Modelspoormagazine forum

Modelspoor, praktijk => KISS en andere simpele elektronica => Topic gestart door: Frank_N op 16 maart 2012, 19:35:11 PM

Titel: Bistabiel relais
Bericht door: Frank_N op 16 maart 2012, 19:35:11 PM
Ik vond in de rommeldoos wat bistabiele relais: takamisawa RAL3W-K
Blauw doosje, 8 aansluitingen. Het is een "dubbel-om" Relais.
Er zijn echter slechts twee aansluitingen voor de spoel. Het relais werkt met 3 Volt (bij 1,5V doet-ie-het-ook), en dan per ompoling.

Link: http://www.datasheetdir.com/RAL3W-K+Solid-State-Relays

Ik weet dus ook niet of de voeding erop mag blijven na het schakelen.

Dus: wil je dit relais laten schakelen dient de voedingspuls (+/- / -/+)  omgekeerd te worden. Draadjes wisselen, maar dan electronies.

Ik vermoed dat het ding genoegen neemt met een schakelstroom die normaal door een led gaat.

Mijn vraag:

Weet iemand hoe dit relais aan te sturen met bv. een bezetmelder?
Dus: De trein komt van links, relais krijgt een puls. De trein komt van rechts de relais krijgt een omgekeerde puls. En vise versa.

Titel: Bistabiel relais
Bericht door: Klaas Zondervan op 16 maart 2012, 19:53:31 PM
citaat:
Geplaatst door ModelspoorfaN

Ik weet dus ook niet of de voeding erop mag blijven na het schakelen.
Dat mag, als de spanning maar niet hoger is dan aangegeven.

citaat:
Ik vermoed dat het ding genoegen neemt met een schakelstroom die normaal door een led gaat.
De spoelweerstand is 120 ohm volgens de datasheet, dus reken maar uit.


citaat:
Weet iemand hoe dit relais aan te sturen met bv. een bezetmelder?
Dus: De trein komt van links, relais krijgt een puls. De trein komt van rechts de relais krijgt een omgekeerde puls. En vise versa.
Simpelste manier is een dubbele voeding maken. Dus van een trafo van 3V gebruik je een poot als common. Aan de andere poot hang je twee diodes, ??n "vooruit" en ??n "achteruit". Dan krijg je een plus en een min.
De plus laat je schakelen door de ene bezetmelder, de min door de andere.
Titel: Bistabiel relais
Bericht door: Frank_N op 16 maart 2012, 20:05:34 PM
Das heeel errug snel, Klaas!

Punt is om iets te willen fabrieken met 1 schakeling.
Dus 1 brugcel, of 4 dioden, of de oude Electuurschakeling met een triac. (die staat ergens op dit forum, geplaatst door loebaske geloof ik maar weet ff niet waar)
Ik denk (zou willen) dat het mogelijk is richtingdetectie maken op een of andere manier, waarna de kontacten van dit relais voor andere electronica gebruikt kunnen worden.
Titel: Bistabiel relais
Bericht door: Geert op 16 maart 2012, 20:11:52 PM
Enkele vraagjes,

mag er van die 2 wisselcontacten in de relais er ??n wisselcontact gebruikt worden voor een mogelijke oplossing?

wat bedoel je met bezetmelder? zijn dit gewoon 2 afzonderlijke contacten eentje van links en eentje van rechts?

Geert
Titel: Bistabiel relais
Bericht door: Frank_N op 16 maart 2012, 20:52:01 PM
"mag er van die 2 wisselcontacten in de relais er ??n wisselcontact gebruikt worden voor een mogelijke oplossing?"

Nee, beide relaiscontacten zijn nodig. Galvanies gescheiden optie tav. de rest van de electronica.

"wat bedoel je met bezetmelder? zijn dit gewoon 2 afzonderlijke contacten eentje van links en eentje van rechts?"

Er is (zijn) een bezetmelder(s) te fabrieken die richting detecteert. Dus: de schakeling geeft een richtingsafhankelijke informatie.

Wat ik graag zou willen is die informatie om te zetten naar dit bistabiel relais.

Op mijn enkelsporig baantje heb ik een spoor (welk in 2 richtingen gebruikt word) waarbij deze oplossing te gebruiken zou moeten zijn, in verband met  seinstanden. (optrekken / afremmen).

