ik kwam dit tegen terwijl ik op zoek was naar een goedkoop start toestelletje voor het zelf etsen van printjes...
http://www.gotron.be/solderen/print/ets/etstank-met-verwarmingselement-pomp.html
Kan iemand me vertellen of dit de moeite waard is om mee te beginnen , of dat ik misschien beter iets zwaarder/duurder ga kijken ?
Ik vermoed dat ik ook nog een UV blichtings toestel zal nodig hebben voor het voorbereiden van de printjes ?
En dan de nodige ets producten (FeCl3 standaard ?)
Hoe lang gaat dat etsmiddel ongeveer mee, en mag je dat gewoon in de tank laten staan ans het niet in gebruik is of elke keer weer in de fles ?
Alvast merci !
Dani
Heb er al 2 versleten van die Velleman etsbakjes... Zeker OK voor de prijs maar als je ze laat vallen zijn ze kapot. :D (andere ook trouwens)
Pompje 1 keer kapot gegaan, verwarmingselement 2 keer.
Etsmiddel niet laten staan want 't vervliegt en maakt de ruiten vuil. Etsmiddel kan lang meegaan maar hoe "verser", hoe "sneller" het resultaat... beetje gelijk frietvet > eigen keuze!
UV-bak zelf gemaakt....
Wat zijn dan de ervaringen met de groepsaankoop van zo'n estset die Gerolf heeft geregeld
Daar zou dan ook al eens wat reklame voor gemaakt mogen worden
@dirk : thanks, daar heb ik wat aan. "vers" etsmiddel is vanzelfsprekend beter, maar hoe weet je wanneer je moet verversen ? En dan bedoel ik niet als het helemaal gesatureerd is en troebel... gewoon om een idee te hebben van hoeveel printjes je etst met een "lading" etsmiddel. ik ben er me terdege van bewust dat de grootte van de print hier een rol speelt, alsook het en-kelzijdig of dubbelzijdig etsen, en zeker niet in het minst de hoeveelheid koper je weg etst (dus hoeveel "lege ruimte" op je print)... maar een richtcijfer zou leuk zijn.
Ik gebruik 50% water, 25% zoutzuur en 25% haarblondeermiddel.
Opwarmen in de microgolfoven (20 sec.).
Je mag er wel niet boven hangen vanwege de dampen maar verder goedkoop en snel werkend.
De UV-bak heb ik gefreesd en voorzien van UV-LED's (zie mijn site www.verbandt.be --> Projectent --> diverse projecten --> UV-lichtbak)
Greets,
Dirk
Een etsbak kan je perfect en goedkoop maken door een glazen bakje te laten snijden (in Brico bijv.) en het glas met doorschijnend Tec7 te lijmen.
Als verwarmingselement, thermometer en luchtbelblazer in diezelfde Brico eens langs het vis/aquarium-materiaal langsgaan.
Hoedanook heel wat goedkoper dan de bovenste aanbieding.
ter inspiratie: mijn lichtbak, gemaakt uit plastic plaat 5mm. Een TL UV lamp, een timer uit bouwpakket. Schuif beveiligd met microswitch want naar zo'n straf UV licht kijken is niet gezond.
(http://i1059.photobucket.com/albums/t422/huugooke/UVbak_zps46f5ca37.jpg) (http://s1059.photobucket.com/user/huugooke/media/UVbak_zps46f5ca37.jpg.html)
Het is de moeite als je morgen wil beginnen met etsen. Anders is zelf maken een betere optie. Tripje langs de aquariumwinkel en brico en een weekendje prullen.
FeCl3 wordt niet slecht. Met een scheut zoutzur en peroxide erin gaat het nog langer mee. De laatste keer heb ik persulfaat gekocht omdat ze niet genoeg FeCl3 hadden om mijn bak te vullen (voor 3 liter heb je 1.5kg nodig). Gaat ook goed, minder smerig dat wel.
Lichtbak is ook simpele zelfbouw. Mijn exemplaar staat hier ergens op het forum. Gaat beter nu ik de glazen een gewassen heb :)
dat zal ik zeker eens overwegen, die zelfbouw.
Het is niet dat ik vanavond nog mijn eerste printje wil maken, gewoon in de toekomst misschien.
bedankt voor al de tips en informatie, mannen.
Ik zal eens kijken of ik een fototoestel heb dat werkt en mijn etsbak constructie hier zetten.
Citaat van: Havoc op 19 september 2014, 16:25:18 PM
Ik zal eens kijken of ik een fototoestel heb dat werkt en mijn etsbak constructie hier zetten.
Gij zwanzer gij! ;D
Met dat gedoe met die pompjes, is dat echt nodig? Ik stak dat gewoon op zijn kant in een bak en liet de natuur zijn gang gaan. Of gaat dat weer vlugger?
