De Duitse krokodillen (193 & 194)

[Bundesbahnfreak]

De Duitse krokodillen of een schoonheid op 6 assen

De BR 193 (E93)

Voor het verkeer op de Geislinger Steige (een steil stuk op de lijn Stuttgart-Ulm) had men zware locs zonder loopassen nodig.
Door de ervaringen met de BR 144 (E 44) die vroeger geleverd werden, besloot men om een lok te bouwen met neusophanging voor de tractiemotoren.  
Bij neusophanging steken de tractiemotoren in het draaistel en drijft de motor de wielas aan dmv tandwiel.  De motor ligt via aan bus op de wielas, de andere kant van de motor wordt via een verenpakket aan het draaistel gemonteerd.  Het voordeel van dit systeem is eenvoudig en goedkoop, het nadeel is dat de helft van het gewicht op de wielas rust en daardoor bij hogere snelheid sletig is voor de rails en de motor.

Men ontwikkelde een lok met een krokodil uitzicht, op de draaistellen werd een kast gemonteerd, de 2 draaistellen werden mechanisch met elkaar verbonden.  Op de binnenste uiteinden van de draaistellen rust via kogelvormige tappen de kast waarin de stuurposten en de transfo behuisd zijn.

Men koos voor een 6-assig ontwerp dat 2502 kW uurvermogen en 2214 kW doorlopend vermogen kon ontwikkelen, de wielen hadden een diameter van 1250 mm.
De transfo werd aan de laagspaningszijde gestuurd door een nokkenas met fijnregeling.
Die fijnregeling stamt reeds van de BR 175 (E75) die reeds besproken is.  De fijnregeling is eigenlijk een potentiometer die tijdens het schakelen op of af loopt om de spanningsverschillen op te vangen en zo minder schokvrij te maken.
De transfo is een oliegekoelde met luchtkoeling.

Van de 193 worden 18 stuks gebouwd vanaf 1933.  Door de komst van de sterkere 194 (E94) komt er geen nabouw.

In 1985 valt het doek over deze mooie lokreeks die te Kornwestheim ingezet werd.

Links  Railpix van Werner Consten
urlhttp://railpix.bueker.net/bilder_d1_193.html/url
Dit loktype is door Piko in model uitgebracht
urlhttp://www.piko.de/produkt_db/check.php?page=detail&grand_id=3&parent_id=3&child_id=4&id=51090/url


De BR 194 (E94)

De 193 was een succes doch de techniek stond in die tijd ook niet stil en men ontwikkelde uit ervaringen met de 193 een zwaardere lok die vanaf 1940 gebouwd werd.  Door de alliantie met Itali? tijdens WO2 had men sterke locs nodig om over Oostenrijk Itali? te bereiken.
Daarom waren de toenmalige machthebbers in Duitsland ge?nteresseerd in dit loktype, en is dit de reden dat ze in grote aantallen gebouwd werden. Genummerd: E94 001-136 en 151-154.

De lok was van hetzelfde ontwerp als de 193 (E93) nl een krokodil, doch qua kast waren er hier wel verschillen zodat beide loks gemakkelijk te onderscheiden waren.  Vooral na WO2 toen de 194ers een zonnewering in vorm van een afdak boven de stuurpost kregen.

De BR 194 had een uurvermogen van 3300 kW en een doorlopend van 3000 kW en kon 90 km/u halen wat een betere prestatie was als de 193.
De tranfo was nokkenas gestuurd met fijnregeling, deze transfo had oliekoeling met een aparte omloop, deze olie werd geforceerd gekoeld door lucht.
De 194 kreeg eveneens een weerstandsrem ingebouwd.
Een ander verschil tov de 193 is dat bij de 194 de middenkast op veerpotten rust.

Een pittig detail is dat bij de 194 (en alle andere ?altbauloks?) de bestuurder geen stoel had, maar de lok rechtstaand moest besturen. Men had bang dat de bestuurder al zittend in slaap zou kunnen sukkelen. De bestuurder stond recht maar had ook kracht nodig om manueel de nokkenas van de transfo te kunnen bedienen.  De nokkenas werd door een stuurwiel bediend dat rechtstond zoals het roerwiel van een schip.

Na 1945 werden de loks verder gebouwd , men had nog onafgewerkte loks in de fabrieken die verder afgewerkt werden. Zo werden er in Wenen 3 stuks bijgebouwd die rechtstreeks naar de ?BB gingen (mooi detail; E94 001 is na de oorlog geen DB maar een ?BB lok geworden), het bestand van E94?ers die in Oostenrijk bleven werd zo op 47 gebracht.

In Duitsland werd in 1949 de DB opgericht die het bezettingsgebied van de Amerikanen en de Engelsen omvatten, een klein stukje Duitsland (het Saarland) was onder Franse controle en dit ging pas vanaf 1959 aar de DB over

Vanaf 1949 mochten de Duitsers op het stuk DB terug lijnen en rollend materiaal bouwen.  Omdat er nog geen nieuwe plans waren voor nieuwe loks bouwde men de onafgewerkte E94 af, deze werden genummerd van E94 137-142 en 160-161.

