bevel amen uit

de baan bewaking is een ander paar mouwen die kunnen aan de master terug zenden of er een loc staat of niet
daar kan hij dan rekening mee houden met een rijpad te plannen de baan slaven houden wel rekening met elkaar
kan de master geen vrij rijpad in stellen dan stelt hij een in dat het dichtste bij het eind punt uit komt
de slaaf van het desbetreffende bezette vak laat de loco stoppen in de voorliggende vakken maar dat regelen de slaven zelf onderling
het hoeft geen loco te zijn een wagon kan ook een bezet melding geven
over draad 1 het pwm adres BV puls breedte 100
over draad 2 dan 10 Ms later de data (wissel links/rechts) door ofwel een 10 Ms puls of een 20 Ms puls
over draad 3 terugmelding van de baanvak slaven als het adres BV 120 gegeven word en op draad 2 komt een 50Ms lange puls dan stuurt de baanvak slaaf over draad 3 zijn toestand door (10 Ms vrij vak 20 Ms vak bezet)
de master vraagt in zijn vrije tijd de Baanvak bezetmelders achter een af en bij de laatste begint hij terug opnieuw

de vrije baan is anders want daar comuniceren de processoren onderling met elkaar zowel in het voor als achterliggende vak
de treinen rijden analoog maar wel met een electronische omschakelaar op 12 tot 16 volt gelijkstroom
problemen met het doorverbinden van de twee railstaven heb ik nog nooit gehad want ik doe detectie over heel de baan en door de 2 meter lange vakken staat er steeds meer dan 1 as over de sporen
de baanvak slaven krijgen via een optocoupler hun info van de rails en nog nooit storingen gehad met dit systeem
alles loopt op een 4 Mhz klok wat de pic 's zelf intern hebben

gr raf en ja aan mijn baan hangt geen pc gewoon omdat het niet nodig is ;ik rij nog graag zelf met mijn treinen in de stations en op de rangeer sporen

Misschien als aanvulling op de storing gevoeligheid nog dit: je gaat uit van een S88 bus op 5V, maar die kan best op een hogere spanning draaien op voorwaarde dat er geen TTL ICs gebruikt zijn (ja, die bestaan) maar zoals gebruikelijk CMOS IC's. In theorie mag de spanning zelfs 15V zijn. TAMS heeft een 'booster' voor de S88 bus die de bus laat werken op 12V (dus met enige reserve).
Waar bij 5V een stoorpuls van 2,5V al als een logische 1 gezien wordt moet dat bij 12V al een stoorpuls zijn van 6V (en bij 15V wel al 8V).
'Booster' is zoals gewoonlijk weer een groot woord voor een eenvoudige 'niveau aanpasser': http://tinyurl.com/gqkmwop

Bij de Edits terugmelders had ik wel altijd valse meldingen op 5V maar door op alle ingangen de condensatoren van 10nF te verhogen naar 100nF was dat opgelost.

Beste Raf,

Bij mijn baan staat ook geen  PC, wel een computer als je een Philips ARM7 32 bit-Risc Microcontroller met meer dan 360.000 regels software, met een 4 regelig display en een simpel toetsenbordje als een computer wilt zien.

Mijn filosofie is simpel: terwijl ik handmatig aan het rangeren ben, wil ik dat het normale treinverkeer gewoon veilig en mooi doorgaat.

Beste Franky,

Niets is zo goed als het aanpassen van de apparatuur aan je ervaringen, waarschijnlijk had je op de uitgangen naar de rails ook diodes kunnen zetten die stroom van de rails naar de meldeenheid tegen houdt, de op het Hollandse 3-Rail Forum gedocumenteerde "diode-truuk" bestaat dan ook uit twee diodes.

Groet, Anne W

Dag Anne,

Mijn oplossing dateert van meer dan 25 jaar geleden, de diode-truuk en zelfs de forums moesten toen nog uitgevonden worden  ;)

hoi ja en nee wat die arm processor aan gaat

en eigenlijk wil ik het zelfde als u
manueel rangeren en de rest moet gewoon weg zelf door lopen
alleen de aan pak is iets anders
bij mij zijn het de signaal processoren zelf die het veilige verkeer leveren en niet 1 processor die heel de baan stuurt

gr raf

Magneetartikel decoders, hier is verschrikkelijk veel in te koop, ouderwetse, nieuwerwetse (OC32 bijvoorbeeld) en alles daar tussen in, de meeste tegenwoordig met een aparte ingang voor de "krachtstroom".

Ook hier hangen er nog veel zelbouwdecoders van Edits onder de baan, al een jaar of 20 inmiddels en "still going strong", maar op een gegeven moment was ik door de voorraad heen.

Omdat, in tegenstelling tot terugmeldeenheden, de Edits decoders te mixen zijn met andere merken, ben ik de Viessmann 5211 decoders gaan gebruiken.

Dat heeft maar één reden, zowel de Edits als wel de Viessmann decoders zijn qua adres instelbaar met schakelaars en dat vind ik wel zo prettig, geen kans dat ik per ongeluk op het programmeerknopje druk en geen kans dat het programmeer IC de geest geeft of zijn programma kwijt raakt.

Omdat mijn decoders toch aangestuurd worden met een aparte booster krijgen de decoders ook hun "krachtstroom" uit de digitale spanning.

Schakeldecoders, hiervan hangen er een paar van onder de baan, o.a. één om de eerder genoemde "verlaatledjes" aan te sturen, de andere toepassingen komen later aan bod.

Er zijn nog een paar Edits schakeldecoders en er zijn er een paar waarvan het relais kapot is gegaan doordat er over het schakelcontact de kortsluitstroom (10A, voordat ik het verdeelpaneel maakte) van de Edits booster heen ging en daar konden ze niet tegen, daarnaast zijn er nu Viessmann 5213 schakeldecoders in bedrijf.

Seindecoders, het gedeelte van de baan wat qua landschap af is, heeft Viessmann armseinen die met een magneetartikel decoder aangestuurd worden, het paradespoor heeft lichtseinen die in eerste instantie met de 5213 werden aangestuurd.

Een poosje geleden heb ik het paradespoor zgn. herhalings voorseinen gezet (voorseinen met een extra, permanent brandend lampje) en ik ben overgestapt op de DB lichtseindecoders van LDT.

De redenen hiervoor zijn:

Schakeldecoders voor lichtseinen met leds zijn zwaar "overdone", de relais kunnen nominaal 4 A schakelen, en zijn dus te groot en met de lichtseindecoders kun je meer verschillende seinbeelden aansturen.

De lichtseindecoders hebben een mooie lichtwisseling, fade out - fade in.

Bij het gebruik van deze lichtseindecoders kwam een probleem naar boven met de naam "twee kapteins op een schip gaat niet", de centrale heeft een programma en de decoder heeft een programma en zoals te verwachten interpreteert de decoder een bepaalde opdracht van de centrale anders als de centrale wil.

Het hoofdprobleem, een opdracht die voor de decoder een "ongeldige input" was, is door LDT opgelost, er is nu een programma in het "programmable IC" voor de decoder die dit niet meer zo interpreteert.

Een ander probleem ontstond door de mooie lichtwisseling, LDT is heel duidelijk, als je een opdracht aan de decoder gegeven hebt, dan mag je binnen 0,4 seconden geen andere opdracht geven, want de decoder is die tijd 100% doof.

Voor handbedrijf is dit niet erg, wij mensen zijn te langzaam met ons denk- en handelingsvermogen, maar een computer is heel veel sneller.

Na aan beide firma's gevraagd te hebben of ze er wat aan wilden doen en een negatief antwoord te hebben gekregen, heb ik het anders opgelost, er zijn er met de Raptor twee:

Door de bekrachtigingstijd (standaard uitvoering) van het decodernummer in de Raptor te verlengen tot 0,4 seconden, gedurende die tijd worden er geen wissel- en schakelopdrachten gegeven.

Door een optie bedoeld voor oude decoders te gebruiken, naschakelpauze (70L-1.0), deze optie maakt het mogelijk dat een decoder zich weer oplaadt voordat hij een nieuwe schakeling gaat doen, ook deze zet ik voor het gewenste decodernummer op 0,4 seconde.

Verder is het een kwestie van slim indelen van de seinen, bijvoorbeeld combinaties maken van "automatische" seinen met "handmatige" seinen.

Ik heb nog naar andere "intelligente" lichtseindecoders gekeken, maar daarvan lopen de intelligenties van de decoder en de centrale te ver uit elkaar om tot een goede samenwerking te komen.

Ook de NS-lichtseindecoder van LDT is met de Raptor niet toepasbaar omdat beide firma's een verschillende interpretatie hebben van het gele sein, de een stuurt dit sein aan met een decodernummer "groen" en de ander met een decodernummer "rood".

Ik weet dat de OC32 heel goed bruikbaar is, maar door mijn prioriteit, de baan afbouwen, wil ik geen tijd steken in iets, voor mij, geheel nieuws, daarnaast neemt het aantal draden onder de baan toe, immers in plaats van 4 decoders centraal in de buurt van de te schakelen apparatuur, moet er minimaal 32 draden van een bepaald punt naar de te schakelen apparatuur, die dan wel eens verder weg hangt.

Dan hangt er bij de Viessmann overweg nog een relais van dezelfde firma onder, nodig om de overweg goed te bedienen bij dubbelspoor, de uitleg komt t.z.t.

De volgende keer gaan we echt richting automatiseren, maar dat begint ook met een paar basisprincipes die voor alle systemen gelden.

Groet, Anne W

De basisregel van modelspoor automatisering is als volgt: een trein mag van een blok naar een opvolgend blok als:

er in het opvolgend blok geen andere trein is
er naar het opvolgende blok geen andere trein onderweg is
er geen kruisend verkeer is
er geen tegemoet komend verkeer is

Ik denk dat alle programma's deze basisregel hanteren (en ook het grootbedrijf maar dan met een heleboel aanvullende voorwaarden), alleen in de uitwerking zullen ze het allemaal anders doen.

Ik heb nu meer dan 15 jaar ervaring met modelspoor automatisering en daarbij geleerd dat het terugdenken aan deze basisregel, in geval van fouten of "hij doet niet wat ik denk dat hij zou moeten doen", een heel erg groot hulpmiddel is.

Overigens is het analyseren van fouten en dergelijke heel erg aan te bevelen, omdat dat de enige manier is om fouten in de hardware (wissels en terugmelding) of fouten in de invoer (nee, niet van de software, die maakt geen fouten) te ontdekken, het wordt te weinig gedaan kijkend naar veel vragen op de diverse forums.

Ik wil de basisregel "uitleggen" aan de hand van de situatie in onderstaande foto's

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/903/BjVEU3.jpg) (https://imageshack.com/i/p3BjVEU3j)

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/903/d1Q5AR.jpg) (https://imageshack.com/i/p3d1Q5ARj)

Het is de noordelijke in/uitgang van mijn hoofdstation, het station heeft nog geen naam omdat ik nog niet weet welk stationsgebouw ik er bij ga zetten.

Op spoor 1 staat een goederentrein klaar om te vertrekken, op spoor 4 een passagierstrein, op spoor 5 is net een goederentrein binnengekomen en op het inrijspoor steekt een stuurstandrijtuig zijn neus uit de tunnel.

Het uitrijspoor is vrij, evenals spoor 2 en spoor 3, alle treinen hebben hun eventuele verplichte wachttijd achter de rug.

De vraag is dus wie op wie gaat wachten in relatie tot de basisregel:

de goederentrein kan vertrekken naar het uitrijspoor, tenzij de passagierstrein eerder vertrekt (er is een trein onderweg naar het opvolgende blok)

de passagierstrein kan vertrekken naar het uitrijspoor, tenzij de goederentrein eerder vertrekt (er is een trein onderweg naar het volgende blok) of de trein met het stuurstandrijtuig vertrokken is naar spoor 2 of spoor 3 (er is kruisend verkeer)

de trein met het stuurstandrijtuig kan vertrekken naar spoor 2 of spoor 3, tenzij de passagierstrein eerder vertrekt (er is kruisend verkeer)

de trein met het stuurstandrijtuig kan niet vertrekken naar spoor 4, want daar staat de passagierstrein (er is tegemoetkomend verkeer)

de trein met het stuurstandrijtuig kan niet vertrekken naar spoor 5, want daar staat een goederentrein (in het opvolgende blok is een trein)

Dit laat duidelijk alle mogelijke situaties zien en voor alle situaties moet de software op zijn eigen manier een oplossing bedenken en die zijn er genoeg in deze situatie, bijvoorbeeld:

de trein met het stuurstandrijtuig vertrekt naar spoor 2 of spoor 3,  nagenoeg tegelijk (voor ons mensen dan, de software en de centrale kunnen maar één ding tegelijk) vertrekt de goederentrein op spoor 1 naar het uitrijspoor

als het uitrijspoor weer "leeg" is, vertrekt de passagierstrein, tenzij er zich het inrijspoor een andere trein is aangekomen die gelijk door mag naar één van de vrije sporen in het station (weer kruisend verkeer)

De uitvoering van dit station is een beetje ongelukkig voor de treinen op spoor 3, 4 en 5 en de toekomstige sporen 6 en 7, niet alleen moet het uitrijspoor vrij zijn maar er moet ook geen kruisend verkeer zijn.

Een belangrijke opmerking over de beveiliging tegen kruisend verkeer, de rijwegen voor de passagierstrein en de trein met het stuurstandrijtuig, hebben geen gemeenschappelijke opvolgende rijwegen, dus daar kan de beveiliging niet uit komen.

De crux zit hem in de wissel, als in een rijweg een wissel is opgenomen, dan beveiligt deze wissel in de software de trein in die rijweg tegen kruisend verkeer, er kan geen andere rijweg ingesteld worden omdat de wissel "bezet" is.

Het is daarom ook makkelijk een pure kruising te beveiligen, je vertelt de software gewoon dat het een kruiswissel is door hem een, niet gebruikt, decodernummer te geven.

In het geval van de passagierstrein en de goederentrein is er dus een dubbele beveiliging, er is een trein onderweg naar het opvolgende blok en de "samenvoegende" wissel zorgt er ook voor dat er geen andere rijweg ingesteld kan worden.

De software moet altijd uniek bloknummers hebben, uniek betekent dat er in ieder geval dat de combinatie van cijfers en letters uniek in het hele baanplan moet zijn.

Ik heb, geholpen door het gegeven dat mijn software maar 5 posities heeft voor de bloknamen, de namen van de blokken simpel gehouden:

de sporen in de stations krijgen de eerste twee letters van de naam van het station, in de situatie van de foto's "HO" (want ik heb nog geen naam), gevolgd door het cijfer van het spoor en daarna gevolgd door de letter van de rijrichting, de "T" van tegen de klok in en de "M" van met de klok mee.

De plaats van de "T"en de "M", voor- of achteraan, bepaalt welke namen bij elkaar staan, mijn software sorteert alfabetisch, in het geval van de stations vind ik het belangrijk dat de sporen in  de stations bij elkaar staan.

De goederentrein staat in blok HO1T, de passagierstrein staat in blok HO4T, de net binnengekomen goederen trein in blok HO5M, de trein met het stuurstandrijtuig kan naar HO2M of HO3M.

De vrije baan nummer ik: het uitrij is T05, het inrijspoor is M05, daarna volgen de blokken 10, 15, 20, 25, 30, 40, het station Darligen, 50, 60, 70, 80 om daarna weer terug te zijn in het hoofdstation.

Het is dubbelspoor, dus tegen de klok in rijden de treinen de blokken af in een oplopende nummer volgorde, met de klok mee in een aflopende nummer volgorde, in de schaduwstations wordt er tussen het bloknummer en het spoornummer een streepje gezet, bijvoorbeeld M60-5, wat betekent blok 60, spoor 5, in rijrichting met de klok mee.

Bij de enkelsporige bergbaan gebruik ik de letters "D"(down) en "U"(up), de Nederlandse taal liet me in de steek, omhoog en omlaag beginnen allebei met dezelfde letter....

Ik heb met deze bloknummering bereikt dat elk blok een unieke naam heeft en dat ik, na verloop van enige tijd, weet waar de blokken fysiek liggen.

Mijn advies is luid en duidelijk, maak de benaming van de blokken zodanig dat het èn logisch  èn herkenbaar is voor je, zodat je makkelijk de plaats van een trein met problemen weet te vinden.

De volgende keer ga ik, na een klein verhaaltje over de basis invoer handelingen in mijn systeem, echt beginnen met hoe ik het bedrijf geautomatiseerd heb.

En ja, de goederentrein op spoor 1 (HO1T) staat compleet klaar om te vertrekken.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/908/3YgXhK.jpg) (https://imageshack.com/i/p83YgXhKj)

Groet, Anne W

Citaat van: anne w op 03 januari 2016, 17:03:51 PM
De basisregel van modelspoor automatisering is als volgt: een trein mag van een blok naar een opvolgend blok als:

er in het opvolgend blok geen andere trein is
er naar het opvolgende blok geen andere trein onderweg is
er geen kruisend verkeer is
er geen tegemoet komend verkeer is

Je kan dit in 1 regel samenvatten: er mag altijd maar 1 trein tegelijk in een blok zijn.

Om het moeilijk te maken is er ook nog een uitzondering: als je twee treinen wil koppelen, dan mogen ze wel tegelijk in hetzelfde blok zijn.

zo heeft iedereen zijn manier om iets te doen hé
blokken hebben bij mij een nummer en wissels ook
ik ben nu aan het verzorging depot bezig en ik  kies zelf de rijweg
BV 1-7 dan word er een code verzonden (pak6)en de sturing onder de baan reageert op die code en zelf zorgen die er dan voor dat het traject alleen maar kan gezet worden als het spoor vrij is
ik wilde eerst alles in de master rangeer steken maar ik kreeg in die pic geheugen tekort om alles er in te kunnen zetten
nu kijkt hij alleen of een rij weg mogelijk is (1 - 18 )is BV niet mogelijk in een keer dat moet dan worden 1-14 en nadien 14 -18
maar het blijft leerrijk

ik zet eerst de wissels en geef dan de blokken vrij maar dat zou logies moeten zijn denk ik 
gr raf

Citaat van: Klaas Zondervan op 03 januari 2016, 17:10:51 PM
Je kan dit in 1 regel samenvatten: er mag altijd maar 1 trein tegelijk in een blok zijn.