Dat gaat vlugger en je hebt minder onderetsing. Geen ramp als je een printje moet maken met componenten van voor WOII maar voor SMD niet aan te raden.
Ik zwans niet. Fototoestellen met film genoeg, maar digitale die werken en waarvan de batterij opgeladen is dat is een ander probleem.
Citaat van: Havoc op 19 september 2014, 18:48:20 PM
Dat gaat vlugger en je hebt minder onderetsing. Geen ramp als je een printje moet maken met componenten van voor WOII maar voor SMD niet aan te raden.
Ik zwans niet. Fototoestellen met film genoeg, maar digitale die werken en waarvan de batterij opgeladen is dat is een ander probleem.
1.Moet toegeven dat ik daar wel af en toe in roerde, en dat van WOII vind ik wel wat cassant! Neem dan de eerste Golfoorlog!
2.Batterij opladen duurt 10 minuten; voor die paar foto's is dat genoeg.
UV bak en fotogevoelige plaat zijn overbodig als je een laserprinter hebt (toner transfer methode). Print afdrukken op fotopapier (mag inkjet papier zijn) op de laser met contrast op maximum. Papier (bedrukte kant) tegen blanke koperplaat en strijkijzer erop (heetste stand) gedurende 10 minuten heel hard aandrukken. De toner is in feite plastic en kleeft nu aan het koper. Het boeltje in lauw water leggen en dan stilletjes het papier eraf pulken. Daarna gewoon etsen...
Als etsmiddel gebruikte ik liever amoniumpersulfaat, werkt veel beter dan FeCl3. En als de oplossing diepblauw werd was ie uitgewerkt. Persulfaat was zo krachtig dat je geen pomp en verwarming nodig had. Werkte perfect bij kamertemperatuur; als de oplossing aan z'n einde kwam, hielp het om het wat op te warmen (40-50°).
Heb vroeger altijd zo gewerkt, tot ik een CNC ter beschikking had...
We zijn zelfbouwers dus, wat bricoleren en je bent er goedkoop van af:
een lichtbak, maar voor de helft operationeel. Ik had grootse plannen, maar ja het is nu net de bedoeling het kleiner te maken ...
(https://lh6.googleusercontent.com/-midPzbPMMCk/VByOVWqLLCI/AAAAAAAAAV4/ZcsC_2YZJo4/w648-h389-no/lichtbak.jpg)
Een simpel verstekbakje om de printjes op maat te maken.
(https://lh4.googleusercontent.com/-wHKkrMR7hLk/VByOVallw9I/AAAAAAAAAWE/2MrtfiekKKU/w648-h389-no/verstekbak.png)
Een etsbak, het ijzer daaronder is een verwarmingselement die het etsvloeistof tot op 50 graden brengt. Het plastiek bakje is van de chinees en wegwerp na gebruik.
(https://lh5.googleusercontent.com/-8C8kfy-_7dE/VByOVUwyYhI/AAAAAAAAAWA/rxz6OtUwccE/w648-h389-no/etsbak.png)
Geert
creatief zijn we wel :-)
Fototoestel gevonden :) Enfin het is allemaal simpel spul.
Lichtbak is al een oudje, die gaat naar zijn 20 jaar. Gewoon 8mm spaanplaat, 4 UV TL buizen (UV leds bestonden nog niet toen) telkens 2 in serie met een echte ballast en 110V starters. Afstand tot glasplaat (3mm) gelijk aan de afstand tussen de buizen. Nogal zwak eigenlijk, heb ongeveer 9 minuten nodig voor een pcb te belichten.
(http://users.skynet.be/sb262617/forum_msm/lichtbak_open.jpg)
Etstank is recent, begin dit jaar. Gewoon 6mm polystyreen van de Brico met een cirkelzaag en fijn zaagblad (geen widia) gezaagd. Aan elkaar gekleefd met Faller Contacta (met dat fijn metalen buisje) en daarna versterkt met polymeer lijm in zo'n spuittube. Het laatste paneel zit er enkel met die polymeerlijm in. Verwarming is uit de Tom&Co aquarium afdeling, 200W element. Even de top eraf geprutst en afgeregeld met proper water op 45°C en een uurtje of 2 laten staan warmen. Houdt nog altijd in elkaar. Bruissteentje uit dezelfde afdeling. Ook zo'n setje met koppelstukjes, kraantje en slang gekocht. En die boel zit ook met die polymeerlijm geplakt voor het laatste paneel erop ging. Die zuignappen betrouwde ik niet en er is dus een extra bevestiging met spanband.
Afmetingen zijn 300x220x70. Met 3 liter staat dat juist tot aan het streepje op het verwarmingselement.
Voor lucht door te blazen gebruik ik zo'n airbrushcompressortje uit een goedkope airbrush set. Met geschikt daarvoor dan om te airbrushen denk ik.