Daar de loks goed bevielen kwam er in de periode 1954-56 een volledige nieuwbouw van de loks die technisch verbeterd werden.  Deze waren sterker en sneller (100 km/u)
Deze loks kregen de nummering E94 179-196 .  
Om een verschil te maken tussen de 90 km/u en 100 km/u loks werden de laatste vanaf 1970 omgenummerd tot BR 194.5 (vanaf 1968 is E94 = 194).
Tussen de vooroorlogse en naoorlogse loks waren tal van verschillen, het meest opvallende is de andere electrische installatie op het dak.  Iets wat door Roco in model uitgebracht werd (zie link naar Bahnwahn).

Ter studie voor een hoogspannings sturing voor de transfo zoals die in de toenmalige nieuwe loks zou worden ingebouwd (E10-E40-E50) worden 4 stuks 194 uitgerust met dit soort sturing.  Dit zijn de E94 270 en 271 (later 194 570 en 571) en de E94 241 en 242 (later 194 541 en 542).
Hier vervalt de weerstandsrem en eveneens het uitzicht van de lok. De dakopbouw van de 194 570 en 571 is lager en hoekig bij de twee andere is dit eveneens lager maar afgerond.
Door de andere installatie is het vermogen groter geworden : 4680 kW.

8 loks van de 194.5 reeks worden omgebouwd tot opduwlok voor de Geislinger Steige, deze kregen hiervoor een apart rood eindsein op hun snuit.
Ondanks het feit dat de BR 194 in het zuiden werd ingezet kwam deze reeks dikwijs in het centrum van het land, tot Kassel, G?ttingen en Hagen.  Ook in Oostenrijk op de Brenner was de reeks veel te zien.

In 1988 valt het doek over deze karaktervolle mooie lokreeks met een bewogen geschiedenis

Model:

Zowel M?rklin als Roco hebben dit type in hun gamma, waar mijn persoonlijke voorkeur naar Roco gaat (ik wil hier geen discussies mee beginnen!)
Roco heeft spijtig genoeg geen van de hoogspanninggestuurde loks uitgebracht of de enige van de serie die in Blauw/Beige gereden heeft (194 178)

Link  Bahnwahn van martin Treutler, voor diegene die deze site niet kennen, is zeer interessant met veel objecieve modelbesprekingen
urlhttp://www.bahnwahn.de/rocodb194//url
en Bundesbahnzeit van Ullrich Budde met een mooie reportage over de 194
urlhttp://www.bundesbahnzeit.de/Bauartunterschiede/Baureihe%20194/uebersicht-194.htm/url


In het buitenland maakte dit loktype ook de sporen onveilig

DDR

30 loks bleven staan na het einde van WO2 in wat de DDR ging worden.  Van deze zijn er 10 zwaar beschadigd.
E?n exemplaar (E94 032) werd in 1948 verkocht aan de DB.
De Russen voeren 25 loks af naar de USSR  die in 1956 in desolate toestand terug aan de DDR verkocht(!) werd.  Van de 29 loks kon men er 23 recupereren, hiervan werden 4 stuks opnieuw verkocht aan de DB in de periode 1956-1960.
De  Oostduitse loks die de bijnaam Eisenschwien kregen werden in 1970 omgenummerd naar BR 254.
Met de tijd verandert ook de kleurstelling, het groen wordt bleker, de onderkant rood.
Ze krijgen andere panto?s maar een afdak aan de stuurpost zoals de DB collega?s krijgen ze niet.
In 1979 worden 2 loks verkocht (057-058) aan Braunkohlenkombinat Bitterfeld. de laatste lok (058) was als BKK 1-1122 tot in 1992 in dienst.
De DR loks bleven tot 1990 in dienst en overleefden zo de hereniging van Duitsland.

?BB


Zoals gezegd hadden de Oostenrijkers 47 exemplaren van dit type in bezit, deze werden in de tijdspanne 1967 tot 1980 gemoderniseerd en kregen door andere koelroosters in flank en neus, door 2 frontvensters in de stuurpost ipv 3, door andere panto?s en veranderingen op het dak en door een oranje kleur een gans ander uitzicht.
Eveneens werden de koplampen gewijzigd.
De ?BB paste ook het typenummer aan ipv E94 werd het 1020.
In 1995 was het bij de ?BB ook aus voor deze machines.