Om het moeilijk te maken is er ook nog een uitzondering: als je twee treinen wil koppelen, dan mogen ze wel tegelijk in hetzelfde blok zijn.

Dit zorgt er zeker  voor dat alles veilig blijft maar werkt bij een enkelsporig traject enkel als alle verkeer in dezelfde richting beweegt. Bij tweerichtingsverkeer over een enkelsporig traject heb je sowieso extra regels.
Interessant literatuur kan je hier vinden http://www-bcf.usc.edu/~maged/publications/train_paper95.pdf (http://www-bcf.usc.edu/~maged/publications/train_paper95.pdf), hoofdstuk 4 - deadlock free routing.
Op basis van deze paper heb ik een routing algoritme draaiende op een PC dat aardig presteert en hoop ik dit op termijn nog eens te kunnen integreren in eigen besturingssoftware (work in progress, voorlopig tot volle tevredenheid koploper en de baan afwerken)

mvg,

Patrick Smout

Voor die mensen die onbekend zijn met mijn systeem eerst even de in te voeren gegevens om een basis baanplan te maken, dit is vanzelfsprekend voor elk systeem verschillend (de "kenners" en de kenners van andere systemen kunnen deze bijdrage overslaan als ze dat willen).

Een baanplan bestaat uit een serie aaneengeschakelde serie rijwegen, al dan niet via parallelle rijwegen, die uiteindelijk weer uitkomen bij de eerste ingevoerde rijweg, dat kan in een cirkelvorm of in een heen en weer vorm zijn.

Voor een rijweg moet het volgende ingevoerd worden:

De naam van het blok van vertrek, hierbij moet je altijd in gedachten houden dat dit ook het blok van aankomst is van de voorafgaande rijweg.

De naam van het opvolgende blok van aankomst, is ook weer blok van vertrek in de daarop volgende rijweg, vanzelfsprekend kunnen er achter één blok van vertrek diverse parallel liggende blokken van aankomst zijn, dan zitten er per definitie wissels in de rijwegen, vanzelfsprekend kunnen ook diverse parallel liggende blokken van vertrek eindigen in één blok van aankomst, ook hier zitten er per definitie wissels in de rijwegen.

Het nummer van de gecombineerde stop/aankomst melder.

Het decodernummer van het hoofdsein wat meestal vlak na de b.g. stop/aankomst melder staat, het systeem heeft in zijn software zo wie zo een decodernummer nodig, dus ook als er fysiek geen hoofdsein staat.

Als het een verbindingsrijweg moet worden, dit is een rijweg waar treinen niet mogen stoppen, dan vul je als decodernummer de "0" in, geen enkele trein zal er dan stoppen (107L –1.0).

De eventuele wisselstraat en wissels tussen het blok van vertrek en de stop/aankomst melder in het volgende blok van aankomst.

Als de cirkel rond is, nee, niet heen en weer, daarvoor is nog een andere invoer nodig, komt later langs, dan moeten alle rijwegen in bedrijf gesteld worden.

Om te rijden zijn nu nog twee dingen nodig, zet een lok in een willekeurig blok van vertrek, registreer deze lok en "vertel" het systeem welke lok je in welk blok van vertrek gezet hebt.

Als je dan het automatische bedrijf inschakelt zal de lok gaan rijden, het systeem zoekt steeds een vrije rijweg en hij zal blijven rijden omdat........hij de enige lok is die rijdt en er dus altijd een vrije rijweg is.

Om de goede werking van het baanplan te controleren kun je een tweede lok registreren, in een vrij blok van vertrek zetten en het systeem "vertellen" waar je hem hebt gezet.

Het is dan handig om één lok sneller te laten rijden als de andere, in te stellen met de kruissnelheid (standaard) zodat er steeds één moet gaan stoppen omdat er geen vrije rijweg beschikbaar is.

De treinen rijden nu zoals op een relais gestuurde baan met stroomloze stukken, zodra een trein op een stopmelder komt en er geen vrije rijweg beschikbaar is, zal hij onmiddellijk stoppen (de remvertraging in de lokdecoder wel op 0 zetten, anders schiet hij door).

Hiermee hebben we t.a.v. het baanplan de dingen die als basis in mijn systeem zitten zo ongeveer gehad, wat ik in het verdere verhaal vertel zijn extra software modules, die al wel in het systeem zitten, maar die nog geactiveerd moeten worden.

Het in één ruk stoppen voor een rood sein is natuurlijk niet erg mooi, ik vind het dan ook gewenst om met automatisch remmen te werken (1C-1.0, 2D-1.0, 2D-2.0, 12D-1.0), bij deze modules komen remmelders, trein optrek en afremgewichten en kruipsnelheden te voorschijn.

De remmelders worden ingevoerd in de rijwegen, in principe aan het begin van de rijweg na de wisselstraat, echter als de afstand tussen de stopmelder in het blok van vertrek en de daarop volgende remmelder erg kort is dan de remmelder wat verder weg leggen, immers als de trein nog niet veel snelheid heeft gekregen, dan gaat hij, indien het volgende sein op rood staat, te lang over de rijweg doen.

Het systeem moet de benodigde remwegen gaan leren, hier gaat tijd over heen, na dit leerproces zullen de treinen automatisch zodanig remmen dat ze net voor het bereiken van de stopmelder in het blok van aankomst op kruipsnelheid rijden.

Technisch gesproken houdt het systeem in registers bij hoe hij in elke rijweg elke trein laat remmen en corrigeert die registers als de trein harder als de kruipsnelheid op de stopmelder komt of lang op de kruissnelheid moet rijden voor dat hij de stopmelder bereikt.

De trein optrek- en afremgewichten kennen 7 instellingen, in principe niets anders als de tijdsinstelling tussen twee stappen tijdens het optrekken en afremmen, daarnaast zijn er aparte instellingen voor optrekken en afremmen volgens een bolle, een holle of een lineaire grafiek (142D-1.0).

De lokdecoders kennen deze instellingen ook, het verdient aanbeveling om, in ieder geval in eerste instantie de afremvertraging in de decoders op 0 of 1 in te stellen, later kan het mooi zijn om hier mee te experimenteren, bij sommige decoders kun je bij de "stappen" min of meer zien, wat je soms kunt verbeteren door meer afremvertraging in de decoder te zetten, maar let op, te veel afremvertraging gaat een niet mooie reactie van het systeem opleveren.

De instelling van de optrekvertraging in de decoder heeft verder geen invloed op het bedrijf, dus die kun je gewoon naar eigen smaak instellen.

In de lokdecoders zit dus ook een instelling voor optrekken en afremmen volgens een holle, een bolle of een lineaire grafiek, meestal een holle grafiek, omdat ik het niet zo mooi vond om een steeds sneller optrekkende trein uit mijn stations te zien vertrekken, heb ik zowel de decoders alswel mijn systeem op het neutrale "lineair" staan.

Het instellen van de afremgewichten al dan niet in combinatie met de afremgewichten in de decoders is een kwestie van uitzoeken en "wat vind je mooi", ik heb inmiddels geleerd dat je het het mooiste afstelt op de sporen die het beste in het zicht liggen en ook de meeste aandacht trekken, de stationssporen dus, als dat geregeld is dan is het kijken of het op de andere sporen ook goed gaat, hierin moet soms wel eens een compromis gesloten worden of zijn andere maatregelen nodig, wat nog langs gaat komen, vanzelfsprekend maakt het niet uit hoe de treinen remmen in de schaduwstations, je kunt het toch niet zien.

Een andere ding wat niet mooi is, is het feit dat treinen niet stoppen op de stations, ik vind het dan ook gewenst om met haltetijden en wachtplaatsen te werken (3E-1.0), hiermee stel je per trein één of meerdere blokken in waar de trein een in te stellen tijd zal wachten.

Ik denk dat we nu de "dorre" theorie wel achter ons kunnen gaan laten om naar de uit werking te kunnen gaan, vanzelfsprekend komt hier ook wel weer theorie langs, maar dan aan de hand van voorbeelden en de vraag "hoe krijg ik het mooier?

Het eerste deel vertrekt vanaf spoor 1 van het Hoofdstation, waarover, naast de eerder geshowde lange goederentrein ook een sneltrein getrokken door een BR 03 vertrekt.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/911/QCxMDr.jpg) (https://imageshack.com/i/pbQCxMDrj)

Groet, Anne W

Ik ga nu beginnen met de praktischere zaken, als eerste het bedrijf van spoor 1 van het hoofdstation naar het eerste schaduwstation (is "tegen de klok in")

Op dit stuk rijden de volgende treinen:

De passagierssneltrein, getrokken door de BR 03, decodernummer 6, de lok heeft een Esu V3.0/M4 Loksound en rijdt op Motorola 28 stappen, heeft een standaard Märklin motor, er hangen 5 wagons achter, totale lengte is ca. 150 cm, voor de foto zie 9 januari 2016

De lange goederentrein, getrokken door de E 50, decodernummer 50, de lok heeft een standaard Märklin/Esu MFX decoder en rijdt op Motorola 28 stappen, heeft een Märklin SDS midden motor, er hangen 9 wagons achter, totale lengte is ca. 170 cm, voor de foto zie 3 januari 2016

De internationale trein, de TEE Bavaria, getrokken door een SBB Re 4/4I, decodernummer 41, de lok heeft een standaard Märklin MFX decoder en rijdt op Motorola 27 stappen, heeft een Märklin midden motor, er hangen 3 wagons achter, totale lengte is ca 100 cm.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/633/HkFAIb.jpg) (https://imageshack.com/i/hlHkFAIbj)

De lange kolentrein, getrokken door een E 40, decodernummer 40, de lok heeft een standaard Märklin MFX decoder en rijdt op Motorola 27 stappen, heeft een Märklin SDS middenmotor, er hangen 9 wagons achter, totale lengte is ca. 155 cm

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/905/xEuN42.jpg) (https://imageshack.com/i/p5xEuN42j)

De losse BR 85 (wisselt wel eens met de E 40), decodernummer 8, de lok heeft een, van een oudere BR 85 overgezette, Märklin/Esu decoder met sound en rijdt op Motorola 28 stappen, heeft een standaard Märklin motor.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/910/PPTSYP.jpg) (https://imageshack.com/i/paPPTSYPj)

Spoor 1 heeft bloknummer HO1T, stop/aankomstmelder 1,6, hoofdsein 99 (willekeurig nummer, nog geen fysiek sein geplaatst).

Het uitrij spoor heeft bloknummer T05, stop/aankomstmelder 3,9, hoofdsein 200 (willekeurig nummer, geen fysiek sein)

Hiermee is de rijweg gedefinieerd: HO1T>T05, in de rijweg zit een wisselstraat met twee wissels, 32 Groen (rechtdoor) en 34 Groen (rechtdoor), er is geen remmelder.

Over deze rijweg is te vertellen dat er geen trein mag stoppen, het is immers geen gezicht als de treinen na het verlaten van het station al weer stopt, alle treinen hebben dan ook een halteverbod in T05 (14F - 0.1), niet stoppen betekent ook dat er geen remmelder nodig is.
Waarom dan niet een blok maken zonder hoofdsein is een logische vraag, vroeger was dat ook het geval, maar de komst van een voorsein maakte dat niet meer mogelijk, immers een voorsein wat de stand van een hoofdsein moet geven dat er niet is, gaat een beetje moeilijk.

Ik laat de wissels in/uit het station met een tussenpauze van 1 seconde schakelen, is veel mooier als het snel schakelen wat een computer kan doen, wissel 32 schakelt 1 seconde na de beslissing van het programma dat hij moet gaan schakelen en wissel 34 weer 1 seconde na wissel 32 (18J - 1.0), dit is voor elke wisselstraat apart in te stellen.

Dit betekent wel dat je iets "vertragend" moet doen t.a.v. het schakelen van het hoofdsein en het werkelijke vertrek van de trein:

Het hoofdsein wordt 3 seconden na de beslissing van het programma dat hij moet schakelen, geschakeld, Hp1 uitsteltijd (27I - 1.0)

Het werkelijke vertrek van de trein is 4 seconden na de beslissing van het programma dat hij moet gaan rijden, Machinist reactie op Hp1 (37I - 1.0)

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/911/WofsB0.jpg) (https://imageshack.com/i/pbWofsB0j)
De stop/aankomst melder in blok HO1T, voorkant van het rode verfpotje is het begin van de melder, voorkant van het groene potje het einde van de melder.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/633/pig7BG.jpg) (https://imageshack.com/i/hlpig7BGj)
De wissels 32  en 34

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/908/Z9uZ1U.jpg) (https://imageshack.com/i/p8Z9uZ1Uj)
Het uitrijspoor met het voorsein

Het voorsein ((7I – 1.0): ik heb besloten om alle sporen het station uit een gezamenlijk voorsein na de wisselstraat te geven in plaats van per spoor een gecombineerd hoofd- en voorsein, hierbij zijn de kosten van de seinpalen een overweging, maar ook de eigenschap van de LDT seindecoders dat ze 0,4 seconden "100% doof" zijn, immers als het hoofdsein in H01T op groen gaat, gaat ook gelijk het hoofdsein in T05 op groen (halteverbod) en dus ook het voorsein wat de stand van het hoofdsein in T05 weergeeft, en een computer is nu éénmaal vele malen sneller als 0,4 seconden, waardoor ik e.e.a. moet vertragen, zoals eerder uitgelegd.

Het voorsein heeft decodernummer 187, op de andere decodernummers van die seindecoder staan 3 rangeerseinen op het industrieterrein (niet opgenomen in het automatische bedrijf).

In mijn systeem moet het voorsein ingevuld worden in......het blok van vertrek voor het blok waarvan de seinstand wordt weergegeven, klinkt wat raar in de oren, maar het is een keuze die de programmeur maakte en het was voor hem makkelijker om deze keuze te maken.

Dit moet je zoeken in het feit dat het voorsein niet op groen mag gaan als het voorliggende hoofdsein nog niet op groen staat en ook dat het voorsein weer op geel moet als het voorliggende hoofdsein weer op rood gaat, wat gebeurt als de trein zich meldt op de aankomst melder voor het hoofdsein waarvan het voorsein het beeld weergeeft, in dit geval op de melder in T05.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/633/gvvuXH.jpg) (https://imageshack.com/i/hlgvvuXHj)
Het uitrijspoor in de tunnel

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/908/MHinhv.jpg) (https://imageshack.com/i/p8MHinhvj)
De stop/aankomst melder in blok T05

De soundloks kunnen bij vertrek een bepaalde tijd nodig hebben om iets met de sound te doen voordat ze werkelijk gaan rijden, bijvoorbeeld een dieselmotor die moet accelereren, in die tijd laat het systeem de lok al optrekken zodat, als de lok echt begint te rijden de lok wegstuift op bijvoorbeeld stap 5 in plaats van de kruipsnelheid, stap 1 of 2.

Mijn loks hebben dan ook allemaal een decoder aanlooptijd (132D – 1.0), dit houdt de lokdecoder een poosje op stap 1 of 2, de kruipsnelheid, standaard staan ze op 15 (geen eenheid), lok 8 staat op 35  en lok 6 op 25, e.e.a. heb ik bepaald aan de hand van wat zie en hoor ik.

De loks met een sounddecoder met een regelbaar geluidsvolume laat ik fluiten bij vertrek uit het station (5G – 1.0 en voor de tijden 15G –1.0), bij lok 6 bijvoorbeeld "fluit aan op 1 seconde na de beslissing van het programma om te gaan vertrekken en weer uit op  2 seconden na de beslissing van het programma om te gaan vertrekken.

De sound van de soundloks wordt uitgezet als de aankomstmelder in T05 wordt geactiveerd, het is een beetje aan de late kant, maar omdat het een "uithoek" van de baan is, valt het niet echt op.

Het kan ook door de sound uit te zetten een aantal seconden na vertrek, dat gaat goed met lok 6, die altijd stopt in HO1T, maar niet met lok 8, die of in één keer doorrijdt (dan komt het "vertrek" in HO1T al voordat hij HO1T binnenrijdt), of als hij al ergens in HO1T een groen sein krijgt en dus een "vertrek"), of een stop maakt in HO1T, dan werkt het wel.

De loks 50, 8, en 40 hebben in tegenstelling tot lok 6 geen halteverplichting in H01T, als ze bij binnenkomst op spoor 1 een rood sein hebben en op de desbetreffende remmelder komen zullen ze gaan remmen, als dan ondertussen het hoofdsein op groen komt omdat de vervolgrijwegen vrij komen, zullen ze weer gaan optrekken, als het hoofdsein bij binnenkomst al op groen staat dan rijden ze natuurlijk gewoon door.

De internationale trein (41) heeft een halteverbod op het inrijspoor, HO1T en T05, die vertrekt dus pas uit het voor het station liggende (vierde) schaduwstation als hij in één keer door kan naar T10-1 of T10-2.

Het station ligt naar goed modelspoorgebruik in een heel erg "niet-realistische" positie met veel bochten werk voor en na het station, de treinen mogen dan ook niet op volle snelheid door het station rijden, de snelheid is verminderd op het inrijspoor, de stationssporen en het uitrijspoor, snelheidscorrecties per blok per lok (22D – 1.0)

Het uitrijspoor heeft dus bloknaam T05, stop/aankomstmelder 3,9, hoofdsein 200 (willekeurig nummer, geen fysiek sein).

Het eerste  schaduwstation heeft twee sporen met de bloknamen T10-1 en T10-2, het wissel heeft wissel nummer 48.