(http://users.skynet.be/sb262617/forum_msm/etsbak_sm.jpg)
Ik zie altijd die UV installaties verschijnen... Heeft dan nog niemand hier de laserjet toner transfermethode geprobeerd? Geen gedoe meer met flichtgevoelige platen...
Citaat van: Sattrickske op 20 september 2014, 20:28:54 PM
...Heeft dan nog niemand hier de laserjet toner transfermethode geprobeerd? Geen gedoe meer met flichtgevoelige platen...
Ooit zelfs eens een draadje over opgestart: http://forum.modelspoormagazine.be/index.php/topic,13257.msg159856.html#msg159856
Citaat van: PeterC op 20 september 2014, 20:35:52 PM
Citaat van: Sattrickske op 20 september 2014, 20:28:54 PM
...Heeft dan nog niemand hier de laserjet toner transfermethode geprobeerd? Geen gedoe meer met flichtgevoelige platen...
Ooit zelfs eens een draadje over opgestart: http://forum.modelspoormagazine.be/index.php/topic,13257.msg159856.html#msg159856
Ik had het kunnen weten dat jij dat al wel zou geprobeerd hebben ;) en met resultaat!
Trouwens als je nog achter goed papier zoekt: ik gebruikte inkjet fotopapier van de Aldi dat gaat ook door m'n laserprinter. Maar mijn strijkijzer stond wel op maximum (waarschijnlijk omdat dat fotopapier dikker is).
Patrick, ik zou de draad even terug moeten ophalen, maar tegenwoordig maak ik een ontwerpje in Lochmaster (http://www.abacom-online.de/uk/html/lochmaster.html) en bouw mijn schakelingen terug op strokenprint.
Ik weet het: het is quick and dirty en heb al problemen ondervonden door te weinig isolatie gaten te boren in de strips en de bevestigingsschoeven van de printplaatjes geven soms een (kort)sluiting.
@Patrick: ik gebruikte in het verleden het bekende (en goedkope) HEMA-fotopapier.
Het lukte prima maar sinds ik een uv-ledbakje gemaakt heb zijn ze toch nog veel professioneler. Misschien iemand die er eentje heeft en wil uitlenen ? Of in een club eentje maken ?
Neen, nooit de toner methode geprobeerd. Eigenlijk vooral omdat ik mijn lichtbak en etsen "ken" en dus weet wat ik kan doen en waar ik niet moet aan beginnen.
EDIT: hoe is die methode trouwens voor dubbelzijdige printen? Voor belichten is dat simpel, je kan de films uitlijnen voor je belicht. Maar met die toner zie ik niet direct hoe dat te doen. En ik gebruik steeds dubbelzijdige printen.
Citaat van: Havoc op 21 september 2014, 12:05:35 PM
EDIT: hoe is die methode trouwens voor dubbelzijdige printen? Voor belichten is dat simpel, je kan de films uitlijnen voor je belicht. Maar met die toner zie ik niet direct hoe dat te doen. En ik gebruik steeds dubbelzijdige printen.
Dat was heel simpel...
Op beide
prints geprinte layouts zet je een paar centreer gaatjes (gewone pads met een gat van 0.5mm). Na het printen op de laser prik je met een speld door die centreer gaatjes. Leg de papieren tegenover mekaar en stop de speldjes in de gaten. Aan één zijde (twee mag ook, drie wordt lastig) plak je een stukje overschot print tussen beide bedrukte fotopapieren om de juiste asftand te hebben. Controleer nog eens of je speldjes nog recht zetten en neem dan de speldjes weg en schuif je print ertussen. En dan strijken maar...
Citaat van: PeterC op 20 september 2014, 22:12:03 PM
Patrick, ik zou de draad even terug moeten ophalen, maar tegenwoordig maak ik een ontwerpje in Lochmaster (http://www.abacom-online.de/uk/html/lochmaster.html) en bouw mijn schakelingen terug op strokenprint.
Sinds ik een CNC heb gaan alle ontwerpen soms eerst via een breadboard (als ik twijfel aan de werking), dan direct in Eagle en frezen op de CNC.
Citaat van: dirver op 20 september 2014, 23:04:03 PM
@Patrick: ik gebruikte in het verleden het bekende (en goedkope) HEMA-fotopapier.
Het lukte prima maar sinds ik een uv-ledbakje gemaakt heb zijn ze toch nog veel professioneler. Misschien iemand die er eentje heeft en wil uitlenen ? Of in een club eentje maken ?
Eens de toner transfer methode op punt stond, was er geen verschil meer met de prints met UV belichting. Beide waren evengoed. Voordeel van de toner transfer methode was dat je goedkope, blanke koper platen kan gebruiken, dezelfde als die die met de CNC gefreesd worden. De UV methode ging dan iets sneller (belichten, ontwikkelen gaat rapper dan strijken en losweken).
