Paardentram Oudewater

[Aart]

Ik ben opgegroeid in Oudewater, een klein stadje tussen Utrecht en Rotterdam. Bij mijn zoektocht naar een thema voor een modelspoorbaan, stuitte ik op een stuk geschiedenis van Oudewater waar ik nog niet van wist.

Van 1883 tot 1907 reed er tussen Oudewater en Gouda een stoomtram. Vanwege wettelijke bepalingen mocht deze tram niet harder dan 15 km/uur en deed daardoor een uur over het traject van 12 km. Oudewater had ook een station aan de spoorlijn Gouda - Utrecht, maar deze lag 3,5 km buiten de stad. De reizigers van en naar het station konden gebruik maken van een koets die regelmatig heen en weer reed. De weg was echter regelmatig zo slecht dat er takkenbossen meegenomen moesten worden om de ergste gaten te dichten. In 1904 nam de gemeenteraad daarom het besluit om langs het traject dat de koets reed een tramlijn aan te leggen. De lijn begon bij de stalhouderij die eerder ook de koetsritten verzorgde. Daarna liep de lijn dwars door het oude Oudewater en vervolgens door de polder naar het station. Voor het materieel werden drie trams overgenomen van de Gemeentetram Amsterdam. De onderstellen van deze trams moesten worden versmald. In Amsterdam hanteerden ze namelijk een spoorwijdte van 1422 mm en de tramlijn in Oudewater werd met een spoorwijdte van 1067 mm aangelegd. Augustus 1906 werd de lijn geopend. Vanaf het begin was deze tramlijn een groot succes. Precies een jaar later werd de stoomtramlijn naar Gouda opgeheven vanwege het afgenomen aantal reizigers. Vanaf 1923 werden de paarden vervangen door een tractor en nog weer later door een autobus. De autobus nam de tram mee als aanhanger als de capaciteit van de autobus te klein was.

De tramlijn hield stand tot 1932 toen het vervoer werd overgenomen door enkel autobussen (dit overigens slechts tot 1936, want toen werd het treinstation voor reizigersverkeer gesloten).

Ik ben nog aan het puzzelen op de precieze begrenzing van de modelbaan, maar duidelijk is al wel dat ik het trac?deel vanaf het stadhuis, via de Korte havenstraat en over de Markt wil gaan uitbeelden.

Een paar impressies:
urlhttp://www.inoudeansichten.nl/ansichten/showfull.php?photo=83066/url
urlhttp://www.inoudeansichten.nl/ansichten/showfull.php?photo=81132/url
urlhttp://www.inoudeansichten.nl/ansichten/showfull.php?photo=80900/url
urlhttp://www.inoudeansichten.nl/ansichten/showfull.php?photo=80882/url

[Aart]

Eerste uitdaging: bewegende paardenbenen!

Het idee is ontstaan na het zien van de fietser op de modelbaan "Hezelpoort 1927" van Loek Bronkhorst. http://www.youtube.com/watch?v=zrLZYbnoTLk.

Als basis gebruik ik een boerenwagen met twee paarden van Artitec (Artitec 38763) http://www.reynaulds.com/products/Artitec/38763.aspx

Het eerste been heb ik inmiddels scharnierend gemaakt, nu de anderen nog. Binnenkort plaats ik foto's.

[eddy]

Dag Aart,
inderdaad een uitdaging,en alles zal zelfbouw worden.Alvast veel succes met het project,en mischien te bewonderen op een tentoonstelling.
groeten eddy

[Gerolf]

Interessant project, Aart [8D] Ik volg zeker []

[marc goovaerts]

Ik volg ook. Niet alleen voor de technische kant, die je hopelijk in het lang en breed zal tonen. De twee beentjes in Utrecht vond ik al een prachtmirakel. Maar de vier benen van het paard op een natuurlijke manier laten lopen, vraagt nog heel wat meer studeer- en knutselwerk.

Ook de 'ansichten' beloven juweeltjes op het gebied van scenery.

Je hebt er al zeker een ongeduldige toeschouwer bij !

[Dirky]

ik volg zeker Aart... 'k weet niet hoog je de lat gaat leggen maar ik hoop hier iets bij te leren!

tijdje terug heb ik ook ge-experimenteerd met een H0-paard. Een poot laten scharnieren op ??n punt leek me te onnatuurlijk en twee scharnierpunten... tja, dat kon ik niet deftig aansturen door de houten stangen die naar de koets lopen... Moeilijkste punt is de overgang van de ene steunende poot naar de volgende. Als je dat niet doet moet het paard zweven en dat lijkt nergens op...
(2 poten op de grond > derde poot op de grond > ??n van de eerste weer omhoog > volgende poot op de grond)

[Klaas Zondervan]

citaat:Geplaatst door Aart

In Amsterdam hanteerden ze namelijk een spoorwijdte van 1422 mm ....

Weet je dat zeker? Volgens mij rijden de trams in Amsterdam op normaalspoor en dat is 1435 mm.
Overigens wel een leuk project, een paardentram.