Blok T10-1 heeft aankomst/stopmelder 3,15 en blok T10-2 heeft melder 3,11, verder hebben deze blokken een lekker ouderwetse voorziening: stroomloze stukken, waarom heb ik dit gedaan?, ik ben (natuurlijk) ook ouderwets en daarnaast ook nog iemand die zekerheid zoekt, in schaduwstations speelt het verkeer zich af zonder enige menselijke controle en ik wil graag één zekerheid: dat de treinen ook echt stoppen, er is nog een andere reden maar die komt in de volgende aflevering aan bod.

Hiermee zijn twee rijwegen gedefinieerd: T05>T10-1 en T05>T10-2, naar welk blok van aankomst de trein gaat wordt natuurlijk bepaald door welk blok vrij is, wissel  48 Groen stuurt de trein naar T10-1 en wissel 48 Rood stuurt de trein naar T10-2.

Omdat de treinen in het schaduwstation moeten stoppen zijn er remmelders, in T05>T10-1 melder 3,16 en in T05>T10-2 melder 3,10.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/633/7FhZBa.jpg) (https://imageshack.com/i/hl7FhZBaj)
De twee sporen van het schaduwstation met het ingaande wissel.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/908/2LvcV9.jpg) (https://imageshack.com/i/p82LvcV9j)
De remmelder in blok T10-1, in blok T10-2 zit de remmelder ongeveer op dezelfde plaats.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/903/5SazRf.jpg) (https://imageshack.com/i/p35SazRfj)
De stop/aankomstmelder in blok T10-1, in blok T10-2 zit de melder ongeveer op dezelfde plaats.

In de volgende aflevering (over een paar weken) het traject tussen de andere sporen van het station naar het uitrijspoor.

Groet, Anne W

Na een dikke week op de ski's te hebben gestaan, een kapotte booster te hebben laten repareren, testwerk voor Raptor te hebben gedaan (ik dacht dat ik een grote baan had, maar er zijn nog veel grotere, waardoor er te langzaam opgestart en gestopt werd) en ook de speciale "braille" Raptor van nieuwe software te hebben voorzien, kan ik verder met deze serie, het worden de sporen 3, 4 en 5 van het hoofdstation in de rijrichting "tegen de klok in".

Spoor 3 en 4 van het hoofdstation worden gebruikt voor de 2 stoptreinen, de 2 keertreinen van het traject naar het bergstation, 1 keertrein die heen en weer rijdt tussen het hoofdstation en ook nog om de korte kolentrein te "parkeren" als hij geen vrije rijweg door het station krijgt, de keertreinen en de korte kolentrein worden later behandeld.

Spoor 5 wordt gebruikt voor de 2 lokale goederen treinen.

De stoptrein in de rijrichting "tegen de klok in" is een BR 23, decodernummer 23, de lok heeft een standaard Märklin lokdecoder met sound en rijdt op Motorola 27 stappen, heeft een Märklin SDS motor, er hangen 1 "Silberling" en 3 "Umbau" wagons achter, de totale lengte is 1 meter.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/921/Sl4q3Y.jpg) (https://imageshack.com/i/plSl4q3Yj)

Of de b.g. stoptrein op spoor 3 of 4 binnenkomt wordt bepaald door welke van de 2 sporen vrij is.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/923/wqztQw.jpg) (https://imageshack.com/i/pnwqztQwj)

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/922/18vrvN.jpg) (https://imageshack.com/i/pm18vrvNj)

Spoor 3 in de rijrichting "tegen de klok in" heeft bloknaam HO3T, stop/aankomst melder 1,4, hoofdsein 211 (willekeurig nummer, nog geen fysiek sein geplaatst), aftaksein (Hp2) is 92 (willekeurig nummer, nog geen fysiek sein geplaatst), dit zijn de software modules, 57L –1.0 voor de seinen, 47L – 1.0 voor de vraag of de rijweg als aftakking behandeld moet worden, 67L –1.0 voor de vraag of de machinist echt moet reageren door op de lage snelheid (aftaksnelheid) te gaan rijden.

Spoor 4 in de rijrichting "tegen de klok in" heeft bloknaam HO4T, stop/aankomstmelder 2,10, hoofdsein 207 (willekeurig nummer, nog geen fysiek sein geplaatst), aftaksein (Hp2) is 93 (willekeurig nummer, nog geen fysiek sein geplaatst).

Of ik op spoor 3,4 en 5 met de aftaksein module zal blijven werken zal ik t.z.t. nog moeten bepalen, natuurlijk blijven er aftakseinen staan (er zitten altijd afbuigende wissels in de rijwegen, dus het sein gaat nooit op Hp1), maar ik denk dat ik de gele lamp gewoon bij de groene lamp aansluit en dan alleen met hoofdseinen werk, de snelheid regel ik dan, net als bij spoor 1, per lok met snelheidscorrecties per blok.

Het blok van aankomst is het al bekende blok T05, de details: stop/aankomstmelder 3,9, hoofdsein 200 (willekeurig nummer, geen fysiek sein)

Hiermee zijn de twee rijwegen gedefinieerd: HO3T>T05 en HO4T>T05.

Wisselstraat HO3T>T05: 29 Rood, schakelt op 0 seconden, 31 Groen, schakelt op 1 seconde, 32 Rood, schakelt op 2 seconden.

Wisselstraat HO4T>T05: 29 Groen, schakelt op 0 seconden, 30 Rood, schakelt op 1 seconde, 31 Groen, schakelt op 2 seconden, 32 Rood, schakelt op 3 seconden.

Het hoofdsein van HO3T heeft een uitsteltijd van 3 seconden, HO4T heeft 4 seconden.

De machinistreactie staat op 4 seconden, zodra de hoofdseinen werkelijk geplaatst zijn, ga ik kijken of de hoofdsein uitsteltijd en de machinistreactie "mooi" zijn.

Het nummer van het voorsein, 187, wat na de laatste wissel staat, wordt ook ingevuld in de blokken HO3T en HO4T, het systeem zal netjes zeggen "nummer reeds gebruikt, correct?" wat je dan gewoon met ja beantwoordt.

Hier komt de reden waarom het voorsein ingevuld moet worden in het blok voorafgaand aan het blok waarvan de seinstand moet worden weergegeven, goed naar voren, ongeacht welke rijweg in uitvoering gaat, het voorsein geeft de goede instelling op het juiste moment.

De stoptrein fluit bij vertrek uit spoor 3 en spoor 4, omdat er een lange sein- en machinistvertraging is, fluit de lok na 3 seconden en stopt weer met fluiten na 4 seconden, als t.z.t. de werkelijke seinen geplaatst zijn dan moet ik controleren of de machinist niet eerder fluit als het sein op groen gaat.

Het stoomgeluid van de lok wordt uitgezet bij de aankomst op de aankomstmelder in T05.

De lokale goederentrein "tegen de klok in" is een V36 Doppellok, decodernummer 36, de lok heeft een standaard Märklin/Esu lokdecoder met sound en rijdt op Motorola 28 stappen, heeft een standaard Märklin motor, er hangen 6 goederenwagons achter, de totale lengte is 0,9 meter.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/923/ByfYoO.jpg) (https://imageshack.com/i/pnByfYoOj)

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/922/lXv43H.jpg) (https://imageshack.com/i/pmlXv43Hj)

Spoor 5 in de rijrichting "tegen de klok in" heeft bloknaam HO5T, stop/aankomstmelder 3,3, hoofdsein 214 (willekeurig nummer, nog geen fysiek sein geplaatst), aftaksein (Hp2) is 94 (willekeurig nummer, nog geen fysiek sein geplaatst).

Het blok van aankomst is het al bekende blok T05, de details: stop/aankomstmelder 3,9, hoofdsein 200 (willekeurig nummer, geen fysiek sein).

Hiermee is de rijweg gedefinieerd: HO5T>T05.

Wisselstraat HO5T>T05: 29 Groen, schakelt op 0 seconden, 30 Rood, schakelt op 1 seconde, 31 Groen, schakelt op 2 seconden, 32 Rood, schakelt op 3 seconden, de uitrijwissel van spoor 5 is nog niet aangesloten op een decoder, dus is nog niet opgenomen in de wisselstraat.

Het hoofdsein van HO5T heeft een uitsteltijd van 5 seconden.

De machinistreactie staat op 6 seconden, zodra de hoofdseinen werkelijk geplaatst zijn, ga ik kijken of de hoofdsein uitsteltijd en de machinistreactie "mooi" zijn.

Het nummer van het voorsein, 187, wat na de laatste wissel staat, wordt ook ingevuld in de blok HO5T, het systeem zal netjes zeggen "nummer reeds gebruikt, correct?" wat je dan gewoon met ja beantwoordt.

De goederentrein fluit bij vertrek uit spoor 5, omdat er een lange sein- en machinistvertraging is fluit de lok na 6 seconden en stopt weer met fluiten na 7 seconden.

Het dieselgeluid van de lok wordt uitgezet bij de aankomst op de aankomstmelder in T05.

Het station moet nog afgebouwd worden, waarschijnlijk verander ik het sporenplan aan de zuidzijde zo dat de lengte van de sporen 3,4 en 5 langer wordt, voor spoor 5 is dat echt nodig en als spoor 3 dan lang genoeg wordt, dan zou het kunnen dat de sneltreinen die nu op spoor 1 en 2 binnenkomen, ook gebruik kunnen maken van spoor 3.

Ook denk ik dat er een spoor 6 gaat komen en het kopspoortje wat nu spoor 6 is, opschuift en spoor 7 wordt, of spoor 7 geautomatiseerd wordt is nog een vraag, er spelen wel ideeën om zo'n Diesel-Gepäck Triebwagen te kopen en daarmee o.a. dit kopspoortje en het kopspoortje bij de goederenloods te gaan benutten.

De volgende keer behandel ik de keertreinen op spoor 3 en 4.

Groet, Anne W

Hoe je treinen laat keren hangt af van een aantal vragen:

Altijd keren of alleen keren als de voorwaarden correct zijn?

Welke fysieke seinen staan er?

Voor altijd keren is de module Kopstations en Pendeldiensten beschikbaar (6H-1.0)

Voor keren als de voorwaarden correct zijn is de module Kopstation combineren met Doorrij-stationspoor (16H-1.0) beschikbaar.

Wat zijn dan die voorwaarden, dat kunnen er een paar zijn:

Je kunt het aan het systeem overlaten, dan is het simpel, de eerste rijweg die vrij komt zal bepalen of de trein keert of doorrijdt.

Als je wilt dat een bepaalde trein altijd keert, dan voer je voor de doorgaande rijrichting voor het vervolgblok een blokverbod of een rijwegverbod voor deze trein in.

Hiervoor heb je of de module Blokverboden (4F-1.0) of de module Rijwegverboden (34F-1.0) nodig.

Er is een essentieel verschil tussen deze twee verboden, als je een blokverbod geeft aan een bepaalde trein, dan zal deze trein nooit naar dit blok gaan, ook niet vanuit andere blokken.

Als je een rijwegverbod geeft aan een bepaalde trein, dan zal deze trein deze rijweg nooit uitvoeren, echter het aankomstblok van deze rijweg blijft wel bereikbaar vanuit andere blokken.

In geval dat je een blokverbod of rijwegverbod voor een bepaalde trein in de doorgaande rijrichting hebt gegeven zal die trein dus wachten tot er een rijweg vrijkomt in de "keer" rijrichting.

Omgekeerd geldt dat natuurlijk ook, als je wilt dat een trein altijd doorrijdt, dan geef je de trein een blokverbod of rijwegverbod in de "keer" rijrichting.

Tot zover de voorwaarde, nu de seinen:

Als er geen fysieke seinen staan dan maakt het allemaal niets uit (er valt toch niets te zien), als er wel fysieke seinen staan, dan maakt het wel uit.

Het decodernummer van een sein is gekoppeld aan het blok, het fysieke sein staat dan ook in de doorgaande rijrichting (bij kopsporen staat het fysieke sein altijd in de enige mogelijke rijrichting, de richting na het keren).

Dit betekent dat het sein op de verkeerde plaats staat voor keertreinen, ik maakte de systeemprogrammeur een aantal jaren geleden hier op attent, hij maakte gelijk twee nieuwe modules:

Hoofdsein per rijweg i.p.v. per blok instelbaar (26H-1.0)

Aftaksein per rijweg i.p.v. per blok instelbaar (36H-1.0)

Als beide modules geactiveerd zijn, dan vind je de menuregel Hoofdsein/Aftaksein ook niet meer in het hoofdstuk Blokken maar in het hoofdstuk Rijwegen.

Je kunt je natuurlijk afvragen waarom de bovenstaande modules niet standaard worden i.p.v. de standaard seinen per blok, maar ik vermoed dat er teveel verknopingen in de software zitten om dat te doen, ik heb de afgelopen jaren wel geleerd dat het eenvoudig is om te zeggen: de treinen/wissels/seinen moeten dit of dat doen, maar dat het vertalen in software een hele uitdaging is.

Met het plaatsen van het voorsein, zie 17 januari, kwam er een nog complicatie boven water, ook het decodernummer van het voorsein moet in het blok ingevoerd worden en er is geen optie voor Voorseinen per rijweg i.p.v. per blok.

Vanzelfsprekend heb ik gelijk gevraagd om deze module, maar de verknopingen in de software met de voorseinen zijn dusdanig ingewikkeld en frequent dat het een grote ingreep is die i.v.m. de beschikbare tijd en prioriteiten uitgesteld is.

Natuurlijk leiden er veel wegen naar Rome, dus heb ik een andere oplossing hiervoor bedacht.

De treinen die keren op het hoofdstation:

De keertrein van/naar het hoofdstation is een E 10.3, decodernummer 10, de lok heeft een standaard Märklin/Esu decoder en rijdt op Motorola 28 stappen, heeft een Märklin SDS motor, er hangen 2 wagons achter, waarvan de achterste een stuurstandrijtuig is, de totale lengte is ruim 70 cm.

Ik heb gekozen om deze trein altijd te laten keren, ik zou hem ook door kunnen laten rijden, maar de kans dat hij dan ooit keert is niet erg groot, er zal eerder een rijweg vrij komen in doorgaande rijrichting als in de "keer" rijrichting omdat in de "keer" rijrichting, naast een beschikbaar vrij vervolgblok, ook nog de inrijsporen naar het station gekruist moet worden.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/923/HeteT3.jpg) (https://imageshack.com/i/pnHeteT3j)

De keertreinen naar het bergstation laat ik altijd keren omdat die treinen anders niet naar het bergstation kunnen, komt later langs als ik het vertrek van deze treinen uit Darligen behandel.

De eerste  keertrein naar het bergstation is een VT 04.5 dieseltreinstel, decodernummer 38, de trein heeft een standaard Märklin/Esu decoder met sound en rijdt op Motorola 28 stappen, heeft een Märklin SDS motor, de totale lengte is ca. 50 cm

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/922/UJcjfv.jpg) (https://imageshack.com/i/pmUJcjfvj)

De tweede keertrein naar het bergstation is een V 100 diesellok, decodernummer 25 , de lok heeft een oude Märklin 6090X decoder en rijdt op Motorola 27 stappen, heeft een standaard Märklin motor, er hangen twee Silberlingen achter, waarvan de achterste een stuurstandrijtuig is, de totale lengte is wat minder als 70 cm.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/924/RNK6cz.jpg) (https://imageshack.com/i/poRNK6czj)

De stoptreinen uit de rijrichting "met de klok mee" komen in het station binnen op de sporen 3 en 4 , de doorgaande treinen komen dus binnen in blok HO3M en HO4M.

De keertreinen laat ik echter binnen komen in de blokken HO3MK en HO4MK, waarbij het volgende op te merken is:

Fysiek zijn de blokken identiek, ze hebben dezelfde rails en dezelfde stop/aankomstmelder, dit kan omdat mijn systeem makkelijk te bedotten is, je "vertelt" hem gewoon dat er meerdere sporen zijn (op dezelfde railstukken), HO3M en HO3MK en HO4M en HO4MK.

De goedgelovigheid blijkt uit het feit dat dezelfde stop/aankomstmelders gebruikt worden, het systeem vraagt wel netjes of dat klopt, maar accepteert het wel.

Natuurlijk moeten er wel maatregelen genomen worden om er voor te zorgen dat als er een trein in "MK" staat er geen trein naar "M" kan rijden, dit doen we met de module Rijweg-Blokkruisingen (46H-1.0).

Deze module zegt niets anders als "als bijvoorbeeld blok HO3MK bezet is door een rijweg in uitvoering er naar toe of er vandaan of er staat een trein in blok HO3MK, dan mag een rijweg naar HO3M niet uitgevoerd worden"en vice versa.

Tot zo ver de achterliggende theorie, het geven van verschillende bloknamen aan hetzelfde rail stuk is een krachtige mogelijkheid, zo kun je bijvoorbeeld verschillende stopplaatsen maken in stations en voor enkelspoor wat in twee richtingen bereden moet worden is het de enige goede oplossing.

De uitvoering:

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/924/kBOGUh.jpg) (https://imageshack.com/i/pokBOGUhj)

Spoor 3 in de rijrichting "met de klok mee" voor keertreinen, heeft de bloknaam HO3MK, stop/aankomst melder 3,1, hoofdsein 211 (willekeurig nummer, nog geen fysiek sein geplaatst), aftaksein (Hp2) is 92 (willekeurig nummer, nog geen fysiek sein geplaatst)

Beide seinnummers zijn dezelfde nummers als in blok HO3T, dat is logisch want de kerende trein volgt dezelfde rijweg als de treinen als uit blok HO3T.

Spoor 4 in de rijrichting "met de klok mee" voor keertreinen, heeft de bloknaam HO4MK, stop/aankomst melder 2,11, hoofdsein 207 (willekeurig nummer, nog geen fysiek sein geplaatst), aftaksein (Hp2) is 93 (willekeurig nummer, nog geen fysiek sein geplaatst)

Beide seinnummers zijn dezelfde nummers als in blok HO4T, dat is logisch want de kerende trein volgt dezelfde rijweg als de treinen als uit blok HO4T.