Over die CNC nu even, hoe gaat het daar met dubbelzijdig en zou je daar TSSOP packages mee kunnen doen? Dat zijn van die dingen met 0.5mm pitch en pads van 0.3mm. Moet dus 0.2mm wegfrezen. En baantjes van 0.2 en via's geboord met 0.4? Even om een idee te hebben, dat is wat ik tegenwoordig voor eigen pcb's gebruik.
Bij mij lukt dat, maar m'n CNC is uitgerust met een diepteregelaar; de freeskop volgt elke oneffenheid in het oppervlak. Zonder die diepteregelaar zouden m'n freesjes van 0.1mm 15° gewoon aan diggelen vliegen.
Ik heb al een paar testen gedaan met een QFP van 100 pins en een pitch van 0.5mm (zeer gelijkaardig aan een TSSOP). Deze is zonder problemen gefreesd, maar de serieproductie stuur ik wel naar iTead. Frezen gaat perfect, maar solderen is een ander paar mouwen. Het tin loopt alle kanten op omdat er tussen de pads dikwijls nog koper zit. Met zulke kleine afstanden gebeurt het wel vaker dat tijdens het solderen bruggetjes ontstaan; dikwijls krijg ik ze weg door wat extra flux te gebruiken. Ik kan dat tussenliggend koper allemaal wegfrezen, maar dat duurt ellendig lang.
Dubbelzijdig is een ander paar mouwen, met via's van 0.4-0.5mm is dat niet evident; een halve mm uit positie en je via's belanden naast de gaten. Het eenvoudigste is wanneer één van de zijden van de gebruikte printplaat perfect recht is. Als dat niet het geval is, met de end-cutter ervoor zorgen dat je referentiezijde perfect recht is. Voorzie 2 referentie gaten van 1mm; 3 gaten als je op zeker wil spelen. Ik gebruik volgende stappen:
- referentie latje vastmaken op het freesbed, print tegen referentielat aanschuiven en vastmaken
- bovenzijde frezen
- gaatjes boren
- print omdraaien en freeskop 1e referentiegat instellen met een gebruikt boortje van 0.5mm; positioneer de print tot de boor zonder probleem door het gat kan; print voorlopig vastmaken
- controleer andere referentie gaten en als ze goed vallen print definitief vastmaken
- onderzijde frezen
- rand snijden met end cutter
Als je de 2 voornaamste referentie gaten perfect symmetrisch aanbrengt, kan je een L-vormige referentie lat op het freesbed aanbrengen en dien je de printplaat gewoon om te draaien en mooi aan te duwen in de hoek van je referentielat. Voorwaarde is wel dat je printplaat eerst op maat gezaagd/gefreesd werd en prefect loodrechte zijden heeft.
Nogal omslachtig met andere woorden. En als je een pcb laat maken is het solderen iets handiger.
Frees ja dan niet met van die "driehoekige" frezen? Lijkt op tegelboren.
Zo omslachtig is het niet als je een referentie L vastmaakt op je freesbed en het design van de PCB een beetje aanpast.
En inderdaad, pcb's die je laat maken hebben een soldeermasker. Dat kan je niet met een CNC of door ze zelf te etsen. Er bestaan wel DIY oplossingen om zo'n soldeermasker aan te brengen op een CNC of geëtste print, maar 't is nogal duur en er komt wat chemie (lees stank) bij kijken. CNC gebruik ik voor al m'n PCBs behalve wanneer voor pitches <0.7mm; dan maak ik één prototype met de CNC en als alles OK is, gaat de boel naar iTead.
De freesjes zijn inderdaad driehoekig (eigenlijk halve kegels). Zoals deze (http://www.aliexpress.com/item/10x3-175mm-Carbide-PCB-Engraving-Bits-CNC-Router-Tool-15-Degree-0-5mm-free-shipping/1161244825.html) bv.
Enkele dagen weg, en er verschijnt een draadje waar ik veel over kan vertellen (en heb verteld in bvb MSM en op mijn webstek)
voor printplaten: ik maak bijna uitsluitend enkelzijdige, belicht ze met UV en ets ze in 200 tot 250 gram Natriumpersulfaat per liter
Beweging in de etsbak doe ik niet meer met lucht (spettert teveel), maar met een pompje in de vloeistof
Dat pompje was vroeger een Archimedesschroef met motortje bovenaan, maar dat kon slecht tegen de warmte (styreen en 50° gaat niet goed), en het spetterde nog steeds teveel naar mijn zin
Nu heb ik een zelfgemaakt magneet-gekoppeld centrifugaalpompje in de bak zitten. Gaat behoorlijk, maar niet altijd soepel genoeg. Wordt vervolgd...
Ik weet alvast dat mijn volgende etsbak waarschijnlijk uit glas zal zijn. 1 tot 1.5 liter nuttige inhoud is voor mij genoeg.