SBB

Wegens lokomotiefgebrek in Zwitserland huurde de SBB in 1987 acht loks van het type 194.5 van de DB.  Deze werden uitgerust met 1 eenpootspanto volgens zwiters model.  Het was een kort SBB-hoofdstuk want in de zomer van ?87 stonden de loks terug in Duitsland.


groeten

Rudy

[Peter]

Hallo Rudy,
Weeral een sterk staaltje van informatie te geven. Het enige dat je ook nog had kunnen vermelden bij de E94 was dat er ook verschillen bestonden in een al dan niet verlengd dak boven de stuurstanden, en bij enkele loks twee ruiten ipv. drie op de stuurstand.
Ik heb zelf de Roco versie (194 veranderd in E94 met een Gassner set) en ben zeer tevreden met die lok. Mijn model is inmiddels zo'n 15 jaar oud en doet het nog perfekt.
Een E93 (Piko) staat nog op mijn verlanglijstje.

[Bundesbahnfreak]

Peter,

De verlengde zijn de zonneweringen die boven de stuurpost staken, is door DB na WOII aangebracht, de Duitse 194 hielden volgens mij hun 3 kopruiten, bij de ?BB werden ze naar 2 teruggebracht (dacht ik).

Ik heb van Roco de vooroorlogse en de nabouw (194.5)

Groeten

Rudy

PS van de 193 droom ik ook[8D]

[Peter]

Hallo Rudy,

Je hebt natuurlijk gelijk. Ik heb me door de omschrijving "gummigefasste scheiben" laten misleiden. De vorm van de ruiten is licht verschillend, en dit val nog het meeste op in de zijwanden.
Enkel ?BB loks hadden dubbel ramen.
Bij de daken had je inderdaad die "zonnekleppene die ook dienden om de reflekties van vonkende panthografen (als er met twee stroomafnemers gereden werd) voor de bestuurder mider hinderlijk te maken.
Wel hadden een paar lok (bij de DB) nog een verlaagd dak (E94 141 en E94 142) zie info op website "http://www.bundesbahnzeit.de/Bauartunterschiede/Baureihe%20194/uebersicht-194.htm"

Voor de rest doe zo voort aub.

[Bundesbahnfreak]

Peter,

Bij de BR 117 (die nog wel eens aan bod komt) zijn er wel enkele exemplaren die tijdens modernisering 2 vensters ipv 3 kregen.

Groeten

Rudy

PS tis Rudy niet Luc[]

[Peter]

Sorry, heb het verbeterd

[Bundesbahnfreak]

[Wel hadden een paar lok (bij de DB) nog een verlaagd dak (E94 141 en E94 142) zie info op website "http://www.bundesbahnzeit.de/Bauartunterschiede/Baureihe%20194/uebersicht-194.htm"

Voor de rest doe zo voort aub.
[/quote]

Hoi Peter

Die met het verlaagd dak, zijn die met de befaamd hoogspanningssturing.  Deze diende ter studie voor de toenmalige nieuwe loks van de reeks 110,140 en 150

Groeten

Rudy

[Greg]

Heeft er iemand de loc in model?

[Bundesbahnfreak]

citaat:Geplaatst door marklinhobaan

Heeft er iemand de loc in model?

Ja ik heb een vooroorlogse (194.0) en een naoorlogse (194.5) het zijn geen jonge modellen maar ze zijn mooi (zie Bahnwahn //) en rijden zacht.http://www.bahnwahn.de/rocodb194/Modelldetails/modelldetails.html

Groeten

Rudy

[Greg]

Idd zeer mooi gedetailleerde modellen.
Ik heb hem ook willen kopen lang geleden (van marklin dan) maar mijn geldbeugel dacht er duidelijk anders over []
Ooit komt het er nog wel eens van.

[Bundesbahnfreak]

Hoi Greg,

Dat probleem van mijn geldbeugel ken ik ook[]

[modelbaanHO]

Ik heb ooit het model van HAMO gekocht (E194) en heb ook het model van Piko (E93) in mijn bezig. Het HAMO model is misschien niet het meest gedetailleerde maar heeft zeer goede rijeigenschappen en een enorme trekkracht. Het Piko model vind ik zeer mooi gedetailleerd.

[Peter]

Mijn E 94 is de 194 194-7 van Roco die met een beschriftingset van Gassner is hernummerd in E94 124.
Voor liefhebbers van het Duitse krokodil is onderstaande website zeker een aanrader.

http://www.deutsches-krokodil.de/

[Bundesbahnfreak]

Zeer interessante site, vooral het gedeelte van de restauratie van  de E94

Groeten

Rudy

[n/a]

citaat:Roco heeft spijtig genoeg geen van de hoogspanninggestuurde loks uitgebracht of de enige van de serie die in Blauw/Beige gereden heeft (194 178)

De blauw/beige 194 178 is absoluut wel door Roco uitgebracht, Rudy, en wel onder cat. nr. 43715 [].
Ik heb 'm hier thuis liggen.

Op bahnwahn staat de blauw/beige Roco versie erbij, in het overzicht van de modellen.
http://www.bahnwahn.de/rocodb194/Modellubersicht/Roco_194_178.JPG

Peter