Hoop dat ik het zo goed uitleg[:I]



Titel: Bistabiel relais
Bericht door: Gerolf op 16 maart 2012, 20:57:16 PM
Het is de bedoeling dat je de rijrichting op een stuk spoor hiermee detecteert, en je rijdt analoog?
Dan lijkt het me niet zo lastig om te doen: zes diodes in drie paren antiparallel (of een bruggelijkrichter met nog een extra diode) om een spanningsval van iets meer dan 1.5 Volt  te cre?ren, en je relaisaansluitingen hierover parallel:
Bij een negatieve spanningsval schakelt je spoel in de ene richting, bij een positieve in de andere.
Titel: Bistabiel relais
Bericht door: Frank_N op 16 maart 2012, 21:19:34 PM
Je moet er maar opkomen......Maar: Hoe moet ik dan de bruggelijkrichter aansluiten, over de sporen? Ik bedoel als ik de wisselspanning aansluitingen over de beide sporen aansluit, heb je dus altijd een plus en min onafhankelijk van de rijrichting?
Of de brugcel in serie met de voedingspanning?

Titel: Bistabiel relais
Bericht door: Klaas Zondervan op 16 maart 2012, 21:48:57 PM
Gerolf bedoelt dat je de rijspanning op de rails gebruikt om het relais te schakelen. Alleen moet je die door diodes begrenzen omdat het relais maar 3V mag hebben.

Misschien zijn er nog simpeler manieren, maar dan zou je eerst gedetailleerder moeten uitleggen wat je al hebt en wat je precies wil bereiken.
B.v., hoe schakel je de rijrichting? Als dat met een handschakelaar gaat, dan heb je daar toch al de informatie over de rijrichting?
Titel: Bistabiel relais
Bericht door: Gerolf op 16 maart 2012, 22:06:17 PM
Ik bedoel: de brugcel tussen voedingsspanning en de aansluiting naar het stuk rail waar je wil detecteren. Eigenlijk maak je met dat bijzondere relais een richtingafhankelijke bezetmelder.
Je verliest 1.8 volt van je rijspanning voor je loc, maar dat zal wel geen probleem zijn, vermoed ik.

Klaas heeft ook wel een punt: hoe komt je (omgepoolde) rijspanning naar je rail? Hoe schakel je de spanning om? Kan je met die schakelaar niets aanvangen?
Titel: Bistabiel relais
Bericht door: Frank_N op 16 maart 2012, 23:38:36 PM
Ben juist even aan het experimenteren geweest [:)]

Brugcel in serie met het (1)spoor over de wisselspanning aansluitingen. + en - met elkaar doorverbonden (hoeft denk ik niet eens) Testtrafo Minitrix.
Over de wisselspanningaansluitingen van de brugcel het relais aangesloten. En voila, het werkt! Hoe hoger de stroom belasting belasting op het spoor, des te sneller reageerd het relais. Dus het maakt wel iets uit in welke spoorstaaf je het relais opneemt. Met bv ledverlichting zal de stroom door het relais per richting varieeren. Maar met een lok (Minitrix T3 in dit geval) maakt dat niks uit. Bij de kleinste rij-spanning (waarbij de lok nog stilstaat) gaat het relais al om. En daar waren we naar op zoek[^]

Misschien moeten we eens gaan zoeken naar een takamisawa RAL3W-K
exemplaar op bv. 2 Volt?

"B.v., hoe schakel je de rijrichting? Als dat met een handschakelaar gaat, dan heb je daar toch al de informatie over de rijrichting?"

Klopt, Klaas. Punt is hier dat dat enerzijds op de automaat gaat, anderzijds handmatig. Dus verschillende voedingen. Het omschakelen tussen automaat en handmatig gebeurd tijdens de rit. Gebeurd dit omschakelen niet (om welke reden dan ook) moet de trein afremmen en stoppen.

De rijrichting detectie zou ik daarom bij voorkeur automaties willen laten plaatsvinden los van de te gebruiken voeding.
In beide gevallen is het wenselijk dat de trein automaties kan afremmen en stoppen in BEIDE richtingen met een (1)optrek/afrem automaat welke afhankelijk van de rijrichting omgepoold dient te worden. Het betreffende spoor is daarom in 3 (in-rem/stop/optrek-uit vv.) secties gedeelt.

Maar eigenlijk ben ik daar nog niet helemaal uit.

Waarschijnlijk werkt de voorgestelde manier van Gerolf (zes dioden anti-parallel) nog beter met deze relais, maar dan krijg je dus ook een grotere spanningsval over je voedingslijn. Deze ga ik nog uitproberen.
Vandaar de idee om te gaan zoeken naar een bistabiel relais wat bij 2 Volt aanspreekt.