[janjozef]

inderdaadeen knap project en scharnierende paardebenen, dat mag je wel eens uitleggen,

Jan

[Michael]

Hoi Aart,

Als het goed is spreken we mekaar volgende week, leuk dat je alvast goed van start bent gegaan met je project, ik zal dit zeker volgen, en meer dan genoeg uitdagingen lijkt me zo.

Groeten Michaël

[Aart]

citaat:Geplaatst door janjozef

inderdaadeen knap project en scharnierende paardebenen, dat mag je wel eens uitleggen,

Jan

Het basisidee is ongeveer hetzelfde als dat van Loek Bronkhorst. Zie het youtubefilmpje in mijn tweede post.

citaat:Geplaatst door Dirky

ik volg zeker Aart... 'k weet niet hoog je de lat gaat leggen maar ik hoop hier iets bij te leren!

tijdje terug heb ik ook ge-experimenteerd met een H0-paard. Een poot laten scharnieren op ??n punt leek me te onnatuurlijk en twee scharnierpunten... tja, dat kon ik niet deftig aansturen door de houten stangen die naar de koets lopen... Moeilijkste punt is de overgang van de ene steunende poot naar de volgende. Als je dat niet doet moet het paard zweven en dat lijkt nergens op...
(2 poten op de grond > derde poot op de grond > ??n van de eerste weer omhoog > volgende poot op de grond)

Voor mij ook een experiment, of ik het voor elkaar krijg om levensechte bewegingen te krijgen. Ik ben bang dat eventjes zweven van de poten niet helemaal te voorkomen zal zijn. Maar een paard met stijve poten die door een rijdend trammetje vooruit geduwd wordt, wil ik in ieder geval niet. Dan blaas ik dit project nog liever af.

citaat:Geplaatst door Klaas Zondervan

citaat:Geplaatst door Aart

In Amsterdam hanteerden ze namelijk een spoorwijdte van 1422 mm ....

Weet je dat zeker? Volgens mij rijden de trams in Amsterdam op normaalspoor en dat is 1435 mm.
Overigens wel een leuk project, een paardentram.

Mijn bron is: http://www.amsterdamsetrams.nl/paardentram/index.htm

citaat:1875 het eerste jaar van de paardentram

Onder leiding van ir. A.L. van Gendt werden de eerste rails besteld. De spoorbreedte week af van de gebruikelijke 1435 mm, de breedte werd op 1422 mm gehouden.

Even verder gezocht http://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_spoorwijdten

citaat:1422 mm, Amsterdamse tram tussen 1872 en 1906. Bij de elektrificatie werd het tramnet verbouwd naar normaalspoor.

Toen Oudewater dus in 1906 drie rijtuigen aanschafte van Amsterdam waren die dus met een onderstel voor spoorwijdte van 1422 mm.

[Michiel]

Aart, dit is een heerlijk origineel en technisch uitdagend project. Ik wens je enorm veel succes met de ontwikkeling van je mechanische paard, En kijk met veel aandacht en nieuwsgierigheid uit naar je eerste probeersels.

(trouwens, hoe is die fietser gemaakt? Is daar technische informatie over?)

[Aart]

citaat:Geplaatst door Michiel

Aart, dit is een heerlijk origineel en technisch uitdagend project. Ik wens je enorm veel succes met de ontwikkeling van je mechanische paard, En kijk met veel aandacht en nieuwsgierigheid uit naar je eerste probeersels.

(trouwens, hoe is die fietser gemaakt? Is daar technische informatie over?)

Zie youtubefilmpje in mijn tweede post. Als je goed kijkt kun je het zien. Ik heb de modelbaan ook live gezien. In het kort:
- fietser wordt met een magneetje (onder de baan) voortgetrokken.
- voor en achterwiel draaien niet
- fiets rijdt op twee doorzichtige schijfjes naast de benen
- trappers en benen zijn aan de draaiende doorzichtige schijfjes bevestigd en bewegen daardoor op en neer.

EDIT: hier nog een filmpje http://www.youtube.com/watch?v=MduOZjGMaaU

[Michiel]

Nu je het zo hebt verteld, is die schijf net te nog zien op het filmpje. Maar het blijft een erg knap en schattig effect. Bedankt voor je uitleg. []

[Klaas Zondervan]

citaat:Geplaatst door Aart

[De spoorbreedte week af van de gebruikelijke 1435 mm, de breedte werd op 1422 mm gehouden.
1422 mm, Amsterdamse tram tussen 1872 en 1906. Bij de elektrificatie werd het tramnet verbouwd naar normaalspoor.

Aha, nooit geweten. Altijd gedacht dat het vanouds normaalspoor was.

Die 1422 mm is waarschijnlijk de oude spoorwijdte van Stephenson (4 voet en 8 inch). Daar is later een halve inch bijgekomen en daardoor hebben we nu 1435 mm.

[Aart]

Zoals beloofd een paar foto's. Het is behoorlijk priegelen. In eerste instantie had ik koperdraadjes uit een stukje electradraad gebruikt om de benen scharnierend te maken. Koper breekt echter als het vaker gebogen wordt. Vandaar dat ik nu de flexibele kunststof mantel van de draad gebruik.