Bij het invullen van de seinnummers in HO3MK en HO4MK zal het systeem netjes zeggen "nummer reeds gebruikt, correct?" wat je dan gewoon met ja beantwoordt.

Of ik op spoor 3 en 4 met de aftaksein module zal blijven werken zal ik t.z.t. nog moeten bepalen, natuurlijk blijven er aftakseinen staan (er zitten altijd afbuigende wissels in de rijwegen, dus het sein gaat nooit op Hp1), maar ik denk dat ik de gele lamp gewoon bij de groene lamp aansluit en dan alleen met hoofdseinen werk, de snelheid regel ik dan, net als bij spoor 1, per lok met snelheidscorrecties per blok.

Het blok van aankomst is het al bekende blok T05, de details: stop/aankomstmelder 3,9, hoofdsein 200 (willekeurig nummer, geen fysiek sein)

Hiermee zijn de twee rijwegen gedefinieerd: HO3MK>T05 en HO4MK>T05.

Wisselstraat HO3MK>T05: 29 Rood, schakelt op 0 seconden, 31 Groen, schakelt op 1 seconde, 32 Rood, schakelt op 2 seconden.

Wisselstraat HO4MK>T05: 29 Groen, schakelt op 0 seconden, 30 Rood, schakelt op 1 seconde, 31 Groen, schakelt op 2 seconden, 32 Rood, schakelt op 3 seconden.

Het hoofdsein van HO3MK heeft een uitsteltijd van 3 seconden, HO4MK heeft 4 seconden.

De machinistreactie staat op 12 seconden, dit vanwege de tijd die de VT 04.5 nodig heeft om een rijtje sounds af te spelen, zodra de hoofdseinen werkelijk geplaatst zijn, ga ik kijken of de hoofdsein uitsteltijd en de machinistreactie "mooi" zijn.

Het nummer van het voorsein, 187, wat na de laatste wissel staat, wordt ook ingevuld in de blokken HO3MK en HO4MK, het systeem zal weer netjes zeggen "nummer reeds gebruikt, correct?" wat je dan gewoon met ja beantwoordt, totaal is het voorsein 187 dus in 6 blokken ingevoerd.

Nu moet er nog één ding gebeuren, het systeem moet nog geïnstrueerd dat de rijrichting van de loks omgekeerd moet worden voordat ze werkelijk gaan vertrekken, dit doen we in kopspoor rijwegen in het hoofdstuk rijwegen (als je alleen echte kopsporen hebt dan zit hij in het hoofdstuk blokken), we zoeken de rijwegen HO3MK>HO5T en HO4MK>HO5T op veranderen de standaard "N" (nee) in "J"(ja).

De sounds van de VT04.5:

Op 0 seconden nadat het systeem heeft besloten dat de trein moet gaan vertrekken, wordt de stationsomroep (instappen en oppassen) afgespeeld, is F5, 5 seconden na het "begin" komt de conducteursfluit, is F6,  8 seconden na het "begin" worden de deuren gesloten, is F8, is eigenlijk onzin, want niet echt te horen en de machinist fluit 11 seconde na het "begin", waarna de trein vertrekt, is F3.

Om de functies F5 t/m F8 te kunnen gebruiken moet in de Märklin/Esu decoder van deze trein in register 75 het decoderadres +1 geprogrammeerd worden.

Een eigenschap van deze trein is dat voordat hij werkelijk vertrekt de diesel "op toeren" gezet moet worden, in die tijd moet het systeem niet beginnen te accelereren, is de software module "decoder-aanlooptijd" (132D-1.0), deze module zorgt er voor dat na het werkelijke vertrek, dat is de kruipsnelheid "stap" op de decoder zetten, het systeem op een instelbare tijd op deze kruipsnelheid "stap" blijft.

Bij aankomst op de aankomstmelder in T05 worden alle sounds van de soundloks uitgezet.

Hiermee heb ik weer een stevig stukje "logisch nadenken" behandeld, de volgende keer gaan we verder de baan op, van schaduwstation T10 naar schaduwstation T30

Groet, Anne W

In de bijdrage van 14 februari kwam het feit naar voren dat bij gebruik van voorseinen bij blokken waar de treinen zowel door kunnen rijden alswel kunnen keren, niet echt eenvoudig is, omdat het voorsein decodernummer ingevoerd moet worden in het blok van vertrek.

Deze bijdrage leverde een discussie op met o.a. een medelid van de MSG/Den Bosch, die een soortgelijk probleem had en natuurlijk met de software jongens van Raptor en heeft een oplossing opgeleverd en de introductie van een nieuw fenomeen: het "virtuele blok".

Ik heb het gisteren uitgetest op de rijweg HO1T>T05, zie de bijdrage van 18 januari, deze rijweg heb ik uitgeschakeld en twee nieuwe rijwegen gemaakt en ingeschakeld: HO1T>T05V (V van voorsein) en T05V>T05.

In H1T>T05V komt de wisselstraat en de geprogrammeerde sounds vanuit HO1T

In T05V komt het voorsein, er komt geen hoofdsein en de gecombineerde stop/aankomstmelder wordt dezelfde stop/aankomstmelder als die in T05, het systeem protesteert niet vanwege het feit dat voor twee blokken een identieke stop/aankomstmelder gebruikt wordt, vandaar de term virtuele melder.

De truuk zit natuurlijk in het feit dat het voorsein niet meer gekoppeld is aan de diverse blokken van vertrek maar aan het eerste, zij het virtuele,  blok in de rijweg.

Ik heb hierna de baan weer automatisch gereden en alles werkt perfect, t.z.t. ga ik het hoofdstation een beetje verbouwen, zal ik de sporen die nu een dubbele naam hebben (HO3T/HO3MK en HO4T/HO4MK) ontdoen van de MK namen en puur gaan werken met de module "kopstations en doorrijsporen combineren".

Groet, Anne W

Het eerste deel van het traject van het eerste schaduwstation (10) naar het tweede schaduwstation (30) via het parade baanvak (20), allereerst de rijweg het eerste schaduwstation "uit":

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/924/4Byj2c.jpg) (https://imageshack.com/i/po4Byj2cj)

De foto van de blokken T10-1 en T10-2, de rode blikjes geven het begin van de stop/aankomstmelders aan, de groene blikjes het einde, de gele blikjes geven het begin van de stroomloze stukken aan, het einde daarvan ligt vlak voor de wissel.

Belangrijk is dat de stop/aankomstmelders eerder beginnen als het stroomloze stuk, immers de treinen moeten niet stilvallen voordat ze de melder geactiveerd hebben.

Blok van vertrek: T10-1, aankomst/stopmelder 3,15, hoofdsein 248 (willekeurig nummer, geen fysiek sein)
Blok van vertrek: T10-2, aankomst/stopmelder 3,11, hoofdsein 225 (willekeurig nummer, geen fysiek sein)
Blok van aankomst: T15, aankomst/stopmelder 3,14, geen hoofdsein, dus er zal geen trein stoppen.

Hiermee zijn twee rijwegen gedefinieerd, waarover het volgende te melden is:

Zoals gezegd hebben T10-1 en T10-2 stroomloze stukken die geschakeld worden door een Viessmann 5213 schakeldecoder en waarvan de decoderadressen opgenomen zijn in de wisselstraat, echter met een vertraging van 35 seconden.

Deze vertraging is gebaseerd op de tijd die mijn systeem nodig heeft om de snelheidsinstructie naar de lokdecoder te laten accelereren tot kruissnelheid, e.e.a. volgens het in het systeem ingestelde "optrekgewicht", het vertrek in het systeem mag ondanks de vertraging in de schakeling van de schakeldecoder gewoon "plaatsvinden", natuurlijk vertrekken de treinen pas echt op het moment dat de schakeldecoder spanning op het stroomloze stuk zet.

De wisselstraat bestaat uit:
T10-1>T15: 45 Rood (Afbuigend) en 49 Rood, schakelt op 35 seconden na "vertrek", zet dus stroom op het stroomloze stuk en de trein vertrekt werkelijk.
T10-2>T15: 45 Groen (Rechtdoor) en 49 Rood, schakelt op 35 seconden na "vertrek", zet dus stroom op het stroomloze stuk en de trein vertrekt werkelijk.

De stroomloze stukken in T10-1 en T10-2 staan nu op één gecombineerde schakeldecoder (49), dit heeft als nadeel dat als er in bijvoorbeeld T10-1 een trein vertrekt (en er dus spanning op het stroomloze stuk staat) en er toevallig in T10-2 een trein binnenkomt, de trein in T10-2 wel een enkele keer te ver door kan schieten, ik ga dit in de toekomst veranderen zodat de stroomloze stukken elk hun eigen schakeldecoder hebben.

Enkele treinen vertrekken uit T10-1 en T10-2 op kruissnelheid en enkele treinen vertrekken uit T10-1 en T10-2 op een gereduceerd snelheid, de uitleg hierover volgt in het stuk over het paradebaanvak.

De fysieke afstand tussen het einde van de stopmelders in T10-1 en T10-2 en het begin van de stop/aankomstmelder in T15 is heel erg klein, een centimeter of 20, dit betekent dat als de trein op de stop/aankomstmelder in T15 aankomt, die trein ook nog staat op de stopmelder in het blok van vertrek (T10-1 of T10-2).

Het systeem vindt dit een vreemde zaak, een afgelegde rijweg en een bezette stopmelder waar hij vandaan komt en zal melden: "stopmelding in T10-1 of T10-2 genegeerd", maar zal verder niet ingrijpen, maar steeds die melding in het scherm is vervelend.

Daarvoor heb ik een oplossing bedacht met behulp van de afsluitmelder, software module 41C-1.0, deze module zegt niets anders als "als een bepaalde melder geactiveerd is, dan mag de ingevoerde rijweg niet uitgevoerd worden.

Vertaald naar de rijwegen T10-1 en T10-2: als bijvoorbeeld de rijweg van T10-1 naar T15 in uitvoering is en de trein dus op de aankomst/stopmelder in T10-1 (3,15) aanwezig is, dan houd ik m.b.v. de module Afsluitmelders de rijweg T05>T10-1 afgesloten en zal er dus geen trein kunnen vertrekken naar T10-1, ondanks het feit dat de rijweg T10-1>T15 afgelegd is.

Dit werkt heel goed, een enkel keertje komt er nog een melding, dat komt omdat wielen van wagons wel eens willen "denderen", waardoor de meldrailstaaf even het contact verliest met de rail/het S88 massa en het systeem een trein laat vertrekken naar T10-1.

Waarom heb ik niet simpel het blok T15 er tussen uit gelaten en de rijwegen T10-1 en T10-2  rechtstreeks naar T20 gemaakt?

Het antwoord daarvoor ligt in de drukte op het hoofdstation, soms staan alle 4 sporen in de rijrichting "tegen de klok in" vol met wachtende treinen.

Als een trein rechtstreeks b.v. de rijweg T10-1>T20 gaat afleggen en T10-2 staat "vol" en het sein in T20 staat op rood, dan gaat de trein remmen en duurt het relatief lang voor dat er weer een trein uit het hoofdstation kan vertrekken.

Met de rijwegen T10-1 en T10-2 naar T15 duurt het maximaal de treinlengte voor dat er weer een trein uit het hoofdstation kan vertrekken.

De volgende rijweg is van T15 naar T20, T20 is het paradebaanvak, waar het de bedoeling is dat de treinen op volle snelheid rijden.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/922/35CG5p.jpg) (https://imageshack.com/i/pm35CG5pj)

Het rode blikje geeft het begin van de melder aan in blok T015, het einde ligt een eindje na de tunneluitgang op een plaats waar ik niet zo makkelijk bij kan, dus kan ik geen blikje laten zien.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/922/O1Tg4k.jpg) (https://imageshack.com/i/pmO1Tg4kj)

Het rechterspoor is nog een klein gedeelte van blok T15 en het gehele blok T20

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/924/ae17P4.jpg) (https://imageshack.com/i/poae17P4j)

De tunneluitgang, het linkerspoor is nog een klein gedeelte van blok T15 en het begin van blok T20

Blok van vertrek T15, aankomst/stopmelder 3,14, geen hoofdsein, waardoor de treinen nooit zullen stoppen in T15, daarom heeft de gecombineerde aankomst/stopmelder natuurlijk ook geen functie als stopmelder.

Blok van aankomst T20, aankomst/stopmelder 5,14, hoofdsein 113, dit is een Viessmann bloksein, die wordt aangestuurd met een LDT Seindecoder

Hiermee is de rijweg T15>T20 gedefinieerd, waarover het volgende te melden is:

In de rijweg T15>T20 staat een herhalingsvoorsein (een normaal voorsein met een continu brandend lampje linksboven), het is een Viessmann sein en wordt aangestuurd door een dezelfde LDT seindecoder als het hoofdsein in T20, adres 115, het voorsein geeft het seinbeeld van het hoofdsein in T20 weer, in het geval dat T20 op groen staat gaat het voorsein weer op "onveilig" als de trein op de stop/aankomstmelder in T20 is aangekomen, het hoofdsein zelf blijft natuurlijk gewoon zijn groene stand houden tot het moment dat de trein in het volgende blok is aangekomen.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/922/O1Tg4k.jpg) (https://imageshack.com/i/pmO1Tg4kj)

Het voorsein staat rechtsboven van het 3e (witte) wagentje van achter, foto's vanaf die kant zijn moeilijk te maken.

Ondanks het feit dat er tussen T15 en T20 geen wissel ligt is er wel een wisselstraat ingevoerd, deze wisselstraat "bestuurt" o.a. via een Viessmann 5213 schakeldecoder de elektromotor van de Faller kolenmijn.

De wisselstraat wordt geschakeld zodra de rijwegen naar T20 wordt geactiveerd, omdat er in T15 geen trein kan stoppen, betekent het dat dan de rijwegen T10-1 of T10-2>T15>T20 geactiveerd zijn.

De wisselstraat bestaat uit: 106 Groen, de kolenmijn  gaat draaien en 106 Rood, 25 seconden na "vertrek" uit blok T15, de kolenmijn stopt met draaien

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/921/4tDRfQ.jpg) (https://imageshack.com/i/pl4tDRfQj)

Deze (enige) melder in T15 heeft nog meer taken:

Het is ook de remmelder in de rijweg T15>T20

Het schakelt ook de overweg in T20, de melder in T15 heeft dan ook een functie als stuurmelder, deze stuurmelder bestuurt een wisselstraat in een uitgeschakelde rijweg, software module 31C-1.0 Stuurmelder.

Deze uitgeschakelde rijwegen hebben geen verbinding met het echte baanplan, zijn dan ook puur bedoeld om zaken in- of uit te schakelen.

De b.g. uitgeschakelde rijweg heeft de naam T100>T200 (voor het gemak een beetje vergelijkbare naam met de rijwegen in het werkelijke baanplan), de stuurmelder is dus melder 3,14 en hij stuurt in de wisselstraat 85 Rood, Overwegbomen dicht.

Daarnaar zit in deze wisselstraat ook de "wissel" 49 Groen, deze schakelt dus de stroomloze stukken in T10-1 en T10-2 weer stroomloos.

Daarmee zijn we nog steeds niet klaar met de taken van de melder 3,14, hij heeft ook nog een taak in het sound gebeuren, de sounds van de stoom- en dieselloks is immers afgezet voordat ze het schaduwstation T10 in reden en moeten dus ook weer aan voordat ze blok T20 inrijden.

Dit doet de b.g. melder in zijn functie als aankomstmelder van de rijwegen T10-1>T15 en T10-2>T15, de sounds van de stoomloks 6, 8 en 23 en de dieselloks 36 en 38 worden weer aangezet.

De gecombineerde aankomst/stopmelder in T15 werkt ook als remmelder voor de rijweg T15>T20, op zich niets vreemds aan, maar er is één specialiteit over te melden:

De sound van een stoomlok bestaat o.a. uit het geluid van de stoomslagen die ontsnappen uit de schoorsteen, dit is de afgewerkte stoom vanuit de cilinders, meestal heeft een lok twee "aan twee kanten van de zuiger werkende" cilinders, dus per wielomwenteling zijn er vier stoomslagen, soms heeft een lok 3 cilinders, dan zijn er zes stoomslagen, er zijn ook 4 cilinder loks, wat acht stoomslagen kan betekenen, maar vaak hebben vier cilinder loks twee hoge druk en twee lage druk cilinders, waarbij de stoom van de hoge druk cilinders naar de lage druk cilinders gaat en vandaar naar de schoorsteen, dus ook maar 4 stoomslagen per wielomwenteling.

De stoomslagen zijn er alleen  als er stoom aan de cilinders wordt toegevoerd, als er geen stoom wordt toegevoerd wordt er lucht afgevoerd, de cilinders werken dan als een soort luchtcompressor, dit is in werkelijkheid wel hoorbaar maar niet erg hard.

Als een stoomlok gaat remmen, zal de machinist eerst de stoomtoevoer naar de cilinders afsluiten, in model simpel te simuleren door de sound van de stoomlok af te zetten.

Dit doe ik dus op de b.g. remmelder, maar alleen als er ook werkelijk geremd gaat worden, dit illustreert ook perfect de werking van het "functie schakelen" van mijn systeem, dit schakelen gebeurt niet door het activeren van een melder op zich maar door de daar uit voortvloeiende actie: als er geremd gaat worden gaat de sound uit, als er niet geremd gaat worden blijft  de sound aan.

Als de stoomlok moet remmen en het geluid dus uit is gezet, moet het geluid ook weer een keer aan, daarvoor zijn twee mogelijkheden afhankelijk van de situatie:

Het sein in T20 blijft op rood, de trein komt aan op de gecombineerde aankomst/stopmelder voor het sein, enkele seconden na die aankomst gaat het geluid weer aan.

Tijdens de remming gaat het sein in T20 weer op groen en krijgt de trein een "vertrek" uit T20, dit "vertrek" zet het geluid weer aan.

Tussen het aanzetten van de sound bij de actie "aankomst" op melder 3,14 en het weer uitzetten van de sound bij stoomloks indien er geremd moet worden, heb ik een tussenruimte gecreëerd, eerst gaat de sound aan, na 1 seconde gaat de sound weer uit, dit om "verwarring" in de decoder te voorkomen, mij is gebleken dat de huidige Märklin decoders geen perfecte "luisteraars" zijn.

Ondanks het feit dat de fysieke remweg tussen het begin van de b.g. remmelder en het begin van de stopmelder in blok T20 een ruime 2 meter is, is deze fysieke remweg voor snelle treinen te kort, e.e.a. is natuurlijk afhankelijk van het ingestelde remgewicht en de maximum snelheid van de trein, het remgewicht wordt bepaald door de remweg in het station, want daar moet die er het "mooiste" uitzien.

Dus moest er iets anders verzonnen worden om ook in het paradebaanvak een mooi uitziende remming te krijgen, dit doe ik door de snelheid van sommige treinen, wat altijd personentreinen zijn omdat zij de hoogste snelheid hebben, vanuit de blokken T10-1 en T10-2 te reduceren.

Op het moment dat de rijwegT10-1>T15 of T10-2>T15 afgelegd is, hij activeert dan de aankomstmelder in T15, kunnen er twee dingen gebeuren:

Het hoofdsein in T20 staat op rood en de trein zal vanuit de gereduceerde snelheid gaan remmen en dus een mooie remming laten zien.

Het hoofdsein in T20 staat op groen en de trein zal dooraccelereren naar de normale kruissnelheid.

De modelbaan is altijd de baan van de bouwer, dus hij mag altijd situaties "verzinnen" om een voor hem mooi rijgedrag te krijgen, dus als de trein de tunnel uitkomt verlaat hij net een traject waarop de baanvaksnelheid gereduceerd is.

Ik begin me te realiseren dat het beschrijven van de automatisering van mijn baan een heleboel "schrijfwerk" is, aan de andere kant weet ik dat naarmate ik verder kom, de nieuwe zaken al behandeld zijn en het dus minder schrijfwerk wordt.

Groet, Anne W

Het vervolg van de vorige aflevering: van blok 20 naar het schaduwstation 30.

De treinen zijn onderweg van blok T15 naar blok T20, er zijn drie situaties mogelijk:

Het sein in blok T20 staat op rood en blijft op rood, wat simpel betekent dat in het schaduwstation 30 geen spoor vrij is, de treinen zijn aan het remmen en zullen bij aankomst op de stop/aankomst melder stoppen.

Dat stoppen was niet mooi omdat de stop/aankomstmelder wat te vroeg begint (in de negentiger jaren van de vorige eeuw had ik nog lang niet genoeg ervaring met de automatisering), waardoor de treinen te ver voor het sein stopten.

Omdat ik geen zin had in het verbouwen van de melder ter plaatse, het landschap was ook klaar, heb ik de zaak voorgelegd aan de software ontwikkelaar en die kwam toen met de software module "stopmelder uitsteltijd per lok per blok (152D-1.0).

Deze module doet niets anders als de lok, als hij op de stopmelder is aangekomen, een ingestelde tijd laten doorrijden op kruipsnelheid, daarmee kruipt de trein naar het sein toe, zoals dat in werkelijkheid ook gebeurt.

Bij de aankomst op de stop/aankomstmelder wordt bij de stoomloks het geluid weer aangezet, dit doe ik bij stoomloks met een vertraging omdat het b.g. kruipen moet gebeuren zonder stoomgeluid.

Het sein in blok T20 staat op groen, wat simpel betekent dat in het schaduwstation 30 een spoor vrij is.

Het sein in blok 20 staat op rood, wat dus betekent dat er geen spoor vrij is in schaduwstation 30, gedurende het rijden (en remmen) richting het sein in T20 komt er een spoor vrij in het schaduwstation 30, het sein in T20 gaat op groen, de trein krijgt een "vertrek", gaat uit de remmodus en gaat weer accelereren, bij de stoomloks gaat dan ook het geluid weer aan.

Het paradebaanvak is natuurlijk in principe bedoeld om treinen op volle snelheid te showen, dat kan ik organiseren door alle treinen een halteverbod voor T20 te geven, maar dat heeft weer negatieve invloed op het beschikbaar zijn van vrije sporen in schaduwstation 10 en dus op het afwikkelen van het verkeer in het hoofdstation, ik heb lok 41, de TEE, een halteverbod in T20 gegeven, verder ga ik in de toekomst eens "spelen" met de diverse instellingen van de schaduwstations om te kijken of ik een "gelijkmatiger" bedrijf kan maken, maar daarbij speelt dat na schaduwstation 30 een station komt, waar veel treinen moeten stoppen.

Ondertussen zijn we de spoorwegovergang gepasseerd, die dicht is gegaan bij het vertrek uit blok T15.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/924/FlGgYI.jpg) (https://imageshack.com/i/poFlGgYIj)

De overweg wordt bediend door een Viessmann relais 5552 die op zijn beurt weer aangestuurd worden door een Viessmann 5211 wisseldecoder.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/921/m6anxa.jpg) (https://imageshack.com/i/plm6anxaj)

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/921/iiaYuj.jpg) (https://imageshack.com/i/pliiaYujj)

Nadat ik het proces van de overwegbediening helemaal behandeld heb, zal ik het schema laten zien, bij dubbelspoor is het wat ingewikkelder.

We zijn nu aangeland in het blok T20.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/922/VJT9F3.jpg) (https://imageshack.com/i/pmVJT9F3j)

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/924/Oz9Ejt.jpg) (https://imageshack.com/i/poOz9Ejtj)

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/924/WLr5zk.jpg) (https://imageshack.com/i/poWLr5zkj)

Het rode blikje geeft het begin van de stop/aankomstmelder aan, het einde ligt net in de tunnel.

Blok van vertrek T20, stop/aankomstmelder 5,14, hoofdsein 113, omdat dit hoofdsein op dezelfde LDT seindecodereenheid staat als het bijbehorende voorsein in de rijweg T15>T20 en deze seinen nagenoeg op hetzelfde moment op groen gaan (hoofdsein eerst, voorsein daarna), heeft decodernummer 113 een schakelpauze van 0,4 seconden, het weer op rood gaan gebeurt op verschillende momenten, zoals we zullen zien.

Het voorsein in de rijweg T15>T20 gaat op rood (is dus geel) zodra de trein de stop/aankomst melder in T20 activeert.

Blokken van aankomst:

T30-3: stop/aankomstmelder 6,4,hoofdsein 245 (geen fysiek sein, willekeurig nummer)

T30-4: stop aankomstmelder 6,8, hoofdsein 217 (geen fysiek sein, willekeurig nummer)

Hiermee zijn weer twee rijwegen gedefinieerd, T20>T30-3 en T120>T30-4, waarover het volgende te melden valt:

In beide rijwegen, maar voor de wissel ligt een melder met  nummer 5,3, tussen het rode en het groene blikje.

Overigens wordt er vaak gezegd dat wissels niet in een blok mogen liggen, een beetje een vage discussie en afhankelijk van het gebruikte systeem, hier bestaan twee rijwegen uit een gemeenschappelijk stuk rail, gevolgd door een wissel en twee separate stukken rail.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/921/vNfefP.jpg) (https://imageshack.com/i/plvNfefPj)

Deze melder heeft een aantal taken:

Het is een stuurmelder in de uitgeschakelde rijweg T200>T300 en schakelt de decoder 85 Groen en die doet de spoorwegovergang weer open.

De spoorwegovergang ligt in een dubbelspoor, het moet natuurlijk zo zijn dat als er een trein de andere kant oprijdt, de spoorwegovergang niet open gaat op de b.g. melder, daarvoor is een schakeling nodig die regelt dat de laatste trein die de overgang dicht doet, ook de trein is die de overgang weer open mag doen.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/921/OYMYNp.jpg) (https://imageshack.com/i/plOYMYNpj)

Met dank aan de handleiding van de Viessmann 5100 overweg.

De schakeling is de standaard Viessmann "dubbelspoor" schakeling met een paar modificaties:

De geschetste reedcontacten zijn vervangen door twee decoders van een Viessmann 5211 wisseldecoder eenheid.

De wisselspanning voeding is vervallen en vervangen door de digitale spanning, zoals al mijn wissels schakelen op digitale spanning.

De gele verbindingen zijn digitale massa verbindingen geworden

De bruine verbindingen zijn de digitale voeding verbindingen geworden.

De schakeling werkt perfect, er zit één schoonheidsfoutje in: als een trein in de ene richting de overgang open heeft gedaan en er vertrekt heel kort daarna een trein in de andere richting, dan gaan de bomen open en vlak daarna weer dicht, moet ik nog eens over nadenken, want er kan best iets geregeld worden met een paar aanvullende relais.

De melder is ook een roodmelder, normaal zet het systeem het sein in het blok van vertrek op rood als de trein is aangekomen op de stop/aankomstmelder in het blok van aankomst, dit is niet conform het Nederlandse seinstelsel, waar de seinen op rood gaan kort nadat de voorkant van de trein het sein gepasseerd is.

Om dit de kunnen realiseren is de roodmelder uitgevonden,  module Roodmelders (11-1.0)

Zodra de trein de melder 5,3 activeert gaat het sein in T20 op rood, dus daarmee is het "pauze" probleem in de desbetreffende LDT seindecoder ondervangen, want op een ander moment als het voorsein.

Maar dit zijn niet de redenen dat ik de melder 5,3 gemaakt heb, ik heb hem gemaakt omdat ik de sound van de loks moet uitzetten, het gaat niet met "X" seconden na vertrek uit T20, want dat vertrek valt ook wel eens als de rijweg T15>T20 in uitvoering is, het gaat niet met "X" seconden na aankomst in T20 want de trein moet ook nog wel eens een poosje wachten in T20.

Dus gebruiken we daarvoor de roodmelding van melder 5,3, nadeel is wel dat de trein al een stuk de tunnel in is voordat de sounds uitgaan.

Ik had ook een "tussen" blok T25 kunnen maken, dat zal het verkeer naar blok T20 versnellen, maar dat zou ook betekenen dat de kans dat een trein een groen sein in T20 ontmoet, kleiner wordt, immers de dan ontstane rijwegen T25>T30-3 en T25>T30-4 zijn dan nog lang niet afgelegd en er is natuurlijk een redelijke kans dat het andere spoor in schaduwstation 30 ook nog bezet is.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/922/W0j9IN.jpg) (https://imageshack.com/i/pmW0j9INj)

De wisselstraten:

T20>T30-3: 44 Rood
T20>T30-4: 44 Groen

De remmelders, rode blikjes begin en groen blikjes eind:

T20>T30-3: 6,3
T20>T30-4: 6,9

Er is een relatie tussen het begin van deze remmelders en het begin van de tunnel bij blok T20, maar het speelt niet bij deze situatie: het moet natuurlijk niet zo zijn dat een deel van de trein nog zichtbaar is, dus nog niet in de tunnel is, als de trein al begint te remmen.

Dus het begin van de remmelders in schaduwstations moet minstens de lengte van de langste trein achter een verdwijnpunt, zoals een tunnelingang, liggen.

Of de trein dan netjes remt in het schaduwstation is natuurlijk niet belangrijk, want niet zichtbaar, het systeem zal er te allen tijde voor zorgen dat de trein netjes op kruipsnelheid op de stop/aankomstmelder van het blok van aankomst aankomt.

Zo, we zijn aangekomen in schaduwstation 30, hierna volgen de rijwegen naar het station Darligen met weer wat specialiteiten.

Groet, Anne W

Eigenlijk zou ik wel wat meer foto's van je baan willen zien, want die ziet er precies wel mooi uit :D

Beste Stieven,

Op http://forum.3rail.nl/index.php?topic=6647.0 vind je 41 pagina's bouwverslag.

Groet, Anne W

off-topic

Ik heb vertraging opgelopen met de verslagen over mijn automatisering, enerzijds omdat ik voor Raptor e.e.a. aan het testen ben en anderzijds vanwege het volgende verhaal:

Ik ben sinds 2010 lid van de MSG/Den Bosch, hier heb ik o.a. met de Raptor een 8-tal workshops gegeven en de Silberberg Strecke heeft een aantal jaren er mee gereden.

De club heeft een lid met een handicap, hij is blind, maar is een echte modelspoorder, heeft een uitgebreide baan thuis, geen scenery natuurlijk, hij verdiept zich echt in het bedrijf, op de club is hij de "denker" achter de automatisering van één van de vaste banen, de "Railware Baan", tegenwoordig de "3-Poot Baan" geheten.

Daarnaast is hij ook erg bezig met het T4T systeem, een decoder systeem met koppelingen, dat automatisch elke wagen ontkoppelt en koppelt, naast een dus grote ervaring met het Railware systeem heeft hij ook ervaring met het Traincontroller systeem.

Thuis rijdt hij met het Koploper systeem, daarvoor is een voor hem begrijpbaar hulpsysteem gemaakt, nodig want hij kan natuurlijk niets zien, het nadeel daarvan is dat dat hulpsysteem hem niet alles kan "vertellen" (Koploper is gedeeltelijk in prentjes, grafisch dus), dus kan hij thuis alleen maar rijden als er iemand bij is.

Vorig jaar was ik aanwezig bij een gesprek hierover tussen hem en zijn "maatje" op de club, gedurende dat gesprek kwam ik op het volgende idee:

De Raptor is een nagenoeg "grafisch vrij" apparaat, werkt dus nagenoeg alleen met cijfers en letters, voor blinden is er een zogenaamde leesregel, een apparaat wat in braille cijfers en letters "leesbaar" maakt.

Dus zei ik dat ik wel eens aan mijn vrienden van Raptor wilde vragen of het voor hen mogelijk was om de Raptor aan te passen en een interface te maken tussen de Raptor en de leesregel.

Zo gezegd zo gedaan, het antwoord kwam snel: graag!, daarna was het een eerste vereiste om de benodigde input voor de leesregel en een leesregel te organiseren, waarna Raptor aan de slag kon.

Op een gegeven moment ben ik met mijn "workshop" Raptor naar hen toe gegaan, is de gewijzigde software er in gezet, de interface en de leesregel aangesloten en de zaak getest, wij kennen natuurlijk geen braille, dus of het goed was moest nog blijken.

Dat hebben we op de club getest, na wat geharrewar over de juiste kabel, ook daar zou standaardisatie niet misstaan, bleek dat het goed werkt, op de testbaan even een baanplan in laten voeren door het medelid en hij wist wat mogelijk was.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/661/ODNS8e.jpg) (https://imageshack.com/i/idODNS8ej)

Daarna heeft hij de handleiding en de modulecatalogus bestudeerd en besloten over te gaan tot de aanschaf van de Raptor.

Afgelopen donderdag hebben we op de club e.e.a. intensief getest, o.a. met zijn booster, alles werkte en gingen de spullen mee naar huis.

Het weekend heeft hij benut om een ovaaltje met een aantal blokken in te voeren en te gaan rijden, ging prima, daarna een tweede ovaaltje en daarna verbindingen tussen de twee ovalen, er rijden nu drie treinen.

Ik ben niet bij hem thuis geweest, wel kreeg ik het e.e.a. aan e-mails, maar niet met basisvragen maar meer met vragen "hoe dat en dat in de toekomst te doen", kortom het leren kennen van de basisprincipes van de Raptor ging veel sneller als ik in mijn stoutste dromen had kunnen denken.

Vandaag kreeg ik de volgende e-mail:

quote

Ik ben in de korte tijd dat ik er nu bezig mee ben, erg enthousiast over dit systeem geworden.

Unquote

Ik vind dit een heel mooi bericht van iemand die zoveel ervaring heeft met de automatisering van modelspoor met diverse systemen.

Wat maakt mij zo tevreden over deze hele exercitie, eerst en vooral: mijn initiatief heeft iemand blij gemaakt, tweedes ik help graag mensen met dingen waar ik wat of veel van weet en derdes kreeg ik een oud gevoel weer terug uit mijn 20 jarige periode als verkoper bij Pon Power (voorheen Geveke Motoren), de blijheid om de dankbaarheid van de klanten als wij een probleem voor hen oplosten en wij daardoor een aantal scheepsmotoren verkochten.

Terug naar het topic, de volgende aflevering in de reeks komt waarschijnlijk a.s. weekend, het eerste concept is bijna klaar.

Groet, Anne W

on-topic

Op weg naar het station Darligen

Eerst een opmerking, de automatisering naar en van Darligen is één van de oudere stukken "automatisering", daarna zijn er een aantal nieuwe software modules gemaakt, waardoor ik het nu wellicht anders zou doen.

Maar één van de stelregels in mijn leven is: "als iets goed werkt ga ik het niet wijzigen omdat het op een andere, makkelijkere manier ook kan", en het werkt heel goed, dus blijft het zoals het is.

De blokken van vertrek zijn:

T30-3: stop/aankomstmelder 6,4, hoofdsein Hp1: 245 (geen fysiek sein, willekeurig nummer), hoofdsein Hp2:  227 (geen fysiek sein, willekeurig nummer)

T30-4: stop/aankomstmelder 6,8, hoofdsein Hp1: 217 (geen fysiek sein, willekeurig nummer), hoofdsein Hp2:  228 (geen fysiek sein, willekeurig nummer)

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/922/gERhLV.jpg) (https://imageshack.com/i/pmgERhLVj)

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/924/ijvhei.jpg) (https://imageshack.com/i/poijvheij)

De rode blikjes geven weer het begin aan van de stop/aankomstmelders, de groene blikjes het einde, de gele blikjes geven het begin van de schakelbare stroomloze stukken aan.

Ondanks het feit dat het fysiek maar één railstuk is, heb ik toch twee blokken van aankomst gemaakt, ik heb aparte rijwegen gemaakt voor de treinen die moeten stoppen in Darligen en voor de treinen die niet moeten stoppen in Darligen.

De blokken van aankomst zijn:

T40H1, stop/aankomstmelder 5,13, hoofdsein Hp1: 53

T40H2, stop/aankomstmelder 5,13, hoofdsein Hp1: 53, hoofdsein Hp2: 54

Hiermee zijn weer 4 rijwegen gedefinieerd:

T30-3>T40H1

T30-3>T40H2

T30-4>T40H1

T30-4>T40H2

Over deze rijwegen is het volgende te melden:

Vanzelfsprekend dient er voor gezorgd te worden dat als er in T40H1 een trein is of er naar toe gaat of er vandaan komt er geen trein naar T40H2 gaat en vice versa.

Dit doen we weer met de module Blok-Rijwegkruisingen.

Wisselstraat T30-3>T40H1 en T40H2: 43 Rood, 74 Rood (stroomloos stuk), schakelt na 10 seconden

Wisselstraat T30-4>T40H1 en T40H2, 43 Groen, 73 Rood (stroomloos stuk), schakelt na 10 seconden

De treinen vertrekken naar de "H2" blokken op de zgn. lage snelheid (de snelheid die hoort bij het Hp2 sein) en naar de "H1" blokken op kruissnelheid, jullie zien echter geen verschil in de tijd die het duurt voordat de stroomloze stukken schakelen, wat wel logisch zou zijn.

Dit was vroeger wel zo, maar sinds een poosje ben ik de treinen met een vaste stam aan het uitrusten met een sleper om zo een tweede sleper te hebben als voeding voor de lok (minder "stroomstoringen"), bij de V100 met een Silberling en een Silberling stuurstand wagon was het makkelijk, onder de stuurstand wagon hangt al een sleper, dus dat was een kwestie van stroomvoerende koppelingen en een draadje van de stroomvoerende koppeling op de lok naar de decoder aansluitingen en klaar is kees.

Tot dat ik ging rijden, toen bleek de afstand tussen de slepers langer te zijn als de lengte van de stroomloze stukken en vertrok deze trein vanuit T30-3 en T30-4 niet met de gewenste snelheid maar langzaam optrekkend vanaf kruipsnelheid.

Het was dus weer tijd voor een nieuwe module of beter gezegd een wijziging in een bestaande module, voer je in de module "snelheid per blok per lok" het getal 31 in dan wordt de optrekvertraging in het systeem voor dat blok uitgeschakeld.

De loks  6, 8, 40,41 en 50  (de doorgaande treinen) hebben een blokverbod voor T40H2 en de loks 10, 23, 25, 36 en 38 (de stoptreinen) hebben een blokverbod voor T40H1.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/923/SUb4aF.jpg) (https://imageshack.com/i/pnSUb4aFj)

Op de foto het uitgaande wissel van T30-3 en T30-4 en de plaats van de remmelder voor de rijwegen naar T40H1 en T40H2, meldernummer 6,5.

Deze melder dient ook als roodmelder voor de seinen in T30-3 en T30-4, hiermee zet ik de sounds in de soundloks weer aan, behalve de sound van de stoomtrein die gaat stoppen in Darligen, deze "rijdt uit" naar zijn stop in Darligen zonder stoomgeluid.

Daarin ontdek ik nu een foutje in, want mocht de stoomtrein moeten stoppen in T40H2 omdat het spoor in Darligen nog niet vrij is, dan gaat hij van T40H2 naar dat spoor zonder stoomgeluid, hier moet ik nog eens over nadenken.

Alle doorgaande treinen hebben een halteverbod in T40H1, dit vanwege twee redenen:

Het blok T40H1 is te kort om de trein te bergen, dus als je een blok hebt wat te kort is voor bepaalde treinen dan zorg je er voor dat die treinen er nooit zullen stoppen.

Het is niet mooi als er vaak een gestopte trein zijn neus uit de tunnel steekt.

De treinen zijn nu aangekomen in blok T40H1 of H2.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/921/O6Vh5f.jpg) (https://imageshack.com/i/plO6Vh5fj)

De foto laat de tunnelmond zien bij station Darligen, de stop/aankomstmelder is voor mij niet bereikbaar zonder dat ik het dorp Darligen uit de baan til, dus geen blikjes, het begin van de melder ligt vlak na de tunnelmond en het eind bij het hoofdsein van T40H1/H2.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/922/rMU8PU.jpg) (https://imageshack.com/i/pmrMU8PUj)

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/923/RUNaDf.jpg) (https://imageshack.com/i/pnRUNaDfj)

De eerste foto laat de rails vlak na de tunnelmond zien en de tweede foto het inrijsein.

Tijd voor een paar nieuwe rijwegen:

Blok van vertrek:

T40H1, stop/aankomstmelder 5,13, hoofdsein Hp1: 53

T40H2, stop/aankomstmelder 5,13, hoofdsein Hp1: 53, hoofdsein Hp2: 54

De oplettende lezertjes zal het opvallen dat er geen voorsein voor het volgende sein bij staat, ik heb destijds uit zuinigheid en uit plaatsoverwegingen besloten een "Anne W" wijziging aan te brengen in het Duitse seinstelsel.

Normaal betekent het sein Hp2 dat er een afbuigende wissel achter ligt die met een gereduceerde snelheid bereden moet worden, ik heb daar een functie aan toegevoegd: bij kleinere overzichtelijke stations kan het ook betekenen dat het volgende sein op "onveilig" staat.

Blok van aankomst: DA3T (spoor 3 van station Darligen), stop/aankomstmelder 5,11, hoofdsein Hp1: 138, hoofdsein Hp2: 139, afsluitsein Sh1: 140

Hiermee zijn weer twee rijwegen gedefinieerd:

T40H1>DA3T
T40H2>DA3T

Hierover is het volgende te melden:

Er is geen wisselstraat

Remmelder 5,12, zie het rode en groene blikje.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/922/bnOvRz.jpg) (https://imageshack.com/i/pmbnOvRzj)

Omdat de stoppende stoomtreinen zonder sound binnenkomen zijn er geen functies uit te voeren bij de activering van de remmelder.

Het blok DA3T is aan de korte kant, ook voor de stoptreinen, daarom laat ik de treinen m.b.v. de module lok stop-uitstel de treinen tot vlak voor het sein kruipen.

Om te vermijden dat ik rare meldingen krijg omdat de trein op zowel de aankomstmelder in DA3T staat en tegelijk ook nog op de stopmelder in T40H2 staat heb ik ingegeven dat de rijwegen T30-3/T30-4 naar T40H2 afgesloten zijn zolang de stopmelder in T40H2 (5,13) actief is.

Dit is voor de doorgaande treinen via T40H1 niet van toepassing, die treinen hebben een blokverbod voor T40H2, een halteverbod in T40H1 en ook nog een halteverbod in DA3T, dus zullen pas vertrekken uit T30-1/T30-2 als er twee opvolgende blokken van aankomst "leeg" zijn.

Het geluid van de stoomlok gaat weer aan bij aankomst op de stop/aankomstmelder in DA3T, maar wel met een vertraging omdat de lok nog naar het sein moet kruipen.

We zijn nu aangekomen in het eerste station na het hoofdstation en ook weer voor het hoofdstation, ja, het is en blijft modelspoor, dus het bedrijf lijkt hier en daar absoluut niet op het grootbedrijf.

Als afsluiting twee foto's van spoor DA3T, waar we de volgende keer weer gaan beginnen.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/923/woNUf2.jpg) (https://imageshack.com/i/pnwoNUf2j)

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/923/Rxokxc.jpg) (https://imageshack.com/i/pnRxokxcj)

Groet, Anne W

Van Darligen naar het schaduwstation 60

Als eerste, de sounds van de soundloks worden afgezet als ze een tunnel in rijden en aangezet als ze een tunnel  uit rijden, hiervoor gebruik ik "passende" vertrek-, aankomst- en roodmeldingen, meestal met een tijdvertraging.

In Darligen takt een enkelsporige lijn af die naar het bergstation St. Niklaus gaat, dit komt later langs, daarnaast komt er op de "Hausbahnsteig" ook een enkelsporig lijntje uit die ook naar St. Niklaus gaat, hierop rijden een 2 tal railbussen en een accutreinstel in een pendeldienst.

In Darligen nemen we dus afscheid van de V100 (25) met de Silberlingen en het dieseltreinstel (38), want die gaan de aftakking op, om dat te realiseren krijgen ze een blokverbod voor "rechtdoor", alle andere treinen hebben een blokverbod voor "afslaan".

Eerst maar weer de blokken definiëren:

Blok van vertrek: DA3T, stop/aankomstmelder 5.11, hoofdsein 138, afsluitsein 140

De blikjes geven weer het begin en einde aan van de melder.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/923/Rxokxc.jpg) (https://imageshack.com/i/pnRxokxcj)

Over het afsluitsein valt te melden dat hij een eigen decodernummer heeft om in rangeerbedrijf handmatig bediend te kunnen worden, maar hij moet wel mee gaan met het hoofdsein.

Hiervoor is weer een software module, 71C – 1.0 Afsluitsein Auto/Manueel, als hij op automatisch staat gaat het afsluitsein mee met het hoofdsein, eerst gaat het afsluitsein en daarna het hoofdsein.

De loks 6, 8, 40, 41 en 50  (de doorgaande treinen) hebben een halteverbod in DA3T, de andere treinen een verplichte "stationsstop" van 20 seconden na aankomst.

Bij het vertrek van deze stoptreinen fluiten de loks die dat kunnen.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/923/E8EmNP.jpg) (https://imageshack.com/i/pnE8EmNPj)

Blok van aankomst: T50, stop/aankomstmelder 2.9, hoofdsein 238 (geen fysiek sein, willekeurig nummer)

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/922/41VjbV.jpg) (https://imageshack.com/i/pm41VjbVj)

Hiermee is er weer een rijweg gedefinieerd: DA3T naar T50, waarover het volgende te zeggen is:

Wisselstraat: 16 groen, remmelder: 3.6, roodmelder: ook 3.6, deze zet het hoofdsein en het afsluitsein in DA3T op rood.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/924/Xzk5db.jpg) (https://imageshack.com/i/poXzk5dbj)

Het volgende traject komt uit in schaduwstation 60, het recentste schaduwstation op mijn baan, ik had daar wat meer ruimte dus kon het een 3 sporig station worden.

Blok van vertrek: T50, stop/aankomstmelder 2.9, hoofdsein 238 (geen fysiek sein, willekeurig nummer)

Alle treinen hebben in dit blok een halteverbod, het is niet erg mooi als treinen na een station gelijk weer gaan stoppen, dus is de remmelder in de rijweg van DA3T naar T50 eigenlijk zinloos.

Blokken van aankomst:

T60-1, stop/aankomstmelder 2.7, hoofdsein 254 (geen fysiek sein, willekeurig nummer)

T60-2, stop/aankomstmelder 2.14, hoofdsein 253 (geen fysiek sein, willekeurig nummer)

T60-3, stop/aankomstmelder 2.13, hoofdsein 252 (geen fysiek sein, willekeurig nummer)

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/921/RagGqh.jpg) (https://imageshack.com/i/plRagGqhj)

Naast de blikjes voor de markering van de melders zijn nu ook de (gele) blikjes voor het begin van de stroomloze stukken weer te zien.

En er zijn weer drie rijwegen gedefinieerd, de aanvullende informatie:

T50 naar T60-1, wisselstraat 132 Rood, 129 Groen, remmelder 1.9

T50 naar T60-2, wisselstraat 132 Rood, 129 Rood, remmelder 2.16

T50 naar T60-3, wisselstraat 132 Groen, remmelder 1.11

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/924/3rTpWU.jpg) (https://imageshack.com/i/po3rTpWUj)

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/922/u79kDT.jpg) (https://imageshack.com/i/pmu79kDTj)


Van het schaduwstation 60 naar schaduwstation 70

De blokken van vertrek:

T60-1, stop/aankomstmelder 2.7, hoofdsein 254 (geen fysiek sein, willekeurig nummer)

T60-2, stop/aankomstmelder 2.14, hoofdsein 253 (geen fysiek sein, willekeurig nummer)

T60-3, stop/aankomstmelder 2.13, hoofdsein 252 (geen fysiek sein, willekeurig nummer)

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/921/RagGqh.jpg) (https://imageshack.com/i/plRagGqhj)

Het blok van aankomst

T65, stop/aankomstmelder 1.8, geen hoofdsein, dus zal er geen trein stoppen.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/924/iulAuX.jpg) (https://imageshack.com/i/poiulAuXj)

Waarmee al weer drie rijwegen zijn gedefinieerd, waarover het volgende te vertellen is:

De treinen hebben in alle schaduwstations een wachttijd van 16 seconden, dit naast de wachttijd die ontstaat door het vertraagd inkomen van de stroomloze baanstukken.

T60-1 naar T65, wisselstraat 126 Groen, 127 Groen, 135 Groen, (spanning op stroomloos stuk na 25 seconden)

T60-2 naar T65, wisselstraat 126 Groen, 127 Rood, 134 Groen, (spanning op stroomloos stuk na 25 seconden)

T60-3 naar T65, wisselstraat 126 Rood, 127 Groen, 133 Groen, (spanning op stroomloos stuk na 25 seconden)

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/923/qz6c72.jpg) (https://imageshack.com/i/pnqz6c72j)

Geen remmelder

Op de stuurmelder 1.8 worden in de uitgeschakelde rijweg T600 naar T650 de decodernummer 135, 134 en 133 weer op rood geschakeld, en daarmee worden de b.g. stroomloze stukken weer spanningsvrij gezet.

Het blok T65 is dus een tussenblok tussen de schaduwstations 60 en 70 en heeft als taak het zo vroeg mogelijk, maar wel zo veilig mogelijk, afmelden van de rijwegen naar schaduwstation 60, waardoor er een blok vrij komt in schaduwstation 60, waardoor er weer een trein kan vertrekken uit station Darligen en er dus weer een trein kan vertrekken uit het schaduwstation 30, ja, ja wij stoppen onze modelspoorbaan vol met treinen........

Omdat voor de doorgaande treinen een halteverbod geldt op het hele traject tussen de schaduwstations 30 en 60, kan er dus geen doorgaande trein vertrekken uit schaduwstation 30 voordat er een spoor vrij is in schaduwstation 60.

Weer verder van T65 naar het schaduwstation 70

Blok van vertrek: stop/aankomstmelder 1.8, geen hoofdsein, dus zal er geen trein stoppen.

Blokken van aankomst:

T70-3, stop/aankomstmelder 1.15, hoofdsein 251 (geen fysiek sein, willekeurig nummer)

T70-4, stop/aankomstmelder 2.6, hoofdsein 68 (geen fysiek sein, willekeurig nummer)

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/921/JbXxIT.jpg) (https://imageshack.com/i/plJbXxITj)

Twee rijwegen dus:

T65 naar T70-3, wisselstraat 63 Groen, remmelder 1.7

T65 naar T70-4, wisselstraat 63 Rood, remmelder 2.5

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/924/bVm4IJ.jpg) (https://imageshack.com/i/pobVm4IJj)

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/923/SXUYzT.jpg) (https://imageshack.com/i/pnSXUYzTj)

Hiermee zijn we aangekomen vlak voor het hoofdstation, de volgende keer zullen we de eerste reis door de automatisering van mijn baan uitgevoerd hebben.

Groet, Anne W

De laatste etappe, van het schaduwstation 70 naar het hoofdstation.

We staan in het schaduwstation te wachten tot de wachttijd voorbij is of dat er een vrij vervolgblok is.

Blokken van vertrek:

T70-3, stop/aankomstmelder 1.15, hoofdsein 251 (geen fysiek sein, willekeurig nummer)

T70-4, stop/aankomstmelder 2.6, hoofdsein 68 (geen fysiek sein, willekeurig nummer)

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/921/JbXxIT.jpg) (https://imageshack.com/i/plJbXxITj)

Blok van aankomst:

T80, stop/aankomstmelder 1,13, hoofdsein (Hp1) 247, aftaksein (Hp2) 180 (nog geen fysiek seinen, willekeurig nummers).

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/924/y3pX5I.jpg) (https://imageshack.com/i/poy3pX5Ij)

Twee rijwegen dus:

T70-3 naar T80, wisselstraat 61 groen, 57 groen na 25 seconden, schakeling stroomloze stuk, remmelder 1,14

T70-4 naar T80, wisselstraat 61 rood, 58 groen na 25 seconden, schakeling stroomloze stuk, remmelder 1,14

In de uitgeschakelde rijweg T700 naar T800 wordt via stuurmelder 1,13 (inderdaad de aankomstmelder in T80) de schakelbare stroomloze stukken via de wisselstraat 57 rood en 58 rood weer spanningsloos gezet.

Bij aankomst in T80 worden de sounds van de soundloks weer aangezet.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/924/RKYb2K.jpg) (https://imageshack.com/i/poRKYb2Kj)

Het blok van aankomst T80 wordt weer blok van vertrek:

T80, stop/aankomstmelder 1,13, hoofdsein (Hp1) 247, aftaksein (Hp2) 180 (nog geen fysiek seinen, willekeurig nummers), t.z.t. komt hier ook een "aangehangen" voorsein bij, waarbij ik dan moet gaan puzzelen met de 0,4 seconden absolute doofheid van de LDT seindecoders, dit voorsein moet de seinbeelden gaan geven van het hoofdseinen in de vervolgblok waar .

De loks 8 (i.v.m. de lengte in relatie tot de lengte van het blok), 36 (i.v.m. het feit dat zijn specifieke vervolgblok bezet kan zijn met de buurtgoederentrein uit de tegengestelde richting, het is beter dat hij dan wacht in het schaduwstation 70), 40, 41 (internationale trein), 50 (i.v.m. de lengte in relatie tot de lengte van het blok) hebben een halteverbod in T80

Halteverboden in het blok na schaduwstations maken ook dat de volgorde van de treinen kan wijzigen, een andere trein gaat dan eerder, wat als voordeel heeft dat de treinenloop afwisselender is.

Blokken van aankomst:

HO1T, stop/aankomstmelder 1,6, hoofdsein (Hp1) 99, (nog geen fysiek sein, willekeurig nummer).

HO3T, stop/aankomstmelder 1,4, hoofdsein (Hp1) 211, aftaksein (Hp2) 92 (nog geen fysieke seinen, willekeurig nummers).

HO3TK (blok voor keertreinen), stop/aankomstmelder 1,4, hoofdsein (Hp1) 212, aftaksein (Hp2) 84 (nog geen fysieke seinen, willekeurig nummers).

HO4T, stop/aankomstmelder 2,10, hoofdsein (Hp1) 207, aftaksein (Hp2) 93 (nog geen fysieke seinen, willekeurig nummers).

HO4TK (blok voor keertreinen), stop/aankomstmelder 2,10, hoofdsein (Hp1) 208, aftaksein (Hp2) 83 (nog geen fysieke seinen, willekeurig nummers).

HO5T, stop/aankomstmelder 3,3, hoofdsein (Hp1) 214, aftaksein (Hp2) 94 (nog geen fysieke seinen, willekeurig nummers).

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/911/WofsB0.jpg) (https://imageshack.com/i/pbWofsB0j)

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/922/18vrvN.jpg) (https://imageshack.com/i/pm18vrvNj)

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/922/lXv43H.jpg) (https://imageshack.com/i/pmlXv43Hj)

We hebben nu een heel rijtje rijwegen vanaf blok T80:

T80 naar HO1T, wisselstraat 21 Groen, remmelder 1,12, de treinen rijden i.v.m. de meegebogen wissels op lage snelheid (Hp2), de treinen 23, 36 en 10 hebben een blokverbod voor HO1T, die moeten naar de sporen 3 of 4 of 5

Op dit spoor rijden dus de treinen 6, 8, 40, 41 en 50, alleen trein 6 heeft een verplichte stop, 8, 40 en 50 mogen doorrijden als de vervolgrijweg vrij is (wat betekent dat er een spoor vrij moet zijn in schaduwstation 10) en trein 41 heeft een halteverbod (wat ook betekent dat er een spoor vrij moet zijn in schaduwstation 10).

Vanzelfsprekend is het zo geregeld dat van de stoomloks, zodra ze beginnen met remmen, de sound wordt uitgezet.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/921/QMN957.jpg) (https://imageshack.com/i/plQMN957j)

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/924/DJWc1w.jpg) (https://imageshack.com/i/poDJWc1wj)

T.z.t. wordt het station uitgebreid met één spoor, wellicht wordt dat een spoor die niet langs een perron loopt, de bedoeling is dan dat de treinen 8, 40 en 50 hier gaan wachten als een vervolgrijweg vanuit HO1T niet beschikbaar is, hiervoor is een software module in ontwikkeling (en ook in test bij mij) die de treinen een tijdelijk blokverbod geven voor blok dat nieuwe blok, zodat eerst een instelbare tijd "gekeken" wordt of er een vervolgrijweg vrijkomt vanuit HO1T (de loks krijgen daar dan een halteverbod), komt die rijweg niet vrij dan gaat de trein naar dat "parkeerspoor".

T80 naar HO3T, wisselstraat 22 Rood, 21 Rood, 23 Groen, 24 Rood, remmelder 3,1, de treinen rijden i.v.m de wisselstraat op lage snelheid (Hp2), de treinen 6, 8, 40, 41 en 50 hebben een blokverbod voor HO3T, die moeten naar spoor 1 en trein 10, die moet naar spoor 3 of 4 "keren" en trein 36, die moet naar spoor 5.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/922/vBt6UR.jpg) (https://imageshack.com/i/pmvBt6URj)

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/922/khdTKK.jpg) (https://imageshack.com/i/pmkhdTKKj)

T80 naar HO3TK (keren), wisselstraat 22 Rood, 21 Rood, 23 Groen, 24 Rood, remmelder 3,1, de treinen rijden i.v.m de wisselstraat op lage snelheid (Hp2), alle treinen behalve trein 10 hebben een blokverbod voor dit blok.

T80 naar HO4T, wisselstraat 22 Rood, 21 Rood, 23 Groen, 24 Groen, 25 Rood, remmelder 2,11, de treinen rijden i.v.m de wisselstraat op lage snelheid (Hp2), de treinen 6, 8, 40, 41 en 50 hebben een blokverbod voor HO3T, die moeten naar spoor 1 en trein 10, die moet naar spoor 3 of 4 "keren" en trein 36, die moet naar spoor 5.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/921/RkSE9t.jpg) (https://imageshack.com/i/plRkSE9tj)

T80 naar HO4TK (keren), wisselstraat 22 Rood, 21 Rood, 23 Groen, 24 Groen, 25 Rood, remmelder 2,11, de treinen rijden i.v.m de wisselstraat op lage snelheid (Hp2), alle treinen behalve trein 10 hebben een blokverbod voor dit blok.

De treinen 23 en 10 kunnen dus naar twee sporen, lijkt in vergelijking met spoor 1 een ruime mogelijkheid, maar spoor 3 en 4 zijn tweerichtingssporen en moeten de sporen delen met het tegengestelde verkeer, de normale stoptrein, natuurlijk lok 10, de twee treinen die vanaf de "berg" komen en ook nog de korte kolentrein als die geen vrije rijweg over spoor 2 krijgt.

T80 naar HO5T, (goederenspoor), wisselstraat 22 Rood, 21 Rood, 23 Groen, 24 Groen, 25 Groen, remmelder 3,2, de treinen rijden i.v.m de wisselstraat op lage snelheid (Hp2), alle treinen behalve trein 36 hebben een blokverbod voor dit blok.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/923/gkjy7L.jpg) (https://imageshack.com/i/pngkjy7Lj)

Alle treinen naar de sporen 3, 4 en 5 hebben een verplichte stop, vanzelfsprekend zijn er rijwegverboden vanuit T80 als de sporen 3, 4 of 5 bezet zijn vanuit de andere richting.

Zo we hebben een complete ronde gereden, ik geloof niet dat ik wat vergeten ben te vermelden, het enige wat er inmiddels gebeurd is, is dat Raptor zeer productief is met nieuwe software modules en ook de firmware, waardoor ik bepaalde zaken anders ben gaan doen en ook nog het e.e.a. moet aanpassen.

De volgende keer ga ik de andere rijrichting doen, in een verkorte beschrijving, want de principes zijn niet anders als in de nu uitgebreid beschreven rijrichting.

Groet, Anne W

Een leuk praktijkvoorbeeldje, ik krijg geregeld mijn drie buurjongens op visite, een tweeling van 7 en de "derde" is 4, met de tweeling gaat het wel goed, maar de "derde" legt zijn vingers nog wel eens op de rails.....

De sneltrein vertrekt vanaf spoor 1 van het hoofdstation, HO1T, naar blok T05, omdat daar een halteverbod is, is ook de rijweg T05 naar T10-1 ingesteld.

Wat gebeurt er: ik zie op het scherm van de Raptor de volgende mededeling verschijnen: "aankomstmelder in blok T05 heeft niet gewerkt", ik zie de sneltrein stoppen voordat hij in blok T05 is aangekomen, ik kijk in "trein posities" en zie dat volgens het systeem de sneltrein is aangekomen in blok T10-1.

Ik vraag waar de "derde" is, hoor zijn stem bij blok T10-1 vandaan komen en trek de conclusie dat hij met zijn vingertjes de aankomstmelder van blok T10-1 geactiveerd heeft.....

Het nuttige van dit soort voorvallen is, dat je je zelf aanleert om te analyseren waarom dingen gebeuren zoals ze gebeuren.

Groet,  Anne W

Het hoofdspoor in de rijrichting "met de klok mee" (M)

Dit verslag wordt een stuk korter als het verslag "tegen de klok in", omdat de principes exact hetzelfde zijn, wel wordt het daardoor een redelijk "duf" verhaal.........

Ik begin met de treinen die in deze richting rijden:

De stoptrein, getrokken door een E04, decodernummer 4, de lok heeft een Märklin/Esu MFX decoder, rijdt op Motorola 28 stappen en heeft een standaard Märklin motor, er hangen drie 3-assige Umbauwagens achter, totale lengte is 85 centimeter.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/922/nw04On.jpg) (https://imageshack.com/i/pmnw04Onj)

De keertrein van/naar het hoofdstation is reeds bekend uit het eerste deel, een E 10.3, decodernummer 10, de lok heeft een standaard Märklin/Esu decoder en rijdt op Motorola 28 stappen, heeft een Märklin SDS motor, er hangen 2 wagons achter, waarvan de achterste een stuurstandrijtuig is, de totale lengte is ruim 70 cm, inmiddels is de trein verlengd met een 4-assige Umbauwagen.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/923/HeteT3.jpg) (https://imageshack.com/i/pnHeteT3j)

De lange goederentrein, getrokken door een E94, decodernummer 19, de lok heeft een Esu V3.0/M4 Lokpilot, rijdt op Motorola 28 stappen en heeft een standaard Märklin motor, er hangen 9 wagons achter, de totale lengte is 165 centimeter.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/922/X2zBng.jpg) (https://imageshack.com/i/pmX2zBngj)

De passagierssneltrein, getrokken door een BR 221, decodernummer 21, de lok heeft een Esu V3.0/M4 Loksound, rijdt op Motorola 28 stappen en heeft een standaard Märklin motor, er hangen vier standaard vier assige rijtuigen en een Speisewagen achter, totale lengte 160 centimeter.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/921/GQ4NcR.jpg) (https://imageshack.com/i/plGQ4NcRj)

De Zwitserse trein, getrokken door een SBB Re 4/4II, decodernummer 44, de lok heeft een standaard Esu V3.0/M4 decoder, rijdt op Motorola 28 stappen en heeft een standaard Märklin motor, er hangen zes "Leichtstahl" wagens achter, totale lengte is ca 170 cm.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/922/KH2Q7g.jpg) (https://imageshack.com/i/pmKH2Q7gj)

De lokale goederentrein, getrokken door een BR 64, decodernummer 64, de lok heeft een Esu V3.5 Loksound en rijdt op Motorola 28 stappen, heeft een Märklin SDS motor, er hangen 6 goederenwagons achter, de totale lengte is 90 centimeter.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/923/I8nOra.jpg) (https://imageshack.com/i/pnI8nOraj)

De kleine kolentrein (bedoeld om kolen weg te halen bij de kolenmijn in Darligen), getrokken door een BR 94.5, decodernummer 71, de lok heeft een Esu V4.0/M4 Loksound, rijdt als test al een poosje op DCC 28 stappen en heeft een Märklin middenmotor, er hangen 6 kolenwagentjes achter, de totale lengte is 95 centimeter.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/922/4BN3Nq.jpg) (https://imageshack.com/i/pm4BN3Nqj)

De test die ik nu doe met de BR 94.5 met het rijden op DCC, en dus de Raptor op multi-protocol Motorola en DCC, heeft geen enkel probleem gegeven, ik merk geen verschillen in rijgedrag, ik ga nu langzaam de andere loks met een Esu decoder ook op DCC zetten en kijken of ik nog steeds geen verschillen in rijgedrag zie.

In het station Darligen komen de twee treinen vanaf het bergstation weer op de hoofdbaan:

De eerste  keertrein van het bergstation is een VT 04.5 dieseltreinstel, decodernummer 38, de trein heeft een standaard Märklin/Esu decoder met sound en rijdt op Motorola 28 stappen, heeft een Märklin SDS motor, de totale lengte is ca. 50 cm

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/924/RNK6cz.jpg) (https://imageshack.com/i/poRNK6czj)

De tweede keertrein van het bergstation is een V 100 diesellok, decodernummer 25 , de lok heeft een oude Märklin 6090X decoder en rijdt op Motorola 27 stappen, heeft een standaard Märklin motor, er hangen twee Silberlingen achter, waarvan de achterste een stuurstandrijtuig is, de totale lengte is wat minder als 70 cm.

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/922/UJcjfv.jpg) (https://imageshack.com/i/pmUJcjfvj)

De vertreksporen uit het hoofdstation:

HO2M, stop/aankomstmelder 3,7, hoofdsein 102 (willekeurig nummer, nog geen fysiek sein geplaatst), aftaksein i.v.m. scherpe bocht en meegebogen wissels 88 (willekeurig nummer, nog geen fysiek sein geplaatst), of er ook een aangehangen voorsein bij komt, moet ik nog beslissen

Van dit spoor vertrekt de passagierssneltrein na een wachttijd, ook de lange goederentrein kan er vandaan vertrekken als hij niet in één keer door kan rijden omdat er geen vrij spoor is in schaduwstation 70.

De Zwitserse trein heeft halteverboden in het inrijspoor, HO2M en het uitrijspoor, zodat hij altijd door het station rijdt.

De kleine kolentrein rijdt soms ook over spoor 2, hij heeft een in tijd gelimiteerd blokverbod voor spoor 3 of 4 en een halteverbod in HO2M, zodat er door Raptor eerst gekeken wordt of hij door kan rijden over spoor 2 en als dat niet zo is, hij naar spoor 3 of spoor 4 gaat.

Alle b.g. treinen hebben een blokverbod voor de sporen 3, 4 en 5.

HO3M, stop/aankomstmelder 3,1, hoofdsein 212 (willekeurig nummer, nog geen fysiek sein geplaatst), aftaksein i.v.m. afbuigende en meegebogen wissels 89 (willekeurig nummer, nog geen fysiek sein geplaatst), of er ook een aangehangen voorsein bij komt, moet ik nog beslissen.

HO4M, stop/aankomstmelder 2.11, hoofdsein 208 (willekeurig nummer, nog geen fysiek sein geplaatst), aftaksein i.v.m. afbuigende en meegebogen wissels  90 (willekeurig nummer, nog geen fysiek sein geplaatst), of er ook een aangehangen voorsein bij komt, moet ik nog beslissen.

Van deze twee sporen vertrekt de stoptrein en, indien de kleine kolentrein niet over spoor 2 kon/mocht rijden, de kleine kolentrein.

HO3TK, stop/aankomstmelder 1,4, hoofdsein 212 (willekeurig nummer, nog geen fysiek sein geplaatst), aftaksein i.v.m. afbuigende en meegebogen wissels  89 (willekeurig nummer, nog geen fysiek sein geplaatst), of er ook een aangehangen voorsein bij komt, moet ik nog beslissen, natuurlijk krijgen de treinen een opdracht om de rijrichting om te keren voordat ze vertrekken.

HO4TK, stop/aankomstmelder 2,10, hoofdsein 208 (willekeurig nummer, nog geen fysiek sein geplaatst), aftaksein i.v.m. afbuigende en meegebogen wissels  90 (willekeurig nummer, nog geen fysiek sein geplaatst), of er ook een aangehangen voorsein bij komt, moet ik nog beslissen, natuurlijk krijgen de treinen een opdracht om de rijrichting om te keren voordat ze vertrekken.

Van deze twee sporen vertrekken de keertreinen van/naar het bergstation en de keertrein van/naar het hoofdstation nadat zij zijn binnen gekomen vanuit de rijrichting "tegen de klok in".

HO5M, stop/aankomstmelder 3,2, hoofdsein 220 (willekeurig nummer, nog geen fysiek sein geplaatst), aftaksein i.v.m. afbuigende en meegebogen wissels  91 (willekeurig nummer, nog geen fysiek sein geplaatst), of er ook een aangehangen voorsein bij komt, moet ik nog beslissen, van dit spoor vertrekt de lokale goederentrein.

Het blok van aankomst voor al deze stationssporen in M80, stop/aankomstmelder 2,1, geen remmelder, geen hoofdsein zodat alle treinen er niet zullen stoppen (zodra ik voorseinen ga installeren moet dat veranderen en moeten alle treinen een halteverbod in M80 krijgen).

Wisselstraten naar M80:

HO2M: 22 groen, 23 rood.
HO3M en HO3TK: 24 rood, 23 groen, 22 groen
HO4M en HO4TK: 24 groen, 23 groen, 22 groen, 25 rood
HO5M: 25 groen, 24 groen, 23 groen, 22 groen, het wissel direct na HO5M is nog niet aangesloten.

Alle wissels schakelen steeds 1 seconde na elkaar.

Het blok M80 wordt vanzelf weer blok van vertrek naar de blokken M70-1 en M70-2

M70-1, stop/aankomstmelder 2,3, hoofdsein 66 (willekeurig nummer, geen fysiek sein geplaatst), remmelder 2,2, wissel vanuit M80: 62 rood.

M70-2, stop/aankomstmelder 1,1, hoofdsein 249 (willekeurig nummer, geen fysiek sein geplaatst), remmelder 1,10, wissel vanuit M80: 62 groen.

De blokken M70-1 en M70-2 worden vanzelf weer de blokken van vertrek naar blok M65.

Alle treinen hebben een verplichte wachttijd in deze blokken.

M65, stop/aankomstmelder 2,4, geen hoofdsein, dus de treinen zullen niet stoppen in M65, dus ook geen remmelder.

Wisselstraat vanuit M70-1: 64 rood, 59 groen na 30 seconden (zet spanning op het spanningsloze stuk)

Wisselstraat vanuit M70-2: 64 groen, 60 groen na 30 seconden (zet spanning op het spanningsloze stuk)

De spanningsloze stukken worden weer spanningsloos gemaakt door de stuurmelder 2,4 in de uitgeschakelde rijweg 700 naar 600.

Omdat ik in een ander schaduwstation aan het hobbyen ben omdat het nuttige stuk tussen het inrijwissel en het stroomloze stuk één centimeter te kort is voor een bepaalde trein, ben ik me gaan verdiepen in de software module "Aankomst-acties" (55G - 1.0), wat niets anders is als het schakelen van een magneetartikel bij de aankomst van een trein, deze mogelijkheid kan ik dus ook gebruiken i.p.v. de stuurmelder.

Het blok M65 wordt vanzelf weer blok van vertrek naar de blokken M 60-4 en M60-5

M60-4, stop/aankomstmelder 3,5, hoofdsein 243 (willekeurig nummer, geen fysiek sein geplaatst), remmelder 1,5, wissel vanuit M65: 125 rood.

M60-5, stop/aankomstmelder 2,15, hoofdsein 244 (willekeurig nummer, geen fysiek sein geplaatst), remmelder 2,12, wissel vanuit M65: 125 groen.

De blokken worden vanzelf weer blokken van vertrek naar:

Voor de doorgaande treinen in het komende station Darligen: M50H1, stop/aankomstmelder 3,4, hoofdsein Hp0/Hp1 242 (willekeurig nummer, nog geen fysiek sein geplaatst), remmelder 3,8

Voor de stoptreinen in het komende station Darligen: M50H2, stop/aankomstmelder 3,4, hoofdsein Hp0/Hp1 242 (willekeurig nummer, nog geen fysiek sein geplaatst), hoofdsein Hp0/Hp2 164 (willekeurig nummer, nog geen fysiek sein geplaatst), remmelder 3,8

Ik heb voor het station Darligen een afwijkend seinsysteem, een Hp2 sein heeft de betekenis: verwacht een afbuigende wissel of dat het volgende sein op onveilig staat.

Alle treinen hebben een verplichtte wachttijd in M60-4 en M60-5, de sneltreinen hebben een halteverbod in alle blokken tot het volgende schaduwstation (30), de lange goederentrein heeft geen halteverbod in M50H1, alle "lange" treinen hebben een blokverbod voor M50H2 en alle stoptreinen hebben een blokverbod voor M50H1

Wisselstraat vanuit M60-4: 131 groen, 142 groen na 35 seconden (zet spanning op het spanningsloze stuk)

Wisselstraat vanuit M60-5: 131 rood, 141 groen na 35 seconden (zet spanning op het spanningsloze stuk)

De spanningsloze stukken worden weer spanningsloos gemaakt door de stuurmelder 3,8 in de uitgeschakelde rijweg 600 naar 500.

Het blok M50H1 wordt vanzelf weer blok van vertrek naar DA2M1, dit is spoor 2 van het station Darligen, stop/aankomstmelder 5,10, hoofdsein Hp0/Hp1 55, afsluitsein 56 (gaat automatisch mee met het hoofdsein), 5,8, ingaande wissel 15 groen.

Het blok M50H2 wordt vanzelf weer blok van vertrek naar DA2M2, dit is spoor 2 van het station Darligen, stop/aankomstmelder 5,10, hoofdsein Hp0/Hp1 55, afsluitsein 56 (gaat automatisch mee met het hoofdsein), 5,8, ingaande wissel 15 groen.

De stoptreinen maken een stop in het station Darligen, ook de lokale goederentrein en de korte kolentrein, ook komen in station Darligen de twee treinen vanuit het bergstation St. Niklaus weer op de hoofdlijn (wordt een apart hoofdstuk).

De blokken DA2M1 en DA2M2 worden vanzelf weer blokken van vertrek naar blok M40, stop/aankomstmelder 5,2, geen hoofdsein dus zal er geen trein stoppen, dus ook geen remmelder, wissel 18 groen (is een "rangeer" wissel)

Het automatiseren van een modelspoorbaan is een zich herhalende bezigheid, dus blok M40 wordt vanzelf weer blok van vertrek naar:

M30-1, stop/aankomstmelder 6,7, hoofdsein 246 (willekeurig nummer, geen fysiek sein geplaatst), remmelder 6,6, wissel vanuit M40: 41 groen.

M30-2, stop/aankomstmelder 6,2, hoofdsein 226 (willekeurig nummer, geen fysiek sein geplaatst), remmelder 6,1, wissel vanuit M40: 41 rood.

Alle treinen hebben een verplichte wachttijd in deze blokken.

En deze twee blokken worden weer blokken van vertrek naar blok M25, stop/aankomstmelder 5,16, geen hoofdsein dus zal er geen trein stoppen, dus ook geen remmelder (blok M25 is een tussenblokje, bedoeld om het achterliggende blok weer zo snel mogelijk vrij te hebben voor achteropkomend verkeer), in blok M25 staat wel het voorsein voor het volgende hoofdsein, decodernummer 111.

M30-1, wisselstraat: 42 groen, 77 rood na 35 seconden (zet spanning op het stroomloze stuk)

M30-2, wisselstraat: 42 rood, 78 rood na 35 seconden (zet spanning op het stroomloze stuk)

De stuurmelder 5,16 in de uitgeschakelde rijweg 300 naar 250 zet de stroomloze stukken weer spanningsloos en doet de bomen van de overweg in het volgende blok dicht, decodernummer 86.

Blok M25 is het laatste blok voor het paradebaanvak, zoals eerder is gebleken is het paradebaanvak net te kort voor een mooie remming van de snelle treinen mocht het sein aan het einde van het paradebaanvak op onveilig staan, een aantal treinen vertrekt dan ook uit M30-1 en M30-2 op een iets lagere snelheid.

Bij aankomst op de stop/aankomstmelder van blok M25 wordt die snelheidsbeperking opgeheven en zullen de treinen doortrekken......tenzij het sein aan het eind van het paradebaanvak op onveilig staat, want de b.g. stop/aankomstmelder is ook de remmelder, dus in dat geval begint de remming.

Blok M25 wordt weer blok van vertrek naar blok M20 (het paradebaanvak), stop/aankomstmelder 5,15, hoofdsein 109, geen wissels, remmelder 5,16

De internationale trein heeft in blok M20 een halteverbod en zal dus alleen uit M30-1 en M30-2 vertrekken als hij een vrije rechtstreekse rijweg heeft naar het volgende schaduwstation (10)

Blok M20 wordt weer blok van vertrek naar blok M10-3 en M10-4

M10-3, stop/aankomstmelder 3,12, hoofdsein 215 (willekeurig nummer, geen fysiek sein geplaatst), remmelder 3,13, wissel vanuit M20: 46 groen.

M10-4, stop/aankomstmelder 4,16, hoofdsein 210 (willekeurig nummer, geen fysiek sein geplaatst), remmelder 6,14, wissel vanuit M20: 46 rood.

Via stuurmelder 5,9 in de uitgeschakelde rijweg M200 naar M100 worden de bomen van de spoorwegovergang weer open gedaan.

We beginnen het eindpunt te naderen, M10-3 en M10-4 worden weer blokken van vertrek naar M05, het inrijspoor van het hoofdstation, de eerste schiftingen vinden hier al plaats: de lokale goederentrein mag niet vertrekken als spoor 5 in het station bezet is en heeft een halteverbod in M05 en de internationale trein heeft halteverboden voor alle blokken tot het volgende schaduwstation (70)

M05, stop/aankomstmelder 1,2, hoofdsein Hp0/Hp1 97, (willekeurig nummer, nog geen fysiek sein geplaatst), hoofdsein Hp0/Hp2 96 (willekeurig nummer, nog geen fysiek sein geplaatst).

M10-3 naar M05, wisselstraat 47 rood, 79 groen na 20 seconden (spanning op het stroomloze stuk), remmelder 1,3

M10-4 naar M05, wisselstraat 47 groen, 52 rood na 20 seconden (spanning op het stroomloze stuk), remmelder 1,3

De stuurmelder 1,3 zet in de uitgeschakelde rijweg M100 naar M050 de stroomloze stukken weer spanningsloos.

De laatste rijwegen in de hoofdlijn "met de klok mee", M05 wordt weer (een aantal) blok van vertrek naar:

HO2M, stop/aankomstmelder 3,7, wisselstraat 31 groen, remmelder 1,16, deze rijweg wordt gebruikt door de sneltrein, de internationale trein, de lange goederentrein en indien hij door kan rijden, de korte kolentrein, die heeft een halteverbod in HO2M, een tijdelijk blokverbod voor de sporen 3 en 4 en een blokverbod voor spoor 5, als het te lang duurt voordat de doorgaande rijweg over spoor 2 vrijkomt, gaat de trein naar spoor 3 of 4 en kan achteropkomend verkeer hem inhalen.

De sneltrein, de internationale trein en de lange goederentrein hebben blokverboden voor alle blokken in de sporen 3,
4, en 5

HO3M en HO3MK, stop/aankomstmelder 3,1, wisselstraat 31 rood, 29 rood, remmelder 1,4, deze rijweg wordt gebruikt door de stoptrein, de korte kolentrein (indien hij niet over spoor 2 mag), de keertrein (HO3MK) en de beide treinen die van het bergstation gekomen zijn (HO3MK), al deze treinen hebben een blokverbod voor de blokken in spoor 2 en 5

HO4M en HO4MK, stop/aankomstmelder 2,11, wisselstraat 31 rood, 29 groen, 30 rood, remmelder 2,10, deze rijweg wordt gebruikt door de stoptrein, de korte kolentrein (indien hij niet over spoor 2 mag), de keertrein (HO4MK) en de beide treinen die van het bergstation gekomen zijn (HO4MK), al deze treinen hebben een blokverbod voor de blokken in spoor 2 en 5

HO5M, stop/aankomstmelder 3,2, wisselstraat 31 rood, 29 groen, 30 groen, de wissel vlak voor HO5M is nog niet aangesloten, remmelder 3,3, deze rijweg wordt gebruikt voor de lokale goederentrein, die een blok verbood heeft voor de blokken in spoor 2,3 en 4.

Dit (duffe) stuk is nu weer beschreven, maar dat was nodig voor de compleetheid, in de volgende aflevering ga ik beginnen aan de bergsporen, interessant om dat dat enkelspoor is en wat ook mooie foto's oplevert.

Groet, Anne W

Op 22 mei 2016 heb ik deze serie artikelen afgesloten met de zin: "in de volgende aflevering ga ik beginnen aan de bergsporen, interessant om dat dat enkelspoor is en wat ook mooie foto's oplevert".

Kort gezegd, van dat voornemen is niets terecht gekomen, ik heb het afgelopen seizoen gebruikt om verder te bouwen aan de stad op mijn baan, zie vanaf https://forum.3rail.nl/index.php?topic=6647.2050 en het uitbreiden van het hoofdstation met een 6e doorgaand spoor.

Van het verkeer in het station heb ik een logboek van 35 minuten gemaakt wat hier onder beschreven is en wat me een mooie afsluiting lijkt van deze serie artikelen.

Voor de goede orde en begrip:

De zuidelijke uit- en ingang

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/924/wprXVd.jpg) (https://imageshack.com/i/powprXVdj)

De noordelijke uit- en ingang

(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/924/T1L35z.jpg) (https://imageshack.com/i/poT1L35zj)

Het station heeft nu 6 sporen, een 7e komt in de toekomst

"M" betekent rijrichting met de klok mee

"T" betekent rijrichting tegen de klok in

Dus  de toevoeging van deze toevoeging aan het spoornummer zal duidelijk zijn, er zijn wel twee speciale spoornamen:

TK: trein komt binnen in de richting "tegen de klok in", maar zal keren bij vertrek en dus rijden in de richting "met de klok mee"

MK: trein komt binnen in de richting "met de klok mee", maar zal keren bij vertrek en dus rijden in de richting "tegen de klok in"

T05 is het uitrijspoor in de richting "tegen de klok in" (noord) en voert naar schaduwstation 10

M80 is het uitrijspoor in de richting "met de klok mee" (zuid) en voert naar schaduwstation 70

Het logboek start om 11.35.00, op dat moment staat alleen trein 6, sneltrein, op spoor 1T

11.35.55: trein 10, keerstoptrein, binnen op spoor 4MK
11.35.55: trein 6, sneltrein, vertrekt naar blok T05
11.36.55: trein 64, buurtgoederentrein, binnen op spoor 6M
11.37.05: trein 50, lange goederentrein, binnen op spoor 1T
11.37.10: trein 50, lange goederentrein, vertrekt naar blok T05
11.37.50: trein 44, internationale trein, komt door via spoor 2M naar blok M80
11.38.25: trein 64, buurtgoederentrein, vertrekt naar blok M80
11.38.50: trein 21, sneltrein, binnen op spoor 2M
11.38.55: trein 41, TEE, komt door via spoor 1T naar blok T05
11.39.40: trein 21, sneltrein, vertrekt naar blok M80
11.40.00: trein 4, stoptrein, binnen op spoor 3M
11.40.15: trein 40, Forumwagontrein, komt door via spoor 1T naar blok T05
11.40.55: trein 19, lange goederentrein, komt door via spoor 2M naar blok M80
11.41.15: trein 8, lange kolentrein, komt door via spoor 1T naar blok T05
11.41.50: trein 25, bergstoptrein, binnen op spoor 5 MK
11.42.10: trein 10, keerstoptrein, vertrekt naar T05
11.42.25: trein 36, buurtgoederentrein, binnen op spoor 6T
11.42.35: trein 4, stoptrein, vertrekt naar M80
11.43.10: trein 6, sneltrein, binnen op spoor 1T
11.43.55: trein 71, korte kolentrein, binnen op spoor 4M
11.43.55: trein 6, sneltrein, vertrekt naar blok T05
11.44.20: trein 23, stoptrein, binnen op spoor 3T
11.44.25: trein 71, korte kolentrein, vertrekt naar blok M80
11.44.45: trein 23, stoptrein, vertrekt naar T05
11.45.05: trein 50, lange goederentrein, binnen op spoor 1T
11.45.55: trein 36, buurtgoederentrein, vertrekt naar blok T05
11.47.05: trein 25, bergstoptrein, vertrekt naar blok T05
11.47.10: trein 40, Forumwagontrein, binnen op spoor 4T
11.48.15: trein 44, internationale trein, komt door via spoor 2M naar blok M80
11.48.20: trein 50, lange goederentrein, vertrekt naar blok T05
11.49.15: trein 64, buurtgoederentrein, binnen op spoor 6M
11.49.20: trein 8, lange kolentrein, komt door via spoor 1T naar blok T05
11.49.45: trein 64, buurtgoederentrein, vertrekt naar blok M80
11.50.25: trein 21, sneltrein, binnen op spoor 2M
11.50.55: trein 41, TEE, komt door via spoor 1T naar blok T05
11.51.00: trein 21, sneltrein, vertrekt naar blok M80
11.51.35: trein 40, Forumwagontrein, vertrekt naar blok T05
11.52.25: trein 19, lange goederentrein, binnen op spoor 2M
11.52.50: trein 10, keerstoptrein, binnen op spoor 4TK
11.52.55: trein 19, lange goederentrein, vertrekt naar blok M80
11.53.25: trein 4, stoptrein, binnen op spoor 5M
11.53.40: trein 6, sneltrein, binnen op spoor 1T
11.54.30: trein 23, stoptrein, binnen op spoor 3T
11.54.30: trein 71, korte kolentrein, binnen op spoor 6M
11.54.40: trein 6, sneltrein, vertrekt naar blok T05
11.55.15: trein 23, stoptrein, vertrekt naar T05
11.56.25: trein 50, lange goederentrein, komt door via spoot 1T naar blok T05
11.56.30: trein 44, internationale trein, komt door via spoor 2M naar blok M80
11.57.05: trein 4, stoptrein, vertrekt naar M80
11.58.00: trein 71, korte kolentrein, vertrekt naar blok M80
11.58.40: trein 21, sneltrein, binnen op spoor 2M
11.58.50: trein 41, TEE, komt door via spoor 1T naar blok T05
11.59.40: trein 64, buurtgoederentrein, binnen op spoor 6M
12.00.35: trein 21, sneltrein, vertrekt naar blok M80
12.00.40: trein 8, lange kolentrein, komt door via spoor 1T naar blok T05
12.01.00: melding dat trein 19, lange goederentrein, niet aangekomen is in blok M05, bij  controle bleek dat de lok geen spanning kreeg in blok M10-3, duwtje.
12.02.20: trein 19, lange goederentrein, binnen op spoor 2M
12.02.40: trein 40, Forumwagontrein, komt door via spoor 1T naar blok T05
12.02.55: trein 19, lange goederentrein, vertrekt naar blok M80
12.03.15: trein 38, bergstoptrein, binnen op spoor 5MK
12.03.55: trein 64, buurtgoederentrein, vertrekt naar blok M80
12.04.10: trein 10, keerstoptrein, binnen op spoor 3MK (ik heb geen vermelding dat trein 10 is vertrokken uit spoor 4TK, dus dat zal gebeurd zijn toen ik trein 19 een duwtje ben gaan geven.
12.04.30: trein 38, bergstoptrein vertrekt naar blok T05
12.04.40: trein 6, sneltrein, binnen op spoor 1T
12.05.35: trein 6, sneltrein, vertrekt naar blok T05
12.05.45: trein 36, buurtgoederentrein, binnen op spoor 6T
12.06.30: trein 23, stoptrein, binnen op spoor 4T
12.06.35: trein 10, keerstoptrein, vertrekt naar blok T05
12.07.25: trein 4, stoptrein, binnen op spoor 5M
12.08.15: trein 44, internationale trein, komt door via spoor 2M naar blok M80
12.08.20: trein 41, TEE, komt door via spoor 1T naar blok T05
12.09.15: trein 8, lange kolentrein, komt door via spoor 1T naar blok T05
12.09.25: trein 71, korte kolentrein, komt door via spoor 2M naar blok M80

En toen was mijn velletje papier vol met 2 kolommen en ben ik gestopt met het bijhouden van het logboek.

Als afsluiting een kwiz vraag: hoeveel verschillende treinen komen nu in dit station?

Groet, Anne W