Heren medespoorders: Hartelijk dank voor uw meedenken!
Titel: Bistabiel relais
Bericht door: Gerolf op 17 maart 2012, 00:26:05 AM
In plaats van de plus en min van je brugcel door te verbinden: zet er eens een diode over (van plus naar min, h?) [;)]
Titel: Bistabiel relais
Bericht door: Frank_N op 17 maart 2012, 00:36:59 AM
citaat:
Geplaatst door Gerolf

In plaats van de plus en min van je brugcel door te verbinden: zet er eens een diode over (van plus naar min, h?) [;)]



Wat gebeurd er dan, Gerolf? (ga ik uitproberen)

Anders: ik heb zitten googlelen (koekkelen[:o)]) op relais algemeen, met een werkspanning van 2 of 3 volt. Dat valt dus tegen.
Kon je er namelijk makkelijk aankomen, hadden we een redelijk goedkope bezetmelder welke makkelijk (KIS)te maken is, toch? Ik vermoed dat het met een monostabiel relais ook zou kunnen werken, mits de aanspreekspanning rond 2 a'3 Volt ligt. Met een klein condensatortje is het relais dan stabiel te bekrachtigen.
Titel: Bistabiel relais
Bericht door: Gerolf op 17 maart 2012, 00:41:14 AM
citaat:
Geplaatst door ModelspoorfaN
Wat gebeurd er dan, Gerolf? (ga ik uitproberen)
Dan heb je hetzelfde als met die 6 diodes: 0.6 Volt spanningsval m??r, dus 1.8 in totaal, en normaalgesproken een betrouwbaar schakelen in beide richtingen, ongeacht je belasting.
Titel: Bistabiel relais
Bericht door: Frank_N op 17 maart 2012, 01:11:19 AM
citaat:
Geplaatst door Gerolf

citaat:
Geplaatst door ModelspoorfaN
Wat gebeurd er dan, Gerolf? (ga ik uitproberen)
Dan heb je hetzelfde als met die 6 diodes: 0.6 Volt spanningsval m??r, dus 1.8 in totaal, en normaalgesproken een betrouwbaar schakelen in beide richtingen, ongeacht je belasting.



Ik snap hem: Zojuist gedaan... Met succes! Bij de minste of geringste verdraaing (L/R) van de Minitrix trafo gaat het relais deftig om (met STILSTAANDE lok op de rails), aanmerkelijk sneller dan zonder de extra diode idee van u.
Met ledverlichting maakt het niet uit. Misschien valt hier vast te stellen dat: hoe hoger de belasting op de rails, hoe beter het werkt?

Wat nu speelt is dat de andere aansluitende niet gedetecteerde sporen ook voorzien moeten worden van een dergelijke spanningsval.
Dat zat al in de planning.

Edit: tekst gewijzigt.
Titel: Bistabiel relais
Bericht door: Gerolf op 17 maart 2012, 09:39:43 AM
citaat:
Geplaatst door ModelspoorfaN
Wat nu speelt is dat de andere aansluitende niet gedetecteerde sporen ook voorzien moeten worden van een dergelijke spanningsval.
... of je detecteert daar ook iets - als je dat zou willen [;)]
Eenzelfde spanningsval over alle baandelen is inderdaad nuttig om geen snelheidsverschillen bij een blokovergang te krijgen.
Een klein nadeel is dat een stukje van het onderste regelgebied van je transfo wegvalt.
De "topsnelheid" is ook wat lager, maar dat is meestal geen nadeel [:o)]
Titel: Bistabiel relais
Bericht door: Geert op 17 maart 2012, 09:56:48 AM
Er is redelijk wat nachtdenkwerk aan vooraf gegaan.

Nu een simpel tekeningske erbij zodat het voor iedereen duidelijk is [;)]

Geert
Titel: Bistabiel relais
Bericht door: Gerolf op 17 maart 2012, 10:42:02 AM
Op verzoek:

(http://meb.gerolf.be/msm/elektro/bistabiel.jpg)
Titel: Bistabiel relais
Bericht door: Klaas Zondervan op 17 maart 2012, 11:00:58 AM
Gerolf, je tekening is bijna goed.
In het relais teken je twee spoelen, maar het betreffende relais heeft daadwerkelijk maar ??n spoel.
Het anker van het relais is voorgemagnetiseerd met een permanent magneetje, en daardoor is de schakelrichting afhankelijk van de stroomrichting door de spoel.
Titel: Bistabiel relais
Bericht door: Gerolf op 17 maart 2012, 11:23:23 AM
Ah - OK [:I] Ik had eigenlijk geen idee hoe zo'n "stroomrichtinggevoelig" bistabiel relais werkt.
Ik dacht dat die twee spoelen elk een diode hadden. Weer wat bijgeleerd [^]
Titel: Bistabiel relais
Bericht door: Klaas Zondervan op 17 maart 2012, 11:30:58 AM
Google maar eens op polarized relay.
Er gaat een wereld voor je open.
Titel: Bistabiel relais
Bericht door: Frank_N op 17 maart 2012, 19:01:34 PM
Ik wist ook niet hoe zo'n relais werkt [:I] Interessant leesvoer, Klaas!
Gerolf: dank voor de afbeelding, en beiden voor je support!

Die spanningsval van 1,8 Volt geeft wel te denken..Terwijl het relais ook (ben er niet zeker van of dit betrouwbaar genoeg is) werkt met een enkele brugcel +/- doorverbonden. Spanningsval is dan 1,2 Volt. Dat is dichter bij de 1 Volt spanningsval over de triac in deze schakeling: http://www.circuitsonline.net/schakelingen/19/modelbouw/treindetectie.html
Deze wil ik in het schaduwstation gebruiken in combinatie met een infra-rood lichtsluis. Daarom zou het handig zijn als de spanningsval over de verschillende detectie schakelingen ongeveer even groot zijn.

Maar goed, het ging om het experiment [:)] De oplossing is bruikbaar.
Titel: Bistabiel relais
Bericht door: Gerolf op 17 maart 2012, 19:57:11 PM
Ik dank dat het door jou genoemde schema voor wisselstroombanen bedoeld is. Stroomdetectie bij gelijkstroom is meestal eenvoudiger.
Titel: Bistabiel relais
Bericht door: Frank_N op 17 maart 2012, 20:40:25 PM
citaat:
Geplaatst door Gerolf

Ik dank dat het door jou genoemde schema voor wisselstroombanen bedoeld is. Stroomdetectie bij gelijkstroom is meestal eenvoudiger.



Ik vermoed dat dank=denk?

De schakeling met de triac werkt met alle voorkomende baanspanning, dat is juist het mooie! De triac zal iedere spanningsvorm doorlaten (dus ook digitale) zolang het in geleiding is. Als je de onderste componenten (T4,R4 en D2) weglaat werkt detectie in 1 richting, bij gelijkstroom. Als je een hulpspanning van 5 Volt op de gate aanbiedt (d's en t's blijft lastig he?), word het baanvak stroomloos met tegelijk toch detectie (dat is precies wat ik nodig had, met 2 x 2 sporen achter elkaar in het schaduwstation).

Bij analoge gelijkspannings-systemen en dan op enkelspoor loop je tegen het richtings probleem aan. Trein komt van links roept andere voorwaarden tav je besturing dan Trein komt van rechts (op hetzelfde spoor)

Ik ben het met je eens dat treindetectie analoog eenvoudiger is, maar dan bij eenrichtings verkeer.

Op 1 spoor in twee richtingen (wat bij mijn baantje in 3 secties verdeeld is) word het anders, volgens mij.

Edit: Of de triac je baanspanning kan "beschadigen" (digitaal?) weet ik even niet. Mogelijk iets met schakel of doorlaat snelheid?
Titel: Re: Bistabiel relais
Bericht door: Frank_N op 05 april 2013, 23:20:46 PM
Even een update, een mogelijke toepassing voorbeeld situatie:

Het voorgestelde relais heeft 2 x om contacten.  Het omschakelen gebeurd automaties door de rijrichting van de trein op een enkel spoor, in geval mijn baanplan is dat "paradespoor" verdeeld in drie secties. Om wissels of seinen te schakelen (met een cdu)  is een pulsje nodig van ong. 1 seconde.
Dat is te maken met een eenvoudige monoflop (NE555).

(AUB Even koekelen op: monoflop 555)

Er kunnen dus bv. twee monoflops op een schakelcontact van het relais aangesloten worden zodat er afhankelijk van de rijrichting een sein(en) of wissel(s) omgezet kan worden. 
Het overgebleven schakelcontact van het relais kan dan weer gebruikt worden bv. voor een afrem/optrek